Hiermee sluiten wij dit liveblog. Bedankt voor het meelezen en een fijne avond!
We kunnen de avondspits wel als voorbij beschouwen. Inmiddels minder dan 45 kilometer.
Het regent op sociale media kritiek aan het adres van Vermeulen Groep. Vrachtwagens van het bedrijf uit Hazerswoude-Dorp zijn bij het boerenprotest gebruikt om toegangswegen bij het Malieveld te blokkeren, maar dat wordt de aannemer niet in dank afgenomen.
Joris Wisse (41), fruitteler uit het Zeeuwse Anna Jacobapolder was vandaag een van de duizenden boeren die opkwam voor zijn beroep. Verslaggever Sanne Schelfaut ging op pad met de boer die best duurzamer wil werken. ,,Maar dan moeten we wél een fatsoenlijke prijs krijgen voor onze producten. En de tijd om onze bedrijfsvoering anders in te richten.’’
En we duiken onder de 190 kilometer. De avondspits lost langzaam op. Nog 43 files, aldus de ANWB.
Nog 'maar' 440 kilometer file. De avondspits neemt steeds verder af. Ook de A12 bij Den Haag richting het Malieveld is weer open, zo meldt de ANWB.
Het Malieveld is zo goed als leeg, meldt verslaggever Malou Seijdel. Op de snelwegen is het inderdaad drukker: 682 kilometer file meldt het ANWB nu.
Sommige van de boeren die met de trein naar Den Haag kwamen, blijven nog wat hangen in de cafés op Het Plein in Den Haag. Het is tijd voor een biertje.
166 files, samen ruim 700 kilometer, dat is de stand die ANWB nu op de website meldt. Op de A12 van Den Haag naar Utrecht, en andersom, is het erg druk. Dat geldt ook voor de snelwegen rond Rotterdam. Deels heeft dat te maken met de boeren die naar huis terugkeren, maar de drukte wordt ook veroorzaakt door het slechte weer en omdat er her en der ongelukken zijn gebeurd
Ook op de A28 van Groningen naar Zwolle is er sprake van grote filevorming door op tractoren rijdende boeren. De ANWB spreekt van 7 kilometer file tussen De Wijk en Staphorst.
De A12 (Utrechtsebaan) is overigens richting Den Haag nog steeds dicht. ,,Daar staan honderden tractoren met hun neus naar de stad", zegt de ANWB-woordvoerder. Veel van deze landbouwvoertuigen staan daar onbeheerd, de eigenaren zijn nog op het Malieveld. ,,Ze moeten dus nog ergens keren, op een van de afritten of bij het Provinciehuis naast het Malieveld."
De boeren verlaten nu massaal Den Haag. ,,De grootste drukte is nu op de A12 van de Utrechtsebaan tot Zoetermeer", aldus de ANWB. Die waarschuwde eerder al voor een erg drukke avondspits vanwege de uittocht van landbouwvoertuigen met demonstranten en omdat het flink aan het regenen is.
Op het Malieveld staan nog honderden tractoren met draaiende motor klaar om te vertrekken.
Farmers Defence Force, een van de organisaties die het broerenprotest organiseerde, geeft de politiek vier weken de tijd om met plannen voor de agrarische sector te komen. Als het kabinet of de Kamer voor die tijd niet met concrete plannen komt, zullen boeren opnieuw demonstreren.
D66-Kamerlid Tjeerd de Groot noemt zijn onthaal bij het boerenprotest op het Malieveld in Den Haag ,,heftig", maar ook ,,wel logisch". De betogers jouwden hem luidkeels uit, draaiden hun rug naar hem toe en staken middelvingers op toen hij kort het woord nam.
De Groot bepleitte onlangs een halvering van de Nederlandse veestapel, om de druk van de sector op natuur en klimaat te verlichten. Hij zette daarmee kwaad bloed bij veel boeren. Hij was van plan daarover in gesprek te gaan met de betogers, maar daar kwam weinig van terecht. Om toch zijn verhaal te doen heeft De Groot enkele boeren uitgenodigd om in zijn werkkamer verder te praten.
