Einde van het liveblog
We gaan stemmen. SP, PvdD, Denk, FvD en PVV stemmen voor de motie van wantrouwen tegen minister Blok. De motie is dus verworpen. Einde van het debat en dit liveblog. Lees alles hieronder nog eens rustig terug.
Baudet (FvD) vraagt om een langere schorsing voor hij kan stemmen over de motie van wantrouwen van de SP. Hij wil langere bedenktijd ook 'om te overleggen met andere fracties' hoe hij gaat stemmen.
Kamervoorzitter Arib vindt dat niks: ,,We gaan stemmen over één motie." Ze schorst 5 minuten.
Blok wil, na het onderzoek, ‘welwillend kijken naar het contract van de volkenrechtelijk adviseur’. Die kon eerst ongevraagd advies geven aan de minister, maar bij een contractswijziging verdween die bepaling.
Onder andere regeringspartijen D66 en CDA hadden er bij Blok op aangedrongen dat de volkenrechtelijk adviseur weer ongevraagd advies kan geven.
We gaan weer verder. Minister Blok ontraadt de meeste moties. Ook de motie van wantrouwen van de SP. ,,Het zal u niet verbazen dat ik die ontraad.” Kamervoorzitter Arib geeft hem een standje: ,,Dat is echt aan de Kamer, niet aan de minister.”
Einde van de tweede termijn van de zijde van de Kamer. Zometeen reageert minister Blok op de moties.
Thierry Baudet(FvD) verzoekt de regering onderzoek in te stellen naar de ministers van Buitenlandse Zaken Blok, Koenders en Zijlstra om te kijken of ze zich schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten.
Ook de PVV steunt de motie van wantrouwen. Nog altijd is er bij lange na geen meerderheid met alleen SP, Denk en PVV.
Ook Voordewind (ChristenUnie) breekt nu in. ,,U beschuldigt de minister van een ambtsmisdrijf over iets waar u zelf voor gestemd heeft. Kuzu geeft 'het puntje' toe, maar blijft bij zijn stevige claim.
Kuzu (Denk) gaat nog een stuk verder. Zijn fractie overweegt het OM te vragen strafrechtelijk onderzoek te doen naar minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok.
Omtzigt breekt in: ,,Als Kuzu dit echt overweegt, waarom heeft hij dan in 2015 ingestemd met het programma?" De CDA'er voegt eraan toe dat het ambtsmisdrijf daarnaast niet overdraagbaar is. Met andere woorden: Kuzu zal zijn pijlen moeten richten tegen voormalig minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA). ,,Misschien moet hij het eerst uitzoeken voordat hij met zo'n voorstel komt", sneert hij.
Denk-leider Tunahan Kuzu steunt de motie van wantrouwen van SP. Het maakt geen verschil.
Karabulut (SP) dient een motie van wantrouwen in tegen minister Blok. Die gaat het niet halen: de SP staat alleen.
Bram van Ojik (GroenLinks) heeft ook een motie, waarin hij de regering oproept om de White Helmets te helpen bij het verbeteren van de monitoring.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt dient een motie in waarin hij vraagt om nader onderzoek naar de Nederlandse steun in Syrië. Hij heeft steun van een Kamermeerderheid.
We gaan weer verder met de tweede termijn.
Einde van de eerste termijn van de minister. Kamervoorzitter Arib schorst kort voor vijf minuten, daarna start de tweede termijn.
Baudet (FvD) wijst erop dat het steunen van een terroristische organisatie op zichzelf ook strafbaar is. ,,Ook de Nederlandse staat heeft zich dan mogelijk schuldig gemaakt aan strafbare feiten."
Blok wijst erop dat het OM alle vrijheid heeft om te vervolgen.
Karabulut (SP), Baudet (FvD) en Kuzu (Denk) vallen Blok constant aan op de controle van de rebellengroepen waaraan steun is verleend. Het levert weinig vruchtbare debatten op, want Blok beroept zich veelvuldig op de vertrouwelijkheid rond de kwestie. Vragen over specifieke groepen beantwoordt hij niet.
