Thuiskomst
De terugweg duurde langer dan verwacht, maar we zijn weer aangekomen op de vredige boerderij aan de Vierheemskinderenweg. Sofie parkeert de trekker weer op zijn plek. De vlag wordt afgetakeld: het zit er weer op.
Wassenaar
We rijden in Wassenaar. ,,Ik vind het wel best om weer bijna thuis te zijn eigenlijk. Ik hoor dat er nu wel een beetje herrie is in Den Haag”, zegt Sophie. Het klopt: een aantal boeren is op weg naar het Ministerie van Landbouw. Rutte en Schouten zijn niet gekomen waardoor de FDF opperde stickers van hun logo te plakken op het gebouw van de Ministerie. Daarbij is één boer op de bon geslingerd. ,,En ik had het ook best wel koud”, geeft Sofie lachend toe.
'Den Haag zal op zijn grondvesten schudden'
© Jan Bogaards. — Sofie uit Hazerswoude-Rijndijk verlaat Den Haag. Terwijl wij weer onderweg naar huis zijn, blijkt dat er toch nog boeren willen wachten op Rutte en/of Schouten. Een bekende van Sofie vertelt over de telefoon dat als dit duo niet komt, Den Haag ‘op zijn grondvesten zal gaan schudden’.
Einde protest
Het protest is afgelopen. De laatste spreker is geweest en de boer(inn)en zoeken hun trekkers weer op. Ook Sofie gaat weer huiswaarts.
Laf en jammer
Er komt een heel leger aan sprekers voorbij. Het is nu de beurt aan Thierry Baudet. ,,Leuk, maar het is laf en jammer dat Schouten niet is komen opdagen”, vinden de jonge boerinnen.
Er klinkt boe-geroep
Het programma is bijna een half uur uitgelopen, als Mark van den Oever zijn praatje houdt. Hij bedankt een aantal boeren, waaronder ook Duitsers die de oversteek hebben gemaakt. ,,Rutte en Schouten zijn niet op komen dagen”, zegt Van den Oever van FDF. Er klinkt boe-geroep. Het is daarna de beurt aan andere leden van de actiegroepen, zoals Linda Jansen van de POV. ,,Wij worden weggezet als een radicaal groepje, maar zijn juist de vriendelijkheid zelve. Kom eens kijken op onze erven”, oppert ze.
Blote kont
Boer Bennie treedt inmiddels op. Jonge boeren stampen wat, de boerinnen kijken liever glimlachend toe. Het is wachten op voorzitter Mark van den Oever van de FDF. Tot die tijd is het vooral gezellig. ,,We dansen en we springen in het rond, in de blote kont, in de blote kont!”, galmt het over de Koekamp.
Geen nee tegen boerinnenleven
Anna van der Poel (20) uit Rijpwetering zegt ook geen ‘nee’ tegen het boerinnenleven. ,,Al die negativiteit maakt niemand beter. Toch staken we, omdat het echt zin heeft. Met z’n allen sta je sterk. Het moet duidelijk zijn dat dit een serieus probleem is voor ons”, vertelt ze vanaf de Koekamp. ,,Maar de toekomst, ja... Ik ben nog steeds best optimistisch.”
Positief blijven
© AD — Links Dione de Jong uit Benthuizen, met rechts Anna van der Poel (20) uit Rijpwetering. Op de Koekamp spreken we met boerendochter Dione de Jong uit Benthuizen. Zij denkt dat er nog altijd een hoop dingen kunnen veranderen voor de boeren. ,,Morgen komen nieuwe cijfers naar buiten van het Mesdagfonds die de RIVM kunnen dwarsbomen. Ik denk dat steeds meer mensen beseffen dat het zo niet langer door kan gaan”, vertelt zij dus wel nog hoop.
,,Je moet ook positief blijven. Als je nu al negatief bent, wordt het nooit wat. Daarom ben ik ook hier. Ik kom op voor mijn sector.”
Poot stijf
Het duurde even, maar de trekker van Sofie staat geparkeerd. Strak tegen het Malieveld heeft ze een plekje kunnen vinden. ,,We staan hier best.”
De politie raadt een andere plek aan, maar de boeren houden hun poot stijf. Sofie ook. We zijn nu onderweg naar Koekamp. ,,Daar komen zo meteen sprekers om een podium”, weet Sofie.
Ander plannetje
Na drie kwartier vast te hebben gestaan, gaan we weer rijden. Het startsignaal is ook dit keer de toeter. Iedereen stapt in zijn trekker. Maar in plaats van dat we vooruit gaan, keren we toch om. ,,Ik denk dat ze een ander plannetje hebben”, zegt Sofie.
Ze belt naar een vriend wat bedoeling is, maar die weet het ook niet. ,,Misschien kunnen we er hier door.” We staan nu aan de andere kant van het Malieveld. Ook hier is het niet makkelijk om een gaatje te vinden. ,,We proberen om nu op de Koekamp te komen. Dat is eigenlijk naast het Malieveld.”
© AD — Boerenprotest. Toeteren!