Terwijl de eerste boeren met hun landbouwvoertuigen Den Haag verlaten is de politie op veel plekken in de binnenstad en rond het Malieveld nog nadrukkelijk aanwezig. Pantserwagens met waterkanonnen, politie te paard, busjes van de Mobiele Eenheid (ME) en tientallen agenten die schouder aan schouder staan blokkeren de doorgang naar het Korte Voorhout en het Binnenhof. Boven het stadscentrum cirkelt een helikopter.
De demonstranten worden via de Utrechtsebaan (A12) de stad uitgeleid. Andere wegen zoals via de Koningstunnel en richting het Centraal Station zijn afgegrendeld.
In Groningen staan er ook trekkers voor het treinstation. De politie is aanwezig om het verkeer te begeleiden, meldt Dagblad van het Noorden.
Rijkswaterstaat verwacht dat de files vanaf 16.00 uur flink gaan toenemen. De drukte zal ongeveer aanhouden tot 18.00/18.30 uur.
Dat het vanmiddag flink druk was op het Malieveld, is goed te zien op foto's die vanaf een hoogwerker zijn gemaakt.
Ook een woordvoerder van de ANWB bevestigt dat het langzaam weer drukker wordt op de snelwegen rondom Den Haag. ,,Voorlopig valt het nog mee, maar het gaat straks zeker drukker worden, vooral weer in de richting van Utrecht."
Hoewel er ongetwijfeld weer flinke files zullen ontstaan, verwacht de woordvoerder niet meer dat het zo'n chaos wordt als vanochtend. "Zo druk als tijdens de ochtendspits zal het niet meer worden."
Het verkeer vanuit Den Haag loopt even na 15.00 uur alweer vast, doordat de eerste boeren met hun tractoren de snelwegen oprijden. Naar verwachting loopt de vertraging verder op.
De eerste tractoren vanaf het Haagse Malieveld zijn inmiddels vertrokken. Honderden boeren volgen de komende uren hun voorbeeld. De ANWB waarschuwt voor een vroege en drukke avondspits.
Ook volgens Rijkswaterstaat kunnen de vertrekkende boeren opnieuw voor chaos op de weg zorgen, naast de verwachte regen. ,,Hoef je niet per se tijdens de spits te rijden? Overweeg dan om je reis op een ander tijdstip te maken", aldus een woordvoerder.
De toegang tot het Binnenhof is voor de betogers hermetisch afgesloten.
Per beveiligde limousine verlaten de politici het Malieveld. Wie de tocht te voet maakt, zoals CDA'er Jaco Geurts, moet wel even opzij springen.
Tjeerd de Groot van D66 is niet bang voor de boze boeren.
'Jullie voelen je genaaid, en terecht. Als het gaat over de aanpak van klimaatverandering, of stikstof, gaat het niet alleen over de agrarische sector, maar ook over Schiphol en de industrie', sprak Jesse Klaver ondanks luid protest. 'Ik vecht voor een aanpak die u zo min mogelijk raakt, maar het gaat u raken. Dat is de waarheid.'
Woef! Boerenzakdoek om de nek = hart onder de riem.
Sommige veehouders zien het somber in. Letterlijk en figuurlijk.
De stemming zat er vanochtend bij de actievoerders goed in. #feestmuziek
Er zijn niet alleen boeren naar Den Haag gekomen...
GroenLinks-voorman Jesse Klaver wordt met vuurwerk onthaald en kan ook op boe-geroep en opgestoken middelvingers rekenen.
D66'er Tjeerd de Groot, die wel een halvering van de veestapel voorstaat, krijgt de wind van voren zodra hij de boeren toespreekt.
Ook CDA'er Jaco Geurts is stellig... 'geen gedwongen krimp'.
Niet alle boeren zagen vandaag kans naar Den Haag te komen. Het werk gaat immers gewoon door, zoals in geval van geitenhouder Jos Tolboom. 'Ik zat tot mijn elleboog in deze zwangere geit', twittert hij.