Blok erkent dat er mensenrechtenschendingen zijn begaan door een aantal groeperingen. ,,Daar is ook actie op ondernomen", zegt hij. Wat dat precies inhoudt, wil de bewindsman echter niet zeggen.
Dit gaat nog wel even duren. Minister Blok heeft nog maar 11 minuten van zijn spreektijd benut, maar al 1.5 uur besteed aan interrupties. Ga er maar voor zitten dus.
,,Waarom heeft Nederland er voor gekozen uitgerekend de pick-uptrucks te sturen die over heel de wereld worden gebruikt door terreurgroepen om wapens op te monteren?", vraagt Baudet (FvD). ,,Nederland wist gewoon dat dit materiaal daarvoor gebruikt zou gaan worden."
Blok: ,,Met een type gezinswagen zou je in dat gebied niet ver komen."
In zo'n bloedige oorlog kan je niet uitsluiten dat er mensenrechten worden geschonden, zegt Blok.
Volgens Blok geldt het volkenrecht tot aan de levering. ,,Er is getekend dat ze voor non-lethale doeleinden gebruikt zouden worden." De minister kan alleen niet uitsluiten dat de trucks niet alsnog aan het front zijn gebruikt.
Een 'papieren werkelijkheid', concludeert Omtzigt, die hekelt dat de regering niet scherp naar het daadwerkelijke gebruik van de goederen heeft gekeken.
,,Het beschikbaar stellen van auto's is niet in strijd met het volkenrecht", zegt Blok in antwoord op een vraag van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Op de pick-uptrucks was een rail geplaatst waarop wapens gemonteerd konden worden.
Blok benadrukt dat de beslissing om sommige delen rond de kwestie geheim te verklaren al veel eerder was genomen. ,,Ik heb daar zelf niet toe besloten."
,,Er had scherper geacteerd kunnen worden", erkent Blok opnieuw. Vorige week zei hij dat ook al. De suggesties dat Nederland terroristische organisaties gesteund zou hebben is volgens hem onjuist.
Volgens Blok waren alle groepen die hulp kregen, doorgelicht door de Verenigde Staten. Ook bondgenoten verleenden steun aan deze gewapende rebellen en er zouden duidelijke afspraken over het monitoren zijn gemaakt.
Blok zegt dat de omstandigheden in Syrië belangrijk waren. ,,Het gebruik van gifgas, het bombarderen van de eigen bevolking door Assad." Aan de andere kant stond Islamitische Staat (IS).
De buiken zitten vol, we gaan verder met het debat. Het woord is aan minister Stef Blok.
Schorsing voor het diner
Baudet is klaar. Einde van eerste termijn van de zijde van de Kamer. Kamervoorzitter Arib schorst tot 20.10 uur voor het diner. Daarna is het woord aan minister Blok.
Baudet noemt het 'naïef' dat de Kamer geloofde dat er een 'gematigde oppositie' bestond. ,,Het is ook cynisme van de regering, die wist dat het niet in de haak was. Rutte II en III hebben organisaties gesteund die verband hielden met terroristische organisaties. Waarom? Welke belangen speelden hier?"
De laatste spreker is Thierry Baudet (FvD). Hij benadrukt - zoals hij al eerder heeft gedaan - is dat er onder het regime van Assad 'in ieder geval rust was'. ,,Een deel van alle slachtoffers is te wijten aan het actief ondermijnen van het regime door het Westen." De oorlog gaat door omdat landen als wij steun blijven geven aan de oppositie, meent hij.
Voordewind (CU) en Karabulut (SP) vragen Kuiken allebei hoe de PvdA nu terugkijkt op de situatie. Zijn er lessen geleerd, was het wel een juist besluit? Kuiken: ,,Dit soort vragen heb ik ook, en ik hoop dat minister Blok daar een goed antwoord op heeft."
