Hiermee komt voor vandaag een einde aan ons liveblog. Dank voor het lezen.
Wilders gaat niet wraken, zo laat zijn advocaat weten. Hij is wel teleurgesteld dat de zaak niet uitgesteld gaat worden. Knoops noemt het 'onbegrijpelijk' dat er verder geen onderzoek wordt gedaan naar de politieke druk, maar zegt dat dit geen grond is voor wraking.
Advocaat Knoops zit inmiddels weer in de zaal, maar Geert Wilders is niet meegekomen. Hij laat weten 'andere verplichtingen' te hebben.
Voor de mensen die het zijn vergeten, even een opfrisser: Wilders staat momenteel in hoger beroep terecht. De rechtbank bevond de PVV-voorman eerder schuldig aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar legde hem geen straf op.
Het Hof komt Wilders dus 'tegemoet' op paar zaken. De verklaring van de anonieme getuige gaat in het dossier, stukken uit de WOB-procedure van RTL kunnen later worden toegevoegd en voor drie getuigen zal worden bekeken of ze later nodig zijn.
Het Hof wijst bijna alle verzoeken van Wilders af. Een van de gevraagde getuigen is niet nodig. De noodzaak voor de andere drie kan nu nog niet worden beoordeeld. Mogelijk later.
Het Hof ziet er niets in om de zaak tegen Wilders helemaal te stoppen. Het Openbaar Ministerie is volgens het Hof ook ontvankelijk in de zaak en mag Wilders dus vervolgen.
Er is enige vertraging. Het Hof heeft nog wat extra tijd nodig om de verzoeken van Wilders te behandelen en komt om 17.30 uur met de beslissingen.
Wilders is klaar: kort en bondig dus. Maar nu de vraag: hoe reageert het OM?
Wilders wil eigenlijk maar een ding: onderzoek naar de vraag of en welke politieke druk er is geweest.
Wilders haalt de breuk van de gedoogconstructie in 2011 aan, waardoor het kabinet viel. ,,Er was grote onenigheid tussen het kabinet en de PVV-fractie en dat heeft tot enorm veel frictie geleid.''
Wilders: ,,Er zijn stukken en data van overleggen weggemoffeld. Ze hebben aan collectief geheugenverlies geleden.'' Hij hekelt dat de getuige die wel wilde verklaren, geïntimideerd zou worden. ,,Dat is toch niet des Nederland.''
Wilders krijgt nu - voor het eerst vandaag - het woord. Hij begint meteen stevig: ,,Dit hele proces vind ik een grote schande.''
Het OM voelt er niets voor - zoals eerder vanmiddag ook al bleek - om te wachten tot de uitspraak van de RTL-zaak.
Geen 'collectief geheugenverlies', zoals Knoops eerder vanmiddag zei.
Het OM verwijt Knoops zichzelf continu te herhalen. Het OM is nu duidelijk feller dan eerder.
Knoops is klaar, het OM reageert direct.
Knoops stelt nu voor om de zaak te schorsen tot het moment dat er een besluit ligt in de RTL-zaak. Daarna zou er een regiezitting kunnen komen om te kijken hoe het nu verder moet.
Hij blijft erbij: de vier topambtenaren moeten gehoord worden over het gesprek tussen Opstelten en Bolhaar.
Knoops is er klaar voor.
Ook in de rechtbank is het zweten geblazen.
Korte pauze van 20 minuten
Het OM is klaar. De zaak wordt voor 20 minuten geschorst om Knoops de tijd te geven zijn reactie op papier te zetten.
Het OM zegt dat de anonieme ambtenaar in 2014, toen Wilders werd vervolgd, niet meer werkzaam was in Den Haag. Er is sprake van een 'te ver verwijderd verband' met de strafzaak en de uitspraak die Opstelten gedaan zou hebben. De anonieme man/vrouw hoorde het immers in 2011.
Ook het horen van de ambtenaar, die niet meer fysiek durft te getuigen, via een vragenlijst is onwenselijk, meent het OM.
Ook het OM vat de boel samen, al verschilt die nogal met de versie van Knoops.
Dat Opstelten de uitspraak van Wilders 'walgelijk' noemde was volgens Bolhaar 'strafrechtelijk' niet relevant, zegt het OM.
Volgens het OM is een overleg ook iets heel anders dan bemoeienis. Het besluit iemand te vervolgen is echt aan het OM.
Een gesprek tussen een minister en de voorzitter van het college van PG's (de hoogste baas van het OM) is 'volstrekt gebruikelijk', aldus het OM. ,,Dat staat namelijk gewoon in de wet.''
Het mag geen verrassing zijn: het OM vindt het ook niet nodig om de topambtenaren Riedstra en Bruinsma te horen. Het staat te ver af van de feiten waarvan Wilders wordt verdacht. ,,Ze kunnen hooguit verklaren over hoe en waarom stukken tot andere getuigen zijn gekomen.''
