Dit liveblog wordt afgesloten. Eens in de zoveel tijd moeten wij een vers liveblog aanmaken. Dit omdat het oude dan te groot is geworden en steeds trager inlaadt. Het nieuwe, verse liveblog aangaande de Russische invasie van Oekraïne treft u hier.
Oekraïne maakt een einde aan het visumvrij reizen van Russen naar Oekraïne. Vanaf 1 juli 2022 hebben alle Russen die Oekraïne in willen een visum nodig. Dat zei de Oekraïense president Volodimir Zelenski vrijdag.
Het is op dit moment niet mogelijk de 568 burgers die in bunkers onder de Azot-fabriek in Sjevjerodonetsk schuilen te evacueren vanwege beschietingen en hevige gevechten. Dat zei de gouverneur van de Oekraïense regio Loehansk vrijdag.
In een post op Telegram meldde hij dat er 38 kinderen schuilen bij de fabriek.
Oekraïne kan heel snel kandidaat-lid van de EU worden - onder voorwaarden. Met dat positieve advies, in recordtijd opgesteld, legt de Europese Commissie de bal nu weer bij de lidstaten. Die komen op het hoogste niveau – staats- en regeringsleiders – eind volgende week bijeen.
Ook Moldavië, dat zich eveneens bedreigd voelt door het oprukkende Rusland, mag van de commissie kandidaat-lid worden. Dat land heeft wel nog meer huiswerk dan Oekraïne. Georgië is nog minder ver, vindt het dagelijks bestuur van de EU. Dat land komt pas in aanmerking voor de kandidaat-status als het eerst een aantal hervormingen heeft doorgevoerd.
Lees hier het hele verhaal.
Duizenden miljonairs proberen Rusland te verlaten, en die exodus van zakenlui en oligarchen zal de langetermijnschade van de Oekraïneoorlog voor de Russische economie verergeren. Dat meldt het Britse ministerie van Defensie vandaag.
Volgens het ministerie gaat het om circa 15.000 Russische miljonairs die waarschijnlijk al aan het proberen zijn het land te verlaten.
De Europese Commissie brengt vandaag advies uit over de toetreding van Oekraïne, Moldavië en Georgië tot de EU. Oekraïne vraagt sinds de Russische inval dringend om het land ten minste kandidaat-lid te maken en de andere twee volgden. Maar landen als Nederland staan op de rem en zeggen het oordeel van de commissie af te wachten.
Frankrijk, Duitsland, Italië en Roemenië zijn voorstander van 'onmiddellijke' kandidaatstelling van Oekraïne als toekomstig lid van de Europese Unie. Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron gisteren gezegd.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov ontkent nog altijd dat er sprake is van een invasie van Oekraïne. Ook blijft hij volhouden dat Rusland erop uit is om Oekraïne te ‘de-nazificeren’.
In een zeldzaam interview met de BBC heeft de minister zijn licht laten schijnen op de oorlog in Oekraïne: ,,Wij zijn Oekraïne niet binnengevallen. Het is een speciale militaire operatie, omdat dit voor ons de enige manier was om het Westen duidelijk te maken dat de inlijving van Oekraïne door de Navo misdadig is", aldus Lavrov. Het feit dat er in de afgelopen 114 dagen duizenden burgers zijn gedood, miljoenen mensen op de vlucht zijn geslagen en hele steden en dorpen zo goed als verwoest zijn, doet daar volgens hem niks aan af.
Lavrov: ,,Het is heel erg jammer dat internationale diplomaten, onder wie de Hoge VN-Commissaris voor de Mensenrechten, de VN-secretaris-generaal en andere VN-vertegenwoordigers, zo onder druk worden gezet door het Westen. En heel vaak worden ze gebruikt om het nepnieuws van het Westen te verspreiden.” Hij zei ook dat Rusland niet ‘zonder smet’ is: ,,Rusland is wat het is. We schamen ons niet voor onszelf.”
Lees hier het hele verhaal.
De Verenigde Staten zeggen dat China's steun aan Rusland in verband met Oekraïne het land aan de 'verkeerde kant van de geschiedenis' plaatst. ,,China beweert neutraal te zijn, maar hun gedrag maakt duidelijk dat het nog steeds investeert in nauwe banden met Rusland'', zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken.
