Oekraïne verwacht dat Rusland deze week een nieuwe golf raketaanvallen uitvoert op het energienetwerk. Een Russisch oorlogsschip dat kruisraketten kan afvuren bevindt zich op de Zwarte Zee.
Volgens president Volodimir Zelenski gaat Moskou door 'zolang ze raketten hebben'. Zelenski heeft zijn hoop gevestigd op luchtverdedigingssystemen die westerse bondgenoten hebben geleverd of gaan leveren.
© Videostill — De Oekraïense president Volodimir Zelenski noemt de aanvallen op energiecentrales 'misdaden tegen de menselijkheid'. De Russische aanvallen op de Oekraïense energievoorziening leiden in heel Oekraïne nog steeds tot problemen, ondanks alle herstelwerkzaamheden. Door een capaciteitstekort van 27 procent komt het in heel het land tot stroomonderbrekingen, melden Oekraïense media die zich baseren op netbeheerder Ukrenergo.
De elektriciteit wordt met opzet tijdelijk onderbroken om een totale uitval te voorkomen. Door het koudere weer blijft de vraag groeien, terwijl het aanbod aan stroom achterblijft.
Met de gerichte aanvallen op onder meer elektriciteitscentrales wil Moskou de burgerbevolking raken. De Oekraïense regering spreekt van energieterreur. De afgelopen dagen zat bijvoorbeeld de hoofdstad Kiev zonder stroom, waardoor ook de watervoorziening uitviel en er geen verwarming was, en dat met temperaturen onder het vriespunt. Ook elders veroorzaakten de aanvallen kou en duisternis.
Nadat de problemen zondag eindelijk opgelost leken, meldt het stadsbestuur maandag dat weer ruim de helft van de huishoudens last heeft van stroomuitval. De netbeheerder zet de elektriciteit gericht uit, zodat het stroomnet niet overbelast raakt. Iedereen houdt volgens de burgemeester wel minstens vier uur per dag toegang tot elektriciteit.
Er is onduidelijkheid over de status van de kerncentrale van Zaporizja. De Oekraïense energiemaatschappij Energoaton zei gisteren op tv dat hij signalen heeft dat Rusland zich wil terugtrekken uit de centrale.
,,We krijgen de indruk dat ze hun tassen pakken en alles stelen wat er gestolen kan worden", zei Energoatom-directeur Petro Kotin. Rusland ontkent dit vandaag stellig en noemt het 'fake news'.
De kerncentrale van Zaporizja is al een paar maanden in handen van de Russen. Het ligt buiten de gelijknamige stad, die in Oekraïense handen is. Afgelopen tijd zijn er regelmatig explosies of beschietingen op het terrein geweest, dat vlakbij de frontlijn ligt. Oekraïne en Rusland beschuldigen elkaar ervan de regio in gevaar te brengen met militaire activiteit rondom een kwetsbare en gevaarlijke kerncentrale.
Het elektriciteitsnetwerk is in bijna heel Kiev weer hersteld. Het stadsbestuur meldt dat de werkzaamheden bijna voltooid zijn, vier dagen na de grote Russische aanval op de energievoorzieningen van de Oekraïense hoofdstad.
Zondagochtend heeft vrijwel iedereen in Kiev weer toegang tot stroom, verwarming en stromend water. Ook het mobiele netwerk functioneert weer zoals het zou moeten. Op de piekmomenten zou de stroom nog plaatselijk kunnen uitvallen.
Nu de winter in Oekraïne is begonnen, richten de Russische aanvallen zich voornamelijk op de energievoorzieningen. Komende week kan de temperatuur ook overdag dalen tot onder het vriespunt en in Kiev wordt zondag sneeuw verwacht.
Ook andere steden hadden de voorbije dagen problemen met het stroomnetwerk, maar dat is voor nu op veel plekken hersteld. Toch blijft de netbeheerder Oekraïners in het hele land oproepen zuinig te zijn met de energie, zodat problemen sneller opgelost kunnen worden.
De Belarussische minister van Buitenlandse Zaken, Vladimir Makej, is onverwachts overleden, meldde staatspersbureau Belta vandaag. Een doodsoorzaak is nog niet bekend gemaakt. De 64-jarige Makej bekleedde zijn functie sinds 2012.
Eerder deze week woonde Makej in Armenië een conferentie bij van de veiligheidsorganisatie CSTO, een militaire alliantie van voormalige sovjetrepublieken. Gisteren sprak Makej nog met aartsbisschop Ante Jozic over de banden van Belarus met het Vaticaan. Maandag zou de minister een ontmoeting hebben met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov. Moskou liet weten 'geschokt' te zijn door Makejs dood en kondigde een officieel condoleancebericht aan.