Denk-voorman Kuzu probeert het ook een keer. ,,Wat vindt er zelf van?" Een hopeloze poging, Kuiken verwijst opnieuw naar de minister.
Attje Kuiken (PvdA) is nu. Ze heeft zich nog verdacht stilgehouden vandaag. Ook wel logisch, aangezien het PvdA-minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) was die medeverantwoordelijk was voor de steun. ,,We hebben er lang over gedebatteerd, en ervoor gekozen de inzet van het kabinet te steunen." Niks doen was geen optie, stelt ze. ,,Die beslissing steun ik nog steeds."
Door met Sjoerd Sjoerdsma (D66), die zich zeer kritisch opstelt. ,,De onthullingen van Nieuwsuur en Trouw hebben veel ophef veroorzaakt", begint hij. ,,Het kabinet besloot vorig jaar tot non-lethale steun. Daarmee nam het kabinet risico’s, die zowel openbaar als vertrouwelijk zijn gecommuniceerd. Maar zijn alle risico’s gecommuniceerd?"
Sjoerdsma wil weten waarom er niets is gezegd over de volkenrechtelijke risico’s rond de operatie. Ook vraagt hij zich af of de wapenexportregels van de EU niet zijn geschonden met de geleverde goederen.
Dan nu Henk Krol (50Plus). ,,Ik sta hier niet omdat 50Plus alles precies wil weten van de steun in Syrië, maar vooral om te vragen wat de verwachtingen van het programma waren en hoe het Openbaar Ministerie hier mee om is gegaan." Krol vraagt zich af waarom de minister niet gewoon erkent dat er dingen misgaan in een oorlogsgebied. ,,Iedereen zal dat begrijpen."
De volgende spreker is SGP’er Chris Stoffer, die Kees van der Staaij die een verplichting heeft even vervangt. Volgens hem is gebleken dat er geen sprake was van goede selectie en monitoring. ,,Welke lessen kunnen worden getrokken?”
Stoffer vraagt zich ook af of het wel mogelijk was om een politieke oplossing te vinden in Syrië zonder Assad. ,,Had de regering niet meer mogelijkheid moeten laten voor contact?” Ook toont de SGP zich kritisch op volkenrecht. ,,Beloont de huidige stand van zaken wegkijken?”Door met Raymond de Roon (PVV). ,,We kunnen niet meer zeggen dat er een vergissing is begaan: er is gewoon krankzinnig beleid gevoerd", zegt hij. De PVV wil dat de 'beerput' volledig opengaat: alle gesteunde groeperingen moeten wat hem betreft op tafel. De kans dat Blok dat doet, is overigens nihil.
,,Meedoen met Amerika is belangrijker dan het internationaal recht en mensenlevens", zegt Kuzu. ,,Het resultaat: meer dan een half miljoen doden en talloze mensen op de vlucht."
We gaan verder met Tunahan Kuzu (Denk), die er meteen hard inklapt. ,,Er worden vuile vieze politieke spelletjes gespeeld, een schande." Met de steun heeft Nederland volgens hem bijgedragen aan schending van mensenrechten. ,,Talloze signalen dat de steun verkeerd terecht zou komen, werden genegeerd."
Ook Baudet (FvD) mengt zich weer in de discussie met zijn inmiddels oude vraag: Assad of Al-Qaeda? Koopmans heeft er geen trek in: ,,Ik weet niet of debat beneden uw waardigheid is", sneert hij verwijzend naar de Algemene Politieke Beschouwingen, ,,Maar ik vind dit kwartetten Assad en Al-Qaeda beneden de waardigheid van de slachtoffers."
Interruptie van Karabulut (SP), die Koopmans verwijt 'oude strategie' toe te passen. Koopmans somt op zijn beurt alle momenten op - inclusief 9/11 - waarbij de VVD 'de moeilijke keuze' heeft genomen en de SP 'spandoeken heeft geschilderd'.