De Chinese president Xi Jinping heeft in een telefoongesprek met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin beklemtoond dat China 'wat betreft soevereiniteit en veiligheid achter Rusland staat'. De volksrepubliek heeft zich vanaf het begin van de oorlog in februari in Oekraïne neutraal opgesteld.
Beijing heeft de inval in Oekraïne niet veroordeeld en noemt het hardnekkig geen invasie. China dringt er op aan via onderhandelingen tot een oplossing van het conflict te komen.
In de oorlog met Oekraïne heeft Rusland zeven soorten landmijnen ingezet, zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch in een nieuw rapport.
Hoewel zowel aan Oekraïense als aan Russische zijde mijnen worden ingezet die voertuigen kunnen beschadigen, zijn de Russische troepen de enige die landmijnen inzetten die tot doel hebben personen te verwonden. Dit soort landmijnen zijn verboden in internationale verdragen, maar Rusland heeft het landmijnenverdrag uit 1997 nooit ondertekend. Oekraïne was wel een van de 164 landen die het verdrag tekende.
Een van de zeven soorten landmijnen die Rusland inzet, is in het land zelf ontwikkeld en wordt in Oekraïne voor het eerst ingezet. Het gaat om POM-3, ook bekend als 'Medallion', en is uitgerust met een bewegingsmelder om een naderende persoon te detecteren en een explosieve lading in de lucht te werpen. De daaropvolgende ontploffing kan binnen een straal van 16 meter mensen verwonden of zelfs doden. De POM-3 zou ook zijn uitgerust met een zelfvernietigingsmechanisme dat de mijn vernietigt na een vooraf ingestelde tijd, bijvoorbeeld enkele uren of dagen.
De premiers van Albanië en Montenegro hebben in Kiev op bezoek bij president Volodimir Zelenski steun betuigd aan het Oekraïense streven lid van de Europese Unie te worden. De regeringsleider van Noord-Macedonië deed dat in een videobijdrage ook, meldt Zelenski's kantoor.
De drie Balkanlanden staan al langer in de rij om tot de EU toe te treden. Albanië en Noord-Macedonië hebben de door Oekraïne begeerde kandidaat-status inmiddels. Montenegro is na tien jaar onderhandelingen al verder in het moeizame hervormingspad naar EU-lidmaatschap.
,,Onze landen moeten volwaardige leden van de Europese Unie worden, en we zijn het erover eens dat onze landen niet met elkaar concurreren maar elkaars mogelijkheden aanvullen en versterken'', aldus Zelenski op een persconferentie met de Albanese en Montenegrijnse premier.
Voor Zelenski is erkenning als kandidaat-toetreder tot de EU essentieel voor zijn door oorlog geteisterde land. Oekraïne diende in maart zijn lidmaatschapsaanvraag in, kort na de Russische inval. De Europese Commissie brengt daarover naar verwachting komende vrijdag een positief advies uit.
Maar Nederland en enkele andere landen lijken de start van de toetredingsprocedure te vroeg te vinden, ook al duurt het naar verwachting vele jaren voor Oekraïne daadwerkelijk lid zou kunnen worden. Nederland schermt ook met de scheve ogen die de EU zou wekken bij de landen in de wachtkamer als Brussel haastig ruim baan maakt voor Oekraïne.
Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog zijn wereldwijd meer dan honderd miljoen mensen op de vlucht. Dat meldt het vluchtelingenagentschap van de Verenigde Naties (UNHCR). Topman Filippo Grandi sprak in het Zwitserse Genève van een 'dramatische mijlpaal' die bereikt werd door de oorlogen in onder meer Oekraïne en Afghanistan.
De vluchtelingenstroom uit Oekraïne is de grootste en snelst groeiende crisis sinds de oprichting van de UNHCR in 1951, staat donderdag in het jaarverslag van de organisatie. Het rapport gaat over 2021, maar bevat ook het aantal Oekraïense vluchtelingen.
,,De cijfers zijn in het laatste decennium elk jaar gestegen”, aldus Grandi in een persbericht. UNHCR waarschuwt bovendien dat voedselschaarste, inflatie en de klimaatcrisis nog bijdragen aan de ontberingen van vluchtelingen.