Voorafgaand aan de presidentsverkiezingen en de daaropvolgende massale antiregeringsprotesten in 2020 was Makej betrokken bij initiatieven om de betrekkingen tussen Belarus en het Westen te verbeteren en spuide hij kritiek op Rusland. Toen de protesten tegen het regime van president Aleksandr Loekasjenko begonnen, veranderde hij van standpunt en beschuldigde westerse landen van het opruien van betogers.
Afgelopen september verdedigde Makej de positie van Belarus inzake de Russische invasie van Oekraïne nog voor de VN-Veiligheidsraad. ,,Belarus wordt een 'handlanger van de agressor' genoemd, en zelfs een partij in het conflict. Maar wij hebben gezegd en blijven zeggen: Belarus heeft de oorlog nooit bepleit. Maar wij zijn ook geen verraders. We hebben afspraken via internationale verdragen en daar houden we ons strikt aan.'' Belarus is onder meer gelieerd aan Rusland via de CSTO en een economische unie
© AP — De Belarussische minister van Buitenlandse Zaken, Vladimir Makej (links), in juni 2021 naast zijn Russische collega Sergej Lavrov. Rusland zal boeten voor de hongersnood in Oekraïne in de jaren 30 van de vorige eeuw. Dat zegt de stafchef van president Volodimir Zelenski. Andrej Jermak verwees op Telegram naar de Holodomor die plaatsvond in 1932 en 1933 en altijd op 26 november wordt herdacht.
,,Rusland zal boeten voor de Holodomor en voor de misdaden die het momenteel begaat", aldus Jermak. In de winter van 1932 en 1933 kwamen miljoenen mensen om het leven in Oekraïne, wat toen nog een onderdeel was van de Sovjet-Unie.
De Holodomor wordt zaterdag herdacht in het bijzijn van onder meer de premiers van België, Polen, Hongarije en Litouwen.
De genocide zou zijn veroorzaakt door jarenlang moedwillig beleid van Josef Stalin, op dat moment de leider van de Sovjet-Unie. Stalin behoort tot de dodelijkste dictators in de geschiedenis. Hij roeide ontelbare onschuldige burgers uit, alsook hele bevolkingsgroepen en later ook zijn eigen partijkader.
De terreur tegen de bevolking van de sovjetrepubliek nam pas in 1939 enigszins af door de dreigende wereldoorlog. Veel Oekraïners sympathiseerden daarom met de Duitse aanvallers in 1941 en werkten met hen mee.
In de communistische tijd zijn tussen 1932 en 1933 mogelijk 3,5 miljoen mensen in de toenmalige deelrepubliek Oekraïne omgekomen in de strijd van Moskou tegen nog niet onderworpen boeren met landerijen tijdens een opzettelijk veroorzaakte hongersnood. Oogsten werden in beslag genomen en landbouwbedrijven ontmanteld. Dit gebeurde overal tijdens Stalins schrikbewind, maar in Oekraïne zou het veel fanatieker zijn gebeurd en ook een etnisch motief hebben gehad. In Oekraïne is dat Holodomor genoemd, de uitroeiing door honger.
President Zelenski prees Ierland, Hongarije, Litouwen deze week voor hun erkenning van de Holodomor als genocide.
© ANP / EPA — Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) met zijn Oekraïense ambtgenoot Dmitro Koeleba (links) bij het Holodomor Monument in Kiev, vorige week. De Britse inlichtingendiensten stellen zaterdagochtend dat het Russische leger raketten zonder explosieve lading gebruikt in Oekraïne. Volgens de Britten gaat het om raketten uit de jaren 80 waar normaal gesproken een kernkop op zit, maar die is er nu af gehaald.
In de dagelijkse update over de situatie in Oekraïne staat dat nog onduidelijk is waarom Rusland dit doet. 'Maar deze vorm van improvisatie laat zien dat de Russen door hun ballistische raketten heen zijn.' Volgens de inlichtingendiensten kunnen de AS-15 KENT-raketten alleen worden gebruikt als nucleaire projectielen.
De raketten richten aanzienlijk minder schade aan dan een projectiel met explosieve lading. 'Ze dienen bijna zeker als afleiding voor de Oekraïense luchtverdediging', aldus de Britten.
Vrijdag kwamen nog zeker vijftien Oekraïense burgers om het leven door Russische beschietingen van de zuidelijke havenstad Cherson, die twee weken geleden werd heroverd door het Oekraïense leger.