Het OM vindt dat er al 'een schat aan informatie' ligt over de vermeende bemoeienis van Opstelten.
Het OM is duidelijk: via een brief had het al laten weten dat uitstel niet nodig is. De zaak is niet tijdig: Knoops had veel eerder met zijn verzoeken moeten komen. Ook het afwachten van de zaak van RTL Nieuws tegen het ministerie van Justitie is niet nodig, meent het OM.
We gaan verder: Geert Wilders is weer aangeschoven. Het OM zal nu ingaan op de verzoeken van advocaat Knoops.
De pauze duurt iets langer: om 12.45 uur gaat het hoger beroep verder.
Korte pauze
We pauzeren even. Het OM zal over 45 minuten reageren op Knoops' betoog en verzoek.
Knoops is klaar. Wilders heeft al die tijd aandachtig geluisterd, zonder iets te zeggen.
Het liefst ziet Knoops de zaak helemaal van tafel verdwijnen.
Knoops zegt dat hij vertraging ook vervelend vindt, maar 'nu kunnen we nog wachten'. ,,We kunnen meneer Wilders niet deze veilige instantie ontnemen.''
Knoops is bijna klaar met zijn betoog. De oproep is duidelijk: hij wil dat de zaak wordt stilgelegd totdat de betrokken topambtenaren zijn gehoord en er een uitspraak is in de zaak tussen RTL Nieuws en het ministerie van Justitie.
Probleem: de anonieme ex-ambtenaar durft niet meer 'fysiek' te getuigen. Daardoor kan het OM én het Hof hem geen vragen stellen. Knoops wil dat daarom via een vragenlijst doen, via de notaris waar zijn eerste verklaring al ligt. Onder ede.
Knoops wil ook de anonieme ex-ambtenaar horen, die zegt dat hij Opstelten heeft horen zeggen dat Wilders 'ons voor de voeten loopt' en daarom vervolgd zou moeten worden.
Knoops wil ook de huidige hoogste ambtenaar (SG) van het ministerie, Siebe Riedstra horen als getuige.
Knoops vat het even samen:
Knoops wil topambtenaar Martin Bruinsma ook verhoren omdat hij betrokken zou zijn geweest bij de 'voorbereiding' van het verhoor van Opstelten.
Knoops wil naast Vreugdenhil ook hoge ambtenaar Martin Bruinsma, en de huidige hoogste ambtenaar Riedstra horen als getuigen.
Volgens Knoops zijn er stukken - bij de zaak tussen RTL Nieuws tegen het ministerie van Justitie - die het ministerie niet wil geven en erger: dat het ministerie eerder ontkende dat deze bestonden. Zolang er geen uitspraak is, zou de zaak niet door mogen gaan.
Knoops herhaalt dat hij de opsteller van de gespreksnotities van Bolhaar en Opstelten wil horen. Het gaat om Hennie Vreugdenhil, plaatsvervangend hoofd afdeling bestuurlijke en juridische zaken van het parket-generaal.
Knoops zegt dat oud-topambtenaar Gerard Roes in zijn getuigenverklaring zei dat er 'geen reden' was voor Opstelten om met Bolhaar te overleggen. ,,Maar waarom is er later dan toch over gesproken op 25 september? Het antwoord kan u raden..''
Volgens Knoops is er 'informatie verzwegen'. Minister Grapperhaus (Justitie) meldde deze maand in Kamervragen dat er een overleg méér is geweest dan hij vorig jaar in antwoord op Kamervragen meldde. De minister wist echter 'het doel' van dat overleg niet. Hij misschien niet, maar de betrokken ambtenaren wel, denkt Knoops.
Openheid van zaken, wil de advocaat van Wilders. Wat is er nou precies gezegd tijdens het onderonsje tussen Bolhaar en Opstelten?
Knoops noemt het 'ongeloofwaardig' dat Opstelten en Bolhaar veel niet meer wisten van hun overleg van destijds. Zeker omdat Opstelten de uitspraken van Wilders 'walgelijk' noemde.
Het Hof stond eerder onderzoek toe naar een notitie van 2 april 2014 van een gesprek tussen toenmalig OM-baas Herman Bolhaar en minister Opstelten. Maar Bolhaar had bij het verhoor 'geen idee over waar u het over heeft'.
Opstelten heeft volgens Knoops gezegd: ,,Het was aan mij om te kijken of dat aangiftetraject goed liep.'' Hij moest kijken omdat er 'rijen stonden'. Opstelten vond dat 'iedereen de kans moest krijgen aangifte te doen'.
Knoops wijst op de rechtszaak die RTL Nieuws aanspande. Het eiste alle documenten die het ministerie van Justitie heeft over de beslissing om PVV-leider Geert Wilders te vervolgen. Het ministerie heeft dat geweigerd.