Eind december 2021 waren 89,3 miljoen mensen op de vlucht wegens oorlog, geweld, vervolgingen en mensenrechtenschendingen, acht procent meer dan een jaar eerder. Tegenover tien jaar eerder waren er eind vorig jaar dubbel zoveel mensen op de vlucht.
Twee Amerikaanse veteranen die meevochten in het oosten van Oekraïne zijn vermist, zeggen hun familieleden in The Washington Post. De familieleden gaan ervan uit dat de twee zijn gevangengenomen door Russische troepen.
Het gaat om de 39-jarige Alexander Drueke en de 27-jarige Andy Tai Huynh, allebei afkomstig uit de staat Alabama. Op 8 juni stuurden beide mannen een berichtje naar familieleden via de app Signal, waarin ze zeiden een paar dagen offline te zullen zijn voor een missie. Sindsdien is er niets meer van hen vernomen, schrijft de krant.
Zowel de moeder van Drueke als de verloofde van Huynh kreeg op maandag een telefoontje van een onbekende Amerikaan die in Oekraïne was. Hij vertelde hen dat onderschepte communicatie suggereerde dat de twee Amerikanen worden vastgehouden door Russische troepen.
Een woordvoerder van het Witte Huis liet woensdag weten geen informatie te kunnen delen en wilde ook niet zeggen of de Amerikaanse overheid ervan uit gaat dat de twee zijn gevangengenomen.
De Franse president Emmanuel Macron is onder voorwaarden bereid naar Moskou te gaan om te praten met Vladimir Poetin. De Russische leider moet dan wel eerst een gebaar maken om aan te tonen dat overleg zin heeft. ,,Ik ga er momenteel niet zomaar op de bonnefooi naartoe", zei Macron donderdagavond in Kiev tegen de zender TF1.
Eerder had hij tijdens zijn bezoek aan Oekraïne, met onder anderen zijn Duitse collega Olaf Scholz en de Italiaanse minister-president Mario Draghi, gezegd een communicatiekanaaltje met het Kremlin te willen openhouden. Dan kan hij met Poetin blijven overleggen over bijvoorbeeld humanitaire aangelegenheden, bescherming van gevangenen of de voedselzekerheid.
,,Daarom sluit ik niets uit. Wel zal ik dat altijd doen in alle transparantie met de Oekraïense president Zelenski en alleen wanneer het zinvol is. Het is niet onze taak in plaats van Oekraïne een besluit te nemen over de voorwaarden voor beëindiging van de oorlog", aldus Macron.
Zelenski zei tijdens het bezoek van vier belangrijke Europese leiders, onder wie ook de Roemeense president Klaus Iohannis, te betwijfelen of overleg met Poetin enig nut heeft.
President Zelenski verscheen vandaag als hologram op zeven Europese techbeurzen. Hij sprak zo het publiek in Parijs, Londen, Amsterdam en Stockholm tegelijk toe. Die projectie kon via een livestream ook gevolgd worden op beurzen in Dublin, Berlijn en Londen. In de zalen hoorden ongeveer 200.000 mensen zijn boodschap.
Zelenski riep de verzamelde techondernemers op om te investeren in zijn land. Digitale transformatie is de basis van de wederopbouw van Oekraïne, zei de president. ,,Ons doel is om Oekraïne het vrijste digitale land in de wereld te maken." Volgens Zelenski vormt Oekraïne "een kans voor een wereldwijde digitale revolutie, een kans voor elk techbedrijf en elke visionair om de waarde, vaardigheden, technologieën en ambities te laten zien."
Door een Russische luchtaanval op de Oost-Oekraïense stad Lisitsjansk zijn ten minste vier burgers om het leven gekomen. Volgens gouverneur Serhi Haidai hadden zij hun toevlucht gezocht in een pand dat werd getroffen door een bom. Er zijn tevens zeven personen gewond geraakt.
De vrees bestaat dat er meer doden zijn gevallen. 'De reddingsoperatie is nog aan de gang', aldus Haidai vanavond op Telegram. Hij liet tevens weten dat door een ander bombardement een sanatorium is ingestort. Over eventuele slachtoffers is nog niets bekend. 'Het is waarschijnlijk dat er mensen onder het puin liggen.'