Bij treinstation Den Haag Centraal voerden zo'n twintig betogers actie tegen de bio-industrie. Aangemoedigd door een groot spandoek en het zingen van liedjes vragen ze de boeren, die massaal op het Malieveld staan, te stoppen met het doden van dieren.
Op de wegen rond Den Haag is vrijwel geen tractor meer te zien. 'Het was een hele klus maar alle boeren zijn in Den Haag', zegt een politiewoordvoerder. Na de manifestatie op het Malieveld gaan de protesterende boeren met hun landbouwvoertuigen weer de weg op en dreigt het een vroege en vooral drukke avondspits te worden. Vanmorgen stond er in totaal 1136 kilometer file op de snelwegen. Een record.
Coördinator en mede-organisator van het landbouwprotest (#Agractie), Bart Kemp, zegt trots te zijn op de enorme opkomst. Hij dacht dat 150 'een prima opkomst' zou zijn. 'Dat zijn er iets meer geworden', sprak Kemp. Hij noemde de actie 'het grootste boerenprotest in de Nederlandse geschiedenis ooit'.
Minister Schouten probeert de boeren gerust te stellen. ,,Zolang ik minister van Landbouw ben, komt er géén halvering van de veestapel", zegt ze,
'Wat heeft u er een puinhoop van gemaakt. Wat heeft u een chaos aangericht. U hebt met uw beleid het grootste boerenprotest in de Nederlandse geschiedenis veroorzaakt.' - zo begint de voorman van de organisatie (#Agractie) achter de protesten zijn verhaal. Het publiek joelt ondertussen na elke zin.
Schouten krijgt van de boeren de schuld van alle agrarische ellende. Ze reageert door te zeggen dat 'Nederland niet om de boeren heen kan'. ,,Ik ben hier om naar jullie te luisteren. En om jullie een hart onder de riem te steken."
De Kamerleden zijn onderweg. Naast De Groot van D66 gingen ook onder meer Dion Graus (PVV), Carla Dik-Faber (ChristenUnie) en Jesse Klaver (GroenLinks) mee in het beveiligde konvooi om te praten met de boeren.
Voorlopig ziet het er niet naar uit dat leden van de Tweede Kamer naar het Malieveld gaan. Ze zijn net gesommeerd om weer terug het gebouw in te gaan, naar de beveiligde zone.
Tjeerd de Groot van D66, die aangaf dat hij met boeren wil praten over een halvering van de veestapel, maakt zich op om naar het Malieveld te gaan. Hij wilde gaan lopen, maar dat mag niet van de NCTV. Hij wordt nu met beveiligd transport gebracht. Voor de zekerheid heeft hij een extra jasje en overhemd bij zich.
Om 13.00 uur is de situatie op het Malieveld weer te volgen met een livestream op deze site. Hoe vergaat het Carola Schouten, de minister van Landbouw in haar toespraak? En hoe is de sfeer op het veld? Ook wordt boeren gevraagd naar hoe zij de dag ervaren.
Weggebruikers in de omgeving van Den Haag moeten straks ook in de avondspits rekening houden met vertragingen. Ze zullen te maken krijgen met tractoren op de weg die met protesterende boeren vanuit Den Haag weer huiswaarts willen.
De ANWB verwacht een vroege en drukke avondspits. In de ochtendspits zorgden de protesterende boeren voor chaos op de Nederlandse wegen en een enorme drukte in en naar Den Haag. Op het hoogtepunt, even na 08.30 uur, stond er op de wegen in totaal 1136 kilometer file.
Om 13.00 uur begint het officiële programma van de protestactie, al lijkt deze al sinds vanmorgen aan de gang. Verschillende politici hebben zich vanmorgen al gemeld, eerder dan hun aangekondigde collega's. Onder meer Kees van der Staaij (SGP) en Geert Wilders (PVV) waren vanmorgen al vroeg aanwezig op het Malieveld.
Het programma duurt tot 15.00 uur. Leden van Agractie (de boeren zelf) zullen het woord voeren, net als landbouwminister Carola Schouten en voormalig staatssecretaris Henk Bleker.
De minister wil ook in gesprek gaan met de boeren. Kamerleden, onder wie Jacco Geurts (CDA) en Tjeerd de Groot (D66), zijn eveneens van plan naar de actie te gaan. De Groot zette onlangs veel kwaad bloed bij de landbouwsector toen hij een pleidooi deed voor een halvering van de Nederlandse veestapel.
Op het Malieveld in Den Haag is geen plek voor nog meer tractoren en andere boerenvoertuigen. De politie verwijst boeren nu met hun voertuigen door naar de Leidsestraatweg in Wassenaar.
Voor mensen is er nog wel plek op het Malieveld, al hebben zich daar inmiddels duizenden mensen verzameld.
De boeren kunnen met hun voertuigen ook terecht bij het stadion van ADO Den Haag, maar daar staan slechts enkele tientallen tractoren.
Beelden van het boerenprotest vanuit de lucht:
Ondanks dat op het Malieveld in Den Haag veel meer tractoren staan dan aanvankelijk toegestaan, en het veld inmiddels is afgesloten, verloopt de actie goed, meent initiatiefnemer Bart Kemp. ,,Alleen de A12 zit dicht waardoor boeren op die weg een uurtje vertraging oplopen. Een kleinigheidje.’’
Kemp zelf had daar geen last van: hij stapte in alle vroegte in de trein. Om er zeker van te zijn dat hij in Den Haag zou aankomen
De politie meldt dat het Malieveld inmiddels vol is. Boeren worden verwezen naar de Leidsestraatweg tussen Wassenaar en Den Haag.
Naast Geert Wilders heeft ook Kees van der Staaij van de SGP zich inmiddels gemeld op het Malieveld. Er worden in de loop van de dag meer politici verwacht. Sommige worden met een beveiligde escorte naar het Malieveld gebracht, zoals bijvoorbeeld D66'er Tjeerd de Groot die met de boeren in gesprek wil om de veestapel te halveren.
Het aantal trekkers dat richting het Malieveld rijdt blijft maar stijgen. Ze hebben inmiddels een goed spoor gemaakt. Volgens een van onze verslaggevers zijn er ruim 500 tractoren op het Malieveld, en komen er nog veel meer aan.
Geert Wilders heeft zich inmiddels op de trekker op het Malieveld gemeld.
De gemeente Den Haag heeft besloten dat meer boeren het Malieveld op mogen, dit vanwege de grote toestroom. De gemeente gaf eerst aan slechts 75 tractors toe te laten. De organisatie verwacht 15.000 boeren in Den Haag. Het is nog niet bekend hoeveel van hen met de tractor komen.
Volgens de gemeente worden de boeren zo goed mogelijk begeleid richting het Malieveld.
Er is weinig tot geen belangstelling bij de boeren voor de pendeldienst. Bij het stadion van ADO Den Haag is het rustig. Iets na 9.00 uur stond er welgeteld één tractor. Vijf bussen stonden klaar om boeren van het stadion naar het Malieveld te brengen, maar daar was geen belangstelling voor. Veel boeren rijden rond in en in de omgeving van het centrum.
In de Tweede Kamer kunnen de boeren die vandaag in Den Haag protesteren hoofdzakelijk op bijval rekenen. Veel Kamerleden hebben begrip voor de zorgen over de toekomst die bij de beroepsgroep leven.
De boeren zijn met het tractors ook op het strand te vinden.
Waarom protesteren de boeren? Akkerbouwer Basjan Niemansverdriet legt het uit in De Ochtend Show to go. Hij is actief binnen brancheorganisatie LTO.
Een groepje boeren protesteert ook bij het gebouw van de NOS in Hilversum. Ze hebben onderweg naar het Malieveld in Den Haag een tussenstop gemaakt.