We staan vast. Voor het Binnenhof kunnen we niet meer verder. ,,We moeten terug, maar we gaan niet terug”, zegt Niek de Willigen, de ‘chauffeur’ van onze fotograaf. Dan zit er voor hem maar één ding op: keihard toeteren.
Cameraploegen pakken hun moment om interviews af te nemen. Het loopt over met journalisten. Ook politiemannen maken praatjes met de agrariërs. ,,Prachtig daggie toch? Zonnetje erbij, lekker joh”, zegt een agent. Tot nu toe verloopt alles nog vriendelijk. Wat we nu gaan doen, lijkt alleen niemand te weten.
Aangekomen
We zijn aangekomen in Den Haag. De file bleek te komen omdat de politie de boeren tegenhield. ,,Waarom weet ik ook niet”, zegt Sofie.
Het toeteren wordt alleen maar meer, net als het saamhorigheidsgevoel. We zijn met honderden. Als we langs het Malieveld rijden zien we dat dat helemaal leeg is. ,,Dat verbaast me toch wel. De vorige keren mocht het ook niet, en hebben we het ook gedaan.”
En het is druk, heel druk. Cameramannen lopen tussen de trekkers door, burgers willen foto’s maken. ,,Ik denk dat we vaststaan.” We stappen maar even uit.
© AD — Boerenprotest. Klasgenoten
Het filerijden is verslechterd naar stilstand. Twee klasgenoten komen buurten bij Sofie. ,,Wat is er aan de hand dan?”, vraagt ze. ,,Weet ik niet, volgens mij worden we tegengehouden”, antwoordt Joost Houdijk (16).
Na enkele minuten begint het toch weer wat te rijden, maar echt lekker doorgaan kunnen we niet. In de klassen-app wordt er intussen gevraagd wie er allemaal niet op school is. Het resultaat: tientallen keren ‘ik’. Tot plezier van Sofie.
Dramatisch
De groep wordt groter en groter. Uit alle hoeken sluiten boeren zich aan, ook de Friezen. Mensen langs de kant maken foto’s. ,,En ze lezen de borden, dat is ook wel heel grappig om te zien”, zegt Sofie.
En wat vindt ze eigenlijk van de FDF? ,,Goed dat ze dit soort protesten organiseren, maar soms doen ze iets te dramatisch. Ik ben het niet met al hun uitspraken eens, bijvoorbeeld over die ene waar zoveel ophef over was. Maar ze regelen de boel wel.”
Het filerijden is inmiddels niet meer te vermijden. Nog ongeveer een half uur Den Haag, verwacht Sofie. En misschien nog wel met een ritje over het strand van Scheveningen. ,,Daar wilde ik de vorige keer ook heen, maar toen ben ik er niet geweest. Dat was jammer.”
© AD — Boerenprotest. Aangekomen in Wassenaar
We zijn aangekomen in Wassenaar. Op het erf van Johan Kriege hebben meer dan honderd boeren, verdeelt over zo’n 70 trekkers, zich verzameld. De ondersteboven hangende Nederlandse vlaggen wapperen in koor. Omdat wij één van de laatste zijn, is de stop van korte duur. ,,Nu gaan we echt naar Den Haag”, zegt Sofie. Ze klimt de trekker weer in. ,,Gaan!”
Onzekere toekomst
Al toeterend en met zwaailampen aan zijn we onderweg! Sofie praat over haar onzekere toekomst. ,,Ik zie het wel een beetje somber in. Het is nu allemaal heel onzeker, er zijn veel korte termijnafspraken. Toch wil ik boerin worden. Het gevoel om het bedrijf van mijn ouders over te nemen heb ik altijd al gehad.”
Tussen de gesprekken door worden rode stoplichten genegeerd. ,,We moeten bij elkaar blijven”, vertelt de Veehouderij-studente lachend. ‘Normale auto’s’ wachten geduldig tot de kust veilig is. Half december had Sofie haar eerste rijles, nu rijden we door de krappe straten van Leiden. ,,Stoer? Nee hoor. Iedereen gaat.”
© AD — VErslaggever Jan Bogaards zit op de trekker. Succeswensen
Het is acht uur geweest en we zijn aangekomen in Zoeterwoude. Het erf van (kaas)boer Kees Captein staat vol met tientallen trekkers, boeren en boerinnen. Burgers wensen de boeren succes. ,,Kom aan hè!?”, schreeuwt een voorbijganger.
Als alle boeren aanwezig zijn, gaan we verder. ,,Rijden”, schreeuwt een agrariër enthousiast. Op naar de volgende en laatste verzamelpunt: Wassenaar.
Feest zonder bier
We rijden over een smal fietspad richting de eerste verzamelplaats in Zoeterwoude. De stoet telt zes trekkers. ‘Een stal zonder dier, is een feest zonder bier, prijkt voorop. ,,Verzonnen door mijn vader”, geeft Sofie Verkleij toe.
,,Deze tekst ben ik nog nooit tegengekomen, dus hij is wel origineel.” Er wordt getoeterd en alle felle lampen maken een mooie eenheid van de groep.
Alle boeren verzamelen
We staan klaar voor vertrek vanaf de Vierheemskinderenweg in Hazerswoude-Dorp. Op naar de verzamelplaats!