Lisitsjansk ligt net aan de andere kant van de rivier Severski Donets, niet ver van Severodonetsk. In deze regio wordt al wekenlang hevig gevochten.
Frankrijk, Duitsland, Italië en Roemenië zijn voorstander van 'onmiddellijke' kandidaatstelling van Oekraïne als toekomstig lid van de Europese Unie. Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron gezegd. Hij was vandaag op bezoek in Kiev in gezelschap van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, de Italiaanse premier Mario Draghi en de Roemeense president Klaus Iohannis.
,,Wij vieren steunen de status van Oekraïne als kandidaat-lid van de EU'', aldus Macron. Scholz bevestigde dat. Hij zei erbij dat ook Moldavië op termijn kan toetreden.
De Navo gaat Oekraïne ook op langere termijn helpen met de modernisering van zijn strijdkrachten en militair materieel, dat compatibel zal zijn met dat van de Navo-lidstaten. Secretaris-generaal Jens Stoltenberg zei dat vanmiddag na afloop van een bijeenkomst van de 30 Navo-defensieministers in Brussel.
Vragen over een Oekraïens Navo-lidmaatschap ging Stoltenberg uit de weg: ,,We richten ons nu op directe steun.” Even later herhaalde hij wel dat de Navo haar ‘open-deur-politiek’ (toetreding in principe mogelijk voor elk soeverein land dat daarom vraagt) handhaaft.
Terwijl de Franse president, de Duitse bondskanselier en de Italiaanse premier op bezoek zijn in Oekraïne heeft het Kremlin de westerse wapenleveringen aan dat land 'zinloos' genoemd.
,,Je zou willen hopen dat de leiders van deze drie landen (...) zich niet alleen zullen concentreren op het steunen van Oekraïne en van plan zijn het land te blijven overspoelen met wapens. Het is volkomen zinloos en zal alleen maar meer schade toebrengen aan dit land'', zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov tegen verslaggevers.
Hij zei daarentegen te 'hopen dat zij de (Oekraïense) president (Volodimir Zelenski) tot een realistische benadering van de situatie zullen aanzetten."
Van zijn kant bespotte de voormalige Russische president Dmitri Medvedev in het Engels op Twitter het bezoek van de drie Europese leiders en noemde ze 'een kenner van kikkers, die van worstjes en die van pasta'.
De Britse regering heeft de geestelijk leider van de Russisch-Orthodoxe Kerk, patriarch Kirill, op een sanctielijst gezet vanwege zijn steun aan de Russische invasie van Oekraïne. Kirill en andere personen op de sanctielijst worden niet meer toegelaten in Groot-Brittannië. Ook worden hun tegoeden bevroren.
Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken maakte de maatregelen donderdag bekend, twee weken nadat Kirill van een voorgestelde sanctielijst van de Europese Unie was gehaald. De EU besloot daartoe onder druk van Hongarije. De Hongaarse premier Viktor Orban zou eerder hebben gezegd geen religieuze leiders te willen straffen. De Hongaren kregen hun zin omdat anders het afgesproken olie-embargo tegen Rusland gevaar zou lopen.
Ook de Russische commissaris voor kinderrechten, Maria Lvova-Belova, is op de Britse sanctielijst geplaatst. Onder haar toezicht zouden 2000 Oekraïense kinderen in Rusland gedwongen zijn geadopteerd.
De Europese gasprijs is fors gestegen nadat Gazprom de leveringen van gas aan Duitsland en Italië had beperkt. Op de toonaangevende beurs van Amsterdam werd gas ruim een vijfde duurder. Deze week kwam er al bijna de helft bovenop de prijs.
Gazprom schroefde deze week de hoeveelheid gas die Duitsland via de Nord Stream-pijplijn krijgt eerst met 40 procent terug. Daarna werd dat verder teruggebracht, waardoor Duitsland nu 60 procent minder gas ontvangt via de pijpleiding dan een week eerder. Het Italiaanse olie- en gasconcern Eni liet weten dat Gazprom 15 procent minder gas zou leveren. De Italianen claimen echter nog minder te hebben gekregen, namelijk zo'n twee derde van wat er was afgesproken.
Dat waren niet de enige stappen van het Russische staatsgasbedrijf, want de Oostenrijkse en Franse gasleveranciers OMV en Engie zeggen ook minder gas te hebben gekregen.