De rust in Den Haag lijkt teruggekeerd. Dit liveblog wordt afgesloten.
Rode kruizen negeren op de snelweg, over afzettingen heenrijden, trambanen blokkeren, vuurwerk afsteken, met je trekker door winkelstraten rijden. Demonstraties zijn in het verleden om minder afgekapt, maar de boeren hadden vrij spel. ,,Een bewuste keuze’’, aldus de politie. ,,We wilden de situatie niet op de spits drijven.’’ Lees hier een samenvatting van het boerenprotest [premium]!
© ANP Een dienstvoertuig van de Mobiele Eenheid (EM) is vanavond tegen een bouwcontainer gereden. Een man is hierdoor bekneld geraakt tussen de container en de muur. Het slachtoffer is zwaargewond. Lees hier het hele verhaal!
© Jos van Leeuwen Overnachten (ANP)
Enkele tientallen boeren die vandaag hebben gedemonstreerd in Den Haag willen overnachten op het Malieveld.
Sommige hebben speciaal daarvoor een caravan meegenomen. Andere willen overnachten in hun tractor. Volgens een woordvoerster van de boeren zijn de nieuwere modellen ruim genoeg om “even horizontaal” te gaan. De gemeente staat het niet toe dat er wordt overnacht op het Malieveld. Volgens de woordvoerster is er daarom sprake van “langdurig demonstreren”.
De boeren willen donderdag een ontbijt aanbieden aan de Hagenaars. Hiervoor worden volgens de woordvoerster bij de Hofvijver al kraampjes opgezet die voor dit doel zijn gehuurd.
Burgemeester Remkes zegt in een verklaring over de boerendemonstratie in Den Haag dat door het doortastend optreden van de politie een veilige dag kon blijven.
Vier mensen aangehouden bij protest in Den Haag
Hoewel de demonstratie van de boeren zonder grote incidenten is voorlopen heeft de politie toch vier personen aangehouden. Dat laat de politie zojuist via Twitter weten.
Twee personen zijn aangehouden voor het gooien van vuurwerk. Een persoon voor belediging en een ander omdat deze niet voldeed aan een bevel of vordering.
Staatsbosbeheer niet blij (ANP)
Over het parkeren van honderden tractoren op het Malieveld in Den Haag was voorafgaand aan het boerenprotest niets afgesproken. Dat laat eigenaar Staatsbosbeheer desgevraagd weten. Normaal gesproken wordt over demonstraties of evenementen altijd overlegd met de beheerder van het grote veld in het hart van Den Haag. ,,Bij grotere dingen wordt normaal een gebruikersovereenkomst met ons afgesloten", zegt een woordvoerder. "De Koekamp was officieel de demonstratielocatie."
Staatsbosbeheer gaat morgen als het veld leeg is kijken hoe het erbij ligt. "Dat is wel een punt natuurlijk. Na het vorige protest waren op sommige plekken diepe sporen getrokken. Vooral aan de randen", aldus de zegsman. ,,Het veld is geschikt voor mensen, niet echt voor zware voertuigen."
© ANP — Boerenprotest op het Malieveld. De gemeente Den Haag meldde woensdag dat "van tevoren was voorzien dat tractoren op het Malieveld zouden parkeren". Dat was echter niet vooraf gecommuniceerd en kwam dus ook voor Staatsbosbeheer onverwacht. Op de website van actiegroep Farmers Defence Force (FDF) stond dat boeren op een aantal grote wegen in de omgeving moesten parkeren. Die waren al snel vol. Uiteindelijk werd zelfs een stuk van snelweg A12 ingericht als tijdelijke tractorparkeerplaats.
Op het Malieveld staat momenteel een grote tent van Cirque du Soleil. Vanwege het protest zag het circustheater zich genoodzaakt de voorstelling van woensdagavond af te blazen.
Het is een drukte van jewelste om de stad uit te komen. Op de snelwegen rond Den Haag is het enorm druk door boeren die uit de stad vertrekken. Een woordvoerder van Rijkswaterstaat zegt dat het op de A12, de A4 en de A3 drukker is dan normaal. ,,Veel tractoren vertrekken en dat zorgt voor hinder op de snelwegen", aldus de woordvoerder. "In heel Nederland zie je dat weggebruikers hinder ondervinden van de tractoren op de weg."
Bekijk hieronder foto's die vanuit de politiehelikopter zijn gemaakt. Tekst loopt verder onder de tweet.
Er staat in het land ongeveer 200 kilometer file volgens Rijkswaterstaat. De woordvoerder verwacht dat de drukte, zeker rond Den Haag, nog uren aanhoudt.
© Screenshot Tom Tom My Drive De boeren vertrekken uit Den Haag.
Grote uittocht van de deelnemers begonnen.
Een deel van de tractoren rijdt de A12 op richting Prins Clausplein, waarvandaan de wegen zich opsplitsen naar alle windrichtingen. Een ander deel gaat vanaf het Malieveld naar de Rijksweg 44 in de richting van Wassenaar en Leiden. Ook tractoren die op het laatste stuk van de snelweg A12 geparkeerd waren, worden gestart voor de terugreis. Omdat er zoveel tractoren naar Den Haag zijn afgereisd, neemt hun vertrek naar verwachting enkele uren in beslag.
Rijkswaterstaat zei eerder op woensdag al een zware spits te verwachten die de hele avond voor problemen gaat zorgen.
Ook veel aanwezigen die met de trein zijn gekomen, begeven zich naar Den Haag Centraal om huiswaarts te keren.
Wilders: meer of minder stikstofregels?
"Willen jullie hier, in deze stad, meer of minder stikstofregels?" Met die vraag richtte PVV-leider Geert Wilders zich tot de protesterende boeren in Den Haag. Het antwoord was een luidkeels "minder!" "Nou, dan gaan we dat regelen."
Het was een variatie op de vraag die Wilders vijf jaar geleden stelde over Marokkanen in Nederland, die hem voor de rechter deed belanden wegens groepsbelediging. "Ik kom net van de rechtbank in Amsterdam, vanwege een vraag die ik heb gesteld, die misschien niet mocht", aldus Wilders tegen de betogers op de Koekamp. "Maar ik dacht, weet je wat, ik ga vanmiddag opnieuw een vraag stellen."
Wilders prees de boeren die naar Den Haag waren gekomen. "Geweldig dat jullie hier met zoveel mensen zijn. Nederland houdt van jullie." Hij noemde het "triest dat Rutte en Grapperhaus (minister van Justitie) het leger nodig hebben om onze boeren tegen te houden".
'Parkeerplaats Utrechtsebaan' loopt weer leeg.
De tractoren vertrekken langzaam de stad uit.
Geert Wilders wordt met gejuich ontvangen bij het Boerenprotest.
Eerste boeren verlaten Den Haag
Nu het dagprogramma van de protesterende boeren op het Malieveld en de Koekamp in Den Haag is afgelopen, is de grote uittocht van de deelnemers begonnen. Veel aanwezigen die met de trein zijn gekomen, begeven zich naar Den Haag Centraal voor de terugreis.
Een ander deel van de aanwezigen begeeft zich naar tractoren, die verderop op het Malieveld geparkeerd staan. De verwachting is dat ook zij snel de weg op gaan.
© ANP De voorstelling van Cirque Du Soleil, die vanavond om 20.00 uur op het Malieveld zou beginnen, gaat niet door. Dat meldt mediapartner Indebuurt Den Haag zojuist. Iedereen die al een ticket heeft gekocht via Cirquedusoleil.com, Ticketmaster.nl of Eventim.nl krijgt automatisch zijn/haar geld terug.
De twee meiden zijn gestrand en kunnen niet naar Madurodam.
FVD-voorman Thierry Baudet vindt dat de brief die minister Carola Schouten (Landbouw) begin deze maand aan de Kamer stuurde over de stikstofproblematiek moet direct van tafel. Hetzelfde geldt voor alle maatregelen die provincies hebben aangekondigd naar aanleiding van die brief.
Protestaanvoerder: kabinet wil 'burgeroorlog' (ANP)
Het kabinet is uit op een "civil war" (burgeroorlog) met boeren, en schuwt niet daarvoor het leger in te zetten. Dat zei Sieta van Keimpema van de Farmers Defence Force zojuist tegen demonstrerende boeren in Den Haag.
Een boze Van Keimpema sprak de boeren toe bij de Koekamp, naast het Malieveld. "Rutte heeft zich laf teruggetrokken", zei ze over de premier. "Zoals de meesten van dit kabinet, achter een muur van geweld, intimidatie en uitlokking", aldus Van Keimpema tegen de menigte, die onder meer "mietjes" en "homo's" scandeerde.
Van Keimpema verwees naar een protest in Groningen maandag, waarbij de deur van het provinciehuis werd geforceerd met een tractor. "Schaam je, dacht ik, schaam je kabinet, ministers, parlementsleden, en provinciaal bestuur. Dat jullie boeren, door ze te schofferen, kleineren en elimineren zo tot woede en wanhoop hebben gedreven."
De boeren gaan "niets meer inleveren" om de stikstof in natuurgebieden terug te dringen, verklaarde Van Keimpema. "Jullie hebben problemen veroorzaakt, los het dan ook even lekker zelf op."
Als het kabinet "vasthoudt aan zijn plan om de boeren op te ruimen" dan trekken de demonstranten volgende keer op naar het Binnenhof, dreigde de actieleider. "Dan zal een heel groot deel van de Nederlandse bevolking hier ook staan. Zij hielpen jullie al het Malieveld op, en ze helpen ons dan het Plein op."
Er ligt veel afval op straat en vuilnisbakken puilen uit.
Burgemeester Remkes roept boeren op om de veiligheid van het publiek in het oog te houden.
'Stikstof is een teken van leven'
De Utrechtsebaan wordt gebruikt als parkeerplaats voor tractoren, meldt de politie zojuist. 'Omdat er onvoldoende parkeergelegenheid in Den Haag wordt de Utrechtsebaan gebruikt om tractoren te parkeren.'
Nog geen tramverkeer vanaf Den Haag Centraal
Wegens de onrustige situatie in het centrum heeft het Haags Gemeentearchief besloten de geplande opening van de nieuwe tentoonstelling “WEG WEZEN! Den Haag in beweging” uit te stellen.
Een groep boeren staat inmiddels te barbecueën voor de Sting in Den Haag
Blokkade A12 weg
De politie heeft een blokkade op de A12 weggehaald, omdat 'de veiligheid van de medewerkers ter plaatse niet meer gewaarborgd kon worden'. Volgens de politie was sprake van een onveilige en dreigende situatie.
Vrachtwagens van Rijkswaterstaat en twee grote legertrucks barricadeerden eerst de weg om boeren die op weg waren naar het centrum van Den Haag te dwingen de afslag richting Nootdorp te nemen. Het idee was dat ze vervolgens hun tractoren bij het stadion van voetbalclub ADO zouden parkeren. Het liep anders.
Er gaat gesproken worden op het Malieveld. Onder meer Thierry Baudet staat klaar om de demonstranten toe te spreken
Er zijn tot zover nog geen aanhoudingen verricht. Honderden boeren verlieten vanmiddag het officiële demonstratieterrein, blokkeerden tramlijnen en staken vuurwerk af.
Eerder woensdag zei de Haagse burgemeester dat de boeren zich niet aan vooraf gemaakte afspraken hebben gehouden. Premier Rutte riep de boeren ter verantwoording en zei dat het strafrecht zal gelden als ze zich niet aan regels houden.
Er is nog geen einde gekomen aan de stroom boeren in trekkers op weg naar Den Haag.
© Jos van Leeuwen — Er zijn nog steeds boeren op weg naar Den Haag. © Jos van Leeuwen — Er zijn nog steeds boeren op weg naar Den Haag. En ook hier rijden trekkers.
En even verderop zijn ze zelfs aan het barbecueën.
© Regio15 — Boeren in de Haagse binnenstad met hun tractors. 'Groeten uit Den Haag', aldus Michael op Twitter.
De politie heeft het Binnenhof afgesloten voor publiek. Op verschillende plekken rond het Binnenhof zijn demonstrerende boeren met hun tractoren verschenen. Het Binnenhof is voor hen tot verboden terrein verklaard.
De ingangen naar het binnenplein, waaraan onder andere de gebouwen van Eerste en Tweede Kamer en van de minister-president liggen, zijn afgezet met linten. Er zijn heel wat agenten op de been.
De Tweede Kamer heeft uit voorzorg een zijuitgang gesloten.
Doel
Het Binnenhof was het doel, maar de vier vrienden uit Amersfoort stranden bij de ingang. De aanwezige agenten vertrouwen het viertal niet, en schrijven bovendien een boete uit voor drinken in het openbaar. Sven Greefhorst maakt zich niet te druk om de prent. ,,Hoort erbij.’’Ze zijn er niet om te rellen, bezweren ze, maar willen hun boodschap wel overbrengen op de rest van het land. Lex Mattenbroek (16) gaat : ,,Ik kom uit een boerenfamilie, dan gaat je dit aan het hart. Nu moet Nederland boeten voor de uitstoot, terwijl zo’n enorm land als China gewoon doorgaat. Bovendien: we moeten toch eten? De politiek snapt er echt niets van.’’
In Centraal Station is nu ook een tractor gespot, maar wel een ietwat kleinere versie.
De binnenstad van Den Haag is niet meer bereikbaar per tram. Dat meldt de HTM. Boeren hebben verschillende trambanen geblokkeerd, waardoor trams er niet meer door kunnen. Lees er hier meer over.
Dat boeren door de afzetting op de A12 bij Nootdorp 'braken', wordt later door de politie genuanceerd. 'De situatie was zo dreigend dat de veiligheid van de medewerkers ter plaatse niet meer gewaarborgd kon worden.' De voertuigen die de wegen blokkeerden, werden daardoor toch aan de kant gezet.
Defensieminister Ank Bijleveld zegt dat de bijstand van het leger vandaag in Den Haag een 'normale defensietaak is'. ,,Wij worden niet ingezet tegen onze eigen bevolking."
De gemeente Den Haag heeft Defensie om zware vrachtwagens gevraagd om de wegen naar de Haagse binnenstad te blokkeren. Die assistentie valt niet bij iedereen in goede aarde.
Overal in de binnenstad worden nu tractoren gespot. Hoe ze er komen is de vraag, maar ook in de Grote Marktstraat - midden in het winkelhart - en bij Paleis Noordeinde zijn ook trekkers gezien. En dat is tegen de gemaakte afspraken in.
Waar moeten de trekkers staan?
Op de Koekamp worden nu rookbommen afgestoken.