Ze staan voor het gebouw met spandoeken met teksten als 'Boeren werken voor mens en vee en doen aan deze reductie niet mee'.
Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag heeft vanmorgen de Driehoek bijeen geroepen. Reden hiervoor is dat enkele boeren door afzettingen zijn gereden waardoor een schade en een onveilige situatie ontstond. De politie meldt dat er inmiddels twee boeren zijn aangehouden.
Boze boeren zouden inmiddels de A4 richting Den Haag geblokkeerd hebben, waardoor het verkeer geen kant op kan. Onduidelijk is of de hulpdiensten er wel langs komen.
Ondertussen blijft de drukte wel afnemen op de wegen.
Afvaardiging van Tweede Kamer gaat vanmiddag met beveiligd transport naar Malieveld
Burgemeester Krikke van Den Haag overlegt op dit moment met justitie en politie over de 'onveilige situatie' rondom het boerenprotest. Enkele boeren zijn bij het Malieveld door de afzettingen gereden.
Er mogen in totaal maar 75 tractoren naar het Malieveld van de gemeente Den Haag, maar inmiddels staan er meer dan 100 tractoren op het veld. Verwacht wordt dat er veel meer boeren zullen proberen met hun tractor naar het Malieveld te gaan.
De actievoerders verwachten zo'n 15.000 boeren.
De protesterende boeren trekken vandaag naar Den Haag om 'te laten horen wat wij vinden van het huidige beleid', stellen ze op de website agractie.nl. De agrariërs geven daarop zes punten aan waar ze zich sterk voor willen maken.
Zo willen ze de kloof verkleinen tussen boer en burger, en meer balans brengen in het maatschappelijke debat. Ook vinden ze het verstandig om vanuit de agrarische sector met één stem te spreken.
Een ander doel van de acties is de politiek positief te beïnvloeden. Ze kondigen ook vast een 'langdurige, grootschalige en landelijke promotiecampagne' aan.
,,Nederlandse boeren weer trots maken", is verder een belangrijke doelstelling van de protesterende agrariërs.
Ook sommige kinderen doen mee aan het protest, maar dan wel in hun eigen woonplaats zoals hier in Vechtdal en Meppel.
Ondanks de chaos in Den Haag hangt er volgens onze verslaggever wel een gemoedelijke sfeer. De politie is op alles voorbereid. Zo staan er twee waterkanonnen op 'schiet'-afstand van het Malieveld. Ook is er een vrachtwagen met roadblocks die wordt geplaatst op het Tournooiveld tussen het ministerie van Financiën en de Hoge Raad.
Het aantal files is aan het dalen. Op dit moment staat er volgens de ANWB nog 661 kilometer file. Op de wegen richting het Malieveld staat het muurvast. Veel tractoren hebben hun zwaailichten aan, net als de politie, waardoor er op de wegen een soort knipperlichtshow ontstaat.
In de binnenstad van Den Haag is het ondertussen chaos. Overal staat politie, tractors worden tegengehouden en enkele boeren rijden dranghekken omver. Volg het laatste nieuws uit Den Haag in het liveblog van onze Haagse redactie.
De protestactie van de boeren wordt nu al beschouwd als een succes, zegt een woordvoerder van de initiatiefnemers. ,,Het is een mooie actie en goed geslaagd tot nu toe. We gaan kijken wat de middag gaat brengen". De actievoerders verwachten zo'n 15.000 boeren op het Malieveld.
Er mogen in totaal maar 75 tractoren naar het Malieveld van de gemeente Den Haag. De woordvoerder verwacht dat veel meer boeren zullen proberen met hun tractor naar het Malieveld te gaan.
,,Als je gekke regels bedenkt, moet je het zelf oplossen", aldus de woordvoerder.
Boze boeren rijden hekken omver op het Malieveld:
De A12 richting Den Haag is nu helemaal dicht tussen knooppunt Prins Clausplein en het Malieveld door het boerenprotest. In Den Haag staat het verkeer momenteel hopeloos vast, meldt de ANWB.