De Russische president Vladimir Poetin heeft een ontmoeting gehad met moeders van militairen die in Oekraïne vechten. Zondag is het Moederdag in Rusland. Hij zei te begrijpen dat ze leven met gevoelens van angst en zorg en hij deelt naar eigen zeggen de pijn van het verlies van hen die hun kinderen in de oorlog hebben verloren. Zij zullen niet vergeten worden volgens Poetin.
Hij herhaalde zijn standpunt dat de strijd in Oekraïne al heel lang gaande is en wordt gevoerd om mensen te beschermen 'die acht jaar lang zijn onderworpen aan pesterijen en genocide door het regime in Kiev'. Het doel van de inval is volgens Poetin 'de bevrijding van (de regio's van) Donbas en het garanderen van de veiligheid van Rusland', berichtte persbureau RIA Novosti. Hij lijkt niks hebben gezegd over de recente annexatie van vier Oekraïense regio's waarvan er twee niet tot de Donbas behoren.
Poetin waarschuwde zijn gehoor dat ze niet alles moeten geloven wat ze op de tv of het internet te zien of horen krijgen. Volgens hem wordt er erg veel 'fake news' verspreid over de Russische aanval op Oekraïne.
Bij Russische aanvallen op de kritische infrastructuur van Oekraïne zijn sinds oktober volgens de Verenigde Naties (VN) minstens 77 burgers omgekomen. ,,Miljoenen mensen worden als gevolg van deze aanvallen in extreme ellende en erbarmelijke levensomstandigheden gegooid", zei VN-Mensenrechtenchef Volker Turk donderdag in een verklaring.
'Over het geheel genomen levert dit ernstige problemen op onder het internationaal humanitair recht, dat een concreet en direct militair voordeel vereist voor elk aangevallen object.'
In dezelfde verklaring zei hij dat de video's die lijken te laten zien hoe Oekraïense soldaten Russische krijgsgevangenen executeren, na een voorlopige VN-analyse zijn geclassificeerd als 'hoogstwaarschijnlijk authentiek'.
Kiev zei eerder dat het alle vermeende misbruiken door zijn strijdkrachten zou onderzoeken. Volgens het monitoringteam van de VN hebben zowel Rusland als Oekraïne krijgsgevangenen gemarteld. Turk riep beide landen op om hun strijdkrachten duidelijke instructies te geven over de behandeling van krijgsgevangenen en zei dat alle beschuldigingen van standrechtelijke executies volledig moeten worden onderzocht.
De Navo heeft de strijdkrachten van Oekraïne voorzien van stoorzenders voor de afweer van drones. De zogenaamde 'jammers' maken deel uit van een alomvattend steunpakket, zei secretaris-generaal Jens Stoltenberg vrijdag op een persconferentie in Brussel. Het pakket omvat ook brandstof, medische benodigdheden en winteruitrusting.
De stoorzenders zijn met name bedoeld om Oekraïne te helpen aanvallen met kamikaze-drones af te weren. De apparaten zijn meestal elektromagnetische zenders die de navigatie- of communicatiesystemen van de drones verstoren. Stoltenberg kondigde medio oktober al aan dat de Navo Oekraïne 'honderden' van deze anti-drone jammers zou leveren
Volgens informatie uit Kiev valt het Russische leger sinds oktober steeds vaker aan met kamikaze-drones. Volgens de Oekraïense luchtmacht worden voornamelijk onbemande vliegtuigjes van Iraanse makelij gebruikt, met name de Shahed 136. Deze drone wordt meestal gelanceerd vanaf vrachtwagens en crasht met hoge snelheid in de richting van zijn doel.
Twee dagen na de zware Russische raketaanvallen op de Oekraïense elektriciteits- en watervoorziening heeft de helft van de verbruikers in de hoofdstad Kiev nog steeds geen elektriciteit, meldt burgemeester Vitali Klitsjko vrijdagochtend. 'Energiebedrijven zijn van plan om verbruikers overdag afwisselend - gedurende 3 uur - aan te sluiten', schreef hij op Telegram.
Als het stroomnetwerk hersteld is, zou iedereen ook weer mobiel bereik moeten hebben. De Oekraïense netbeheerder meldde donderdagavond dat de meeste centrales weer elektriciteit produceren en dat aan de helft van de vraag voldaan kon worden.
De watervoorziening is volledig hersteld volgens het militaire bestuur van de hoofdstad. Sommige verbruikers kunnen nog steeds een lage waterdruk ervaren, luidde het. Ook de warmtevoorziening in de stad wordt hersteld. 'Een derde van de woningen in Kiev heeft weer verwarming. Specialisten blijven de installaties in de hoofdstad herstellen', aldus Klitsjko.
Hij meldde donderdagmorgen dat 70 procent van de hoofdstad nog zonder elektriciteit zat. Miljoenen inwoners brachten de nacht door in temperaturen rond het vriespunt. De Oekraïense regering meldde later op de dag dat een groot deel van de circa drie miljoen inwoners van Kiev weer elektriciteit had een dag na de grootscheepse Russische raketaanvallen. In de namiddag zaten sommige delen van Kiev nog wel zonder stroom.
Volgens de Oekraïense luchtmacht had Rusland woensdag ongeveer zeventig raketten en drones op Oekraïne afgestuurd. Moskou ontkende dat Kiev doelwit was. Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken zou alle eventuele schade in de hoofdstad het gevolg zijn van 'vallende raketten van buitenlands en Oekraïens luchtafweergeschut gepositioneerd in woonwijken van de Oekraïense hoofdstad'.
De Oekraïense first lady Olena Zelenska heeft er alle vertrouwen in dat Oekraïne de komende winter zal doorstaan ondanks de kou en de black-outs veroorzaakt door Russische raketten. ,,We zijn klaar om dit te doorstaan", zegt ze in een interview met de BBC in Kiev in het kader van de jaarlijkse reeks '100 Women'. Daarin belicht de Britse publieke omroep de rol van vrouwen die haar opvielen.
,,We hebben zoveel verschrikkelijke uitdagingen gehad, zoveel slachtoffers gezien, zoveel vernietiging, dat black-outs niet het ergste zijn dat ons kan overkomen." Zelenska verwijst naar een recente peiling waarin 90 procent van de Oekraïners zei bereid te zijn twee tot drie jaar met elektriciteitstekorten te leven als ze het vooruitzicht hadden op toetreding tot de Europese Unie. Alle Oekraïners zullen door deze oorlog sterker worden, voorspelt de presidentsvrouw stoïcijns.
Ze wil geen exacte datum geven waarop haar man en zij voor het laatst samen gegeten hebben met hun kinderen, de 18-jarige Oleksandra en de 9-jarige Kyrylo. ,,Het is tegenwoordig heel zeldzaam. Heel zeldzaam", zegt ze. ,,Ik woon apart met mijn kinderen en mijn man woont op het werk. We missen vooral simpele dingen - zitten, niet naar de tijd kijken, zo lang als we willen."
Gevraagd of ze een zekere 'moeheid' bespeurt in andere hoofdsteden nu de crisissituatie in Oekraïne de energie- en voedselprijzen buiten de landsgrenzen opdrijft, antwoordt Zelenska: ,,Ik heb niet het gevoel dat ze ons beu zijn. Ze begrijpen allemaal dat dit niet alleen een oorlog in Oekraïne is. Het is een oorlog van wereldbeelden waartegen we zullen blijven vechten want zonder overwinning kan er geen vrede zijn.''
Olena Zelenska is ervan overtuigd dat de Oekraïense samenleving al aan het veranderen was voordat de oorlog alles overweldigde en dat deze verandering nu steeds sneller gaat. ,,Keuken, kinderen, kerk - zo is het niet meer voor onze samenleving. Een vrouw die dit heeft meegemaakt, zal geen stap terug doen."
In de stad Armjanks op het noordelijke puntje van het door Rusland bezette schiereiland de Krim klinkt vrijdagochtend het luchtalarm. Het luchtafweersysteem is geactiveerd, zei burgemeester Vasily Telizhenko tegen het Rusische persbureau TASS zonder verdere details te verstrekken. Het is op dit moment onduidelijk of er ook daadwerkelijk lucht- of raketaanvallen zijn uitgevoerd en of er schade is.
Het aantal aanvallen op het Zwarte Zee-schiereiland, dat in 2014 door Rusland werd geannexeerd, is de afgelopen weken toegenomen nu Kiev doorgaat met een tegenoffensief om grondgebied in het zuiden van Oekraïne te heroveren na de bevrijding van de havenstad Cherson. De aan Rusland gelieerde gouverneur van de Krim, Sergey Aksyonov, kondigde vorige week de versterking van verdedigingsposities aan.
Verschillende explosies hebben Russische militaire locaties op de Krim opgeschrikt sinds de invasie van Oekraïne in februari, waaronder een drone-aanval op een belangrijke marinehaven in Sebastopol vorige maand.
Armjansk ligt ruim 100 kilometer ten zuidoosten van Cherson. De havenstad werd vorige maand door Moskou geannexeerd, maar Russische troepen moesten zich er begin deze maand terugtrekken na een strijd met Oekraïense strijdkrachten.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei donderdag dat hij vasthoudt aan de bevrijding van de Krim als een oorlogsdoel. ,,Ik kan begrijpen dat iedereen in de war is over deze situatie en wat er van de Krim zal worden", zei hij tegen de Britse krant Financial Times. ,,Als iemand ons een manier laat zien om de bezetting met niet-militaire middelen te beëindigen, dan zal ik daar een groot voorstander van zijn. Maar als een voorstel zou inhouden dat de Krim bezet blijft en deel van Rusland moet niemand daar tijd in steken. Dat is tijdverspilling."
Er zijn nog steeds Nederlandse bedrijven actief in Rusland, ondanks de al ruim acht maanden durende oorlog tegen Oekraïne. Dat komt de Gelderse bedrijven op kritiek te staan. Of hun Russische werknemers zijn opgeroepen om te gaan vechten tegen Oekraïne willen ze niet zeggen.
Hoewel de fabrieken niet onder de sancties vallen die het Westen heeft ingesteld tegen Rusland, steunen deze bedrijven met hun aanwezigheid de Russische economie en ook indirect de oorlog tegen Oekraïne, zegt Ruslanddeskundige Helga Salemon van het Haags Centrum voor Strategische Studies. ,,Die bedrijven betalen daar belasting en vullen zo de kas van Poetin. Ze houden het land en de dictatuur overeind.”
Vlak voor de Russische inval in Oekraïne gaf Duitsland de voorkeur aan een snelle nederlaag voor Oekraïne in plaats van een langdurig conflict. Dat beweert de voormalig Britse premier Boris Johnson vandaag in een interview. Frankrijk zou volgens Johnson 'in ontkenning' zijn geweest.
Hoewel de EU-lidstaten nu als een blok achter Oekraïne staan, was dat voor de oorlog niet het geval, stelt Johnson tegen CNN. Het was duidelijk dat Rusland troepen inzette aan de grens met Oekraïne, maar de verschillende Europese landen hadden volgens de voormalige Britse premier, andere ideeën over wat dat precies betekende.
Volgens Duitsland zou 'de hele zaak snel voorbij zijn' bij een mogelijke inval en 'zou Oekraïne snel buigen', aldus Johnson. Duitsland voerde daarvoor naar verluidt economische redenen aan. ,,Ik kon dat niet steunen, ik vond dat een rampzalige manier van ernaar te kijken. Maar ik kan begrijpen waarom ze zo dachten", verklaarde Johnson nog.
Het Europees Parlement roept steden in de EU op om niet gebruikte generatoren naar Oekraïne te sturen. Dat land heeft ze hard nodig, nu Rusland het keer op keer voorzien heeft op de elektriciteitsvoorziening. Gevreesd wordt dat in de winter veel Oekraïners in de kou komen te zitten.
Burgemeester Dario Nardella van Florence brengt gehoor aan de oproep. Als voorzitter van een netwerk van Europese steden, bekijkt wat er mogelijk is. ,,Potentieel kunnen we er een paar honderd sturen. Zelfs van industrie-grootte, die best veel stroom kunnen leveren", zegt hij.
De Verenigde Staten verstrekken voor nog eens 400 miljoen dollar militaire hulp aan Oekraïne zodat het land zichzelf kan verdedigen 'tegen de meedogenloze aanvallen van het Kremlin', aldus de Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken.
Het gaat om wapens, munitie en luchtverdedigingsapparatuur uit de voorraad van het Amerikaanse ministerie van Defensie. De nieuwe steun brengt de totale Amerikaanse bijdrage aan Oekraïne op ruim 19 miljard dollar sinds de jongste Russische invasie in februari.
Het Oekraïense volk verdedigt zijn vrijheid en onafhankelijkheid met buitengewone moed en grenzeloze vastberadenheid, aldus Blinken.
Dankzij een nieuwe gevangenenruil heeft Oekraïne 36 inwoners terug. Het gaat onder meer om militairen van het Azovstaal-regiment, dat tijdens de verdediging van Marioepol lang stand hield tegen de Russen, maar zich uiteindelijk moest overgeven. Dat meldt de stafchef van president Zelenski op Twitter.
Ook zitten er leden tussen van de nationale garde, die de kerncentrale van Tsjernobyl beschermde toen Rusland daar aan het begin van de oorlog in februari het land binnenviel. Zij hebben zo'n negen maanden vastgezeten.
Verder is één burger uitgeruild met de Russen.
De Franse president Emmanuel Macron gaat naar eigen zeggen de komende dagen contact opnemen met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin. Hij wil in de eerste plaats over de nucleaire energie in Oekraïne praten en in het bijzonder over de grote kerncentrale aan de rivier de Dnjepr in de provincie Zaporizja. Die is in handen van Rusland en Oekraïne meldt herhaaldelijk dat Russische strijdkrachten de centrale beschieten. Rusland zegt dat Oekraïne de centrale vaak vanaf de noordelijke oever van de rivier beschiet.
Macron neemt daarom eerst contact op met de chef van het IAEA, de atoomwaakhond van de Verenigde Naties, Rafael Grossi. Hij streeft naar een neutrale zone voor de kerncentrale van Zaporizja en hoopt dat de strijdende partijen zich ver van het complex houden. Maar Rusland stelt dat het geannexeerd Russisch grondgebied is. Moskou zegt dat de waarnemers van het IAEA er wel mogen blijven komen op basis van het mandaat dat ze hebben gekregen. Het IAEA heeft er al een tijd waarnemers gestationeerd.
Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken kondigt aan dat de Hongaarse ambassadeur op het matje zal worden geroepen. Aanleiding is een sjaal die de rechts-populistische premier Viktor Orban onlangs droeg bij een voetbalwedstrijd in Boedapest.
De sjaal toont Hongarije met zijn oude grenzen, die ook gebieden omvatten die tegenwoordig behoren tot Oekraïne, Oostenrijk, Slowakije, Roemenië, Kroatië en Servië.
'Het promoten van revisionistische ideeën in Hongarije draagt niet bij aan de ontwikkeling van de Oekraïens-Hongaarse betrekkingen en komt niet overeen met de principes van het Europese beleid", zei ministerieel woordvoerder Oleg Nikolenko op Facebook. Oekraïne eist een verontschuldiging en een verklaring dat Hongarije geen aanspraken heeft op Oekraïens grondgebied.
Het Russische parlement heeft het vermeende doodschieten van tien Russische soldaten na hun gevangenneming door Oekraïense troepen scherp veroordeeld. Doema-afgevaardigden riepen de parlementen van andere landen op zich bij de veroordeling aan te sluiten en de schuldigen ter verantwoording te roepen.
Het doden van de soldaten door Oekraïne is een 'flagrante schending' van het internationaal humanitair recht en het Verdrag van Genève inzake de behandeling van krijgsgevangenen, citeert staatspersbureau TASS uit de Doema-verklaring. Kiev verwerpt de beschuldigingen.
Op sociale media verschenen vorige week video's waarop Russische soldaten te zien waren die op de grond lagen, bewaakt door Oekraïners. De Russen zouden zich hebben overgegeven in de stad Makijivka in de oostelijke regio Donetsk. Dan zijn er schoten te horen. Een ander shot toont tien lichamen. Het is nog onduidelijk wie verantwoordelijk is voor de escalatie van de situatie.
Het Amerikaanse persbureau Associated Press (AP) heeft maandag een verslaggever ontslagen die vorige week onjuiste informatie had verstrekt over de raketinslag in Polen waarbij twee doden vielen. James LaPorta (35) schreef op basis van een niet bij naam genoemde 'hoge Amerikaanse inlichtingenfunctionaris' dat het ging om Russische raketten.
LaPorta werd ontslagen na een kort onderzoek, bevestigt de nieuwsorganisatie aan The Washington Post na berichtgeving door de Amerikaanse nieuws- en opiniesite The Daily Beast.
AP's persalarm over het nieuws, dat naar duizenden nieuwszenders verspreid over de wereld werd gestuurd, suggereerde een verontrustende escalatie van de Russische agressieoorlog in Oekraïne. Een Russische aanval op het grondgebied van Navo-lid Polen zou een westers militair antwoord kunnen hebben uitgelokt vanwege de verdragsbepaling 'een aanval op een van ons is een aanval op allen'. Andere nieuwsorganisaties gaven het nieuws snel door.
Een dag later verving AP het nieuwsbericht door een correctie. Daarin stond dat de anonieme bron van de verslaggever ongelijk had en dat 'uit daaropvolgende berichtgeving was gebleken dat de raketten weliswaar van Russische makelij waren maar hoogstwaarschijnlijk werden afgevuurd door Oekraïne als verdediging tegen een Russische aanval.'
LaPorta wil niet reageren volgens de Amerikaanse krant. De voormalige Amerikaanse marinier, die in Afghanistan diende, begon in april 2020 bij AP na een aantal jaren als freelancejournalist te hebben gewerkt. Hij schreef over militaire zaken en nationale veiligheidskwesties voor de nieuwsdienst van het persbureau.
Het Internationaal Atoomenergieagentschap van de Verenigde Naties (IAEA) ziet na een inspectie van de grote Oekraïense kerncentrale aan de rivier de Dnjepr én aan het front tussen Oekraïne en Rusland geen directe nucleaire dreiging. Er is bij beschietingen het afgelopen weekend wel schade veroorzaakt.
De grootste kerncentrale van Europa staat in Enerhodar aan de brede rivier de Dnjepr en is begin maart in handen van de Russische strijdkrachten gevallen. Oekraïne maakt sindsdien vaak melding van Russische beschietingen van het door Russen ingenomen complex bij Zaporizja. Rusland stelt dat Oekraïne de centrale regelmatig onder vuur neemt. Volgens een zegsman van de Russische atoomenergiemaatschappij Rosenergoatom zijn er in het weekeinde artilleriebeschietingen geweest 'vooral op speciaal gebouw nummer 2 waar verse splijtstof ligt opgeslagen'.
Volgens het IAEA zijn er krachtige explosies bij de centrale geweest. Grossi heeft wie er ook achter de beschietingen zit, opgeroepen er onmiddellijk mee op te houden. Het IAEA streeft ernaar dat het complex onder zijn toezicht komt en dat de strijdende partijen beloven het niet te betreden en buiten de oorlogshandelingen te houden
Een van Poetins topgeneraals, Sergei Surovikin, staat onder grote druk nadat hij ervoor gepleit heeft om de troepen terug te trekken uit Cherson. Bovendien wordt het Russische leger 'gehinderd door ernstige tekorten aan munitie en bekwaam personeel'.
Sergei Surovikin, bijgenaamd ‘Generaal Armageddon’ in de Russische media wegens zijn brutaliteit, is de bevelhebber van de Russische troepen in Oekraïne.
Hij adviseerde om het Russische leger op 9 november terug te trekken uit Cherson en de westelijke oever van de rivier de Dnepr. Hij voerde aan dat de terugtrekking, die twee dagen later werd voltooid, Rusland in staat zou stellen om materieel te sparen en de troepen daar - die door de VS op 30.000 man worden geschat - in te zetten voor andere offensieven.
Sommige van die troepen zijn sindsdien verplaatst van Zuid- naar Oost-Oekraïne, waar momenteel hevige gevechten woeden. Volgens persbureau Reuters staat Surovikin nu onder grote druk om te laten zien dat deze beslissing in het voordeel van Moskou uitpakt.
© via REUTERS — Sergei Surovikin. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft gewaarschuwd dat de gezondheidszorg niet meer normaal kan functioneren als de elektriciteitsvoorziening wegvalt. Volgens de WHO is de helft van het energienetwerk van het land verwoest of beschadigd. Een kwart van de bevolking zit zonder stroom. De ziekenhuizen hebben problemen en hebben voor onderzoek en verzorging van patiënten of bijvoorbeeld na bevallingen elektrisch aangedreven apparatuur nodig. De winterse kou zal bovendien het aantal aandoeningen omhoog stuwen. Mogelijk zien 2 tot 3 miljoen mensen in Oekraïne zich straks genoodzaakt hun onverwarmde woning te verlaten.
Oekraïne heeft de afgelopen week al twee keer succes behaald met beschietingen over langere afstanden. Dat laat de militaire staf op zijn Facebook-account weten.
Bij een aanval van de Oekraïense strijdkrachten op de stad Mykhailkva, 40 km ten zuiden van Cherson, kwamen donderdag volgens het Oekraïense leger zo'n zestig Russische soldaten om het leven. Twee dagen eerder was het volgens Kyiv ook al raak. Toen zouden zo'n 50 Russische soldaten zijn gedood of gewond geraakt bij beschietingen op het dorp Denezhnykove, 70 km achter de frontlinies in het oosten van de provincie Loehansk.
De Verenigde Staten hebben Oekraïne voorzien van geavanceerde raketsystemen die doelen tot op 80 km afstand kunnen raken. Of die bij de aanvallen zijn gebruikt is onduidelijk.
Het Russische ministerie van Defensie wilde volgens persbureau Reuters niet onmiddellijk reageren op een verzoek om commentaar, en de informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.
In Polen is zondag het tweede dodelijke slachtoffer van de raketinslag in het grensgebied met Oekraïne begraven. De 59-jarige tractorbestuurder uit het dorp Przewodow kreeg een staatsbegrafenis zonder dat het leger daarbij aanwezig was. Dat gebeurde op verzoek van de nabestaanden, meldt persbureau PAP. Het andere slachtoffer werd zaterdag al begraven in het dorp, dat op slechts zes kilometer van de grens met Oekraïne ligt.
De twee kwamen dinsdagmiddag om het leven bij een explosie die naar alle waarschijnlijkheid was veroorzaakt door een Oekraïense afweerraket, zo meldde de Navo een dag later. De raket, afgevuurd als verdediging tegen Russische luchtaanvallen, kwam terecht op een graandrooginstallatie.
De twee slachtoffers zijn de eerste burgers uit Navo-land Polen die omkwamen als gevolg van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne.
© ANP / EPA — De begrafenis van de 59-jarige Bogdan C. in Przewodow. © via REUTERS — De krater na de raketinslag op de graandrooginstallatie. De kerncentrale van Zaporizja in het zuiden van Oekraïne is zaterdagavond en zondagmorgen beschoten. Experts van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) op het terrein meldden in korte tijd 'meer dan een dozijn' ontploffingen te hebben gehoord. Ze konden enkele explosies vanuit hun ramen zien, meldt de atoomwaakhond van de VN in een verklaring.
Een IAEA-team zei dat er schade was aan sommige gebouwen, systemen en apparatuur in de kerncentrale, die de grootste van West-Europa is. ,,Het nieuws van ons team is buitengewoon verontrustend'', zei de IAEA-chef Rafael Grossi zondag in een verklaring.
Volgens Moskou werd de door Russen gecontroleerde kerncentrale met granaten bestookt, afgevuurd door Oekraïense troepen. ,,Ze beschoten de centrale niet alleen gisteren en vandaag maar ook nu nog", zei adviseur Renat Karchaa van de algemeen directeur van de Russische kernenergieautoriteit Rosenergoatom. De beschietingen vinden volgens hem plaats vanaf de noordelijke oever van de Dnjepr-rivier. De kerncentrale, die begin maart in Russische handen viel, bevindt zich op de zuidelijke oever.
Volgens het Russische ministerie van Defensie werden de granaten afgevuurd in de richting van hoogspanningslijnen die de kerncentrale van stroom voorzien. Karchaa zei volgens staatspersbureau TASS dat de granaten terechtkwamen bij een opslagfaciliteit voor droog nucleair afval en een gebouw dat verse splijtstof herbergt, maar dat er momenteel geen radioactieve emissies zijn gedetecteerd.
De Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov, onlangs tot kolonel-generaal bevorderd door de Russische president Vladimir Poetin, plaatste op zijn Telegram-kanaal beelden waarop de Oekraïense beschietingen volgens hem te zien zijn. Hij kreeg ze naar eigen zeggen toegestuurd door commandant Anzor Bisaev van het Departement van de Russische Garde in de Tsjetsjeense Republiek. 'In een tijd waarin alle internationale organisaties de vermeende nucleaire dreiging uit Rusland rondbazuinen, raken Oekraïense militairen ongehinderd de grootste kerncentrale van Europa', schreef Kadyrov erbij.
Moskou en Kiev beschuldigen elkaar over en weer van het beschieten van de kerncentrale.
Poolse journalisten werden zaterdag voor het eerst toegelaten op de plaats waar de explosie afgelopen dinsdag plaatsvond. Een raketinslag in het Poolse dorp Przewodow kostte toen het leven aan twee mensen.
Een van de twee mannen die afgelopen week werden gedood door een raket die neerkwam in een Pools dorp, is zaterdag begraven. Hij kreeg een staatsbegrafenis waarbij ook het leger was vertegenwoordigd. De begrafenis van het andere dodelijke slachtoffer vindt zondag plaats.
© REUTERS — Military members carry a wreath and a picture of one of two victims of a missile that hit a southeastern Polish village near the border with Ukraine, during his funeral in Przewodow, Poland November 19, 2022. REUTERS/Kacper Pempel De Oekraïense autoriteiten stuiten op steeds meer bewijzen van wreedheden van de voormalige Russische bezetters in bevrijde gebieden rond Cherson, Charkiv en Donetsk, zo blijkt officiële verslagen.
De afgelopen twee maanden werden in deze gebieden al meer dan 700 lichamen ontdekt, verklaarde procureur-generaal Andriy Kostinaan de staatstelevisie. In ongeveer 90 procent van de gevallen ging het om lichamen van burgers. Bovendien zijn ongeveer 20 plaatsen ontdekt waar burgers werden ondervraagd en gevangen gehouden, voegde hij eraan toe.
,,We hebben in vrijwel elk dorp in de regio Charkiv plaatsen gevonden waar ze vreedzame burgers hebben gedood", aldus Kostin. Volgens hem treffen onderzoekers nu een soortgelijke situatie aan in de onlangs bevrijde regio Cherson, in het zuiden van Oekraïne. ,,En elke dag krijgen we nieuwe informatie.”
© AFP — Buurtbewoners wonen een hulpgoederendistributie bij in het centrum van Cherson. Voor het eerst in bijna negen maanden is vanuit Kiev weer een trein naar Cherson gereden. De illegaal door Rusland geannexeerde havenstad in het zuiden van Oekraïne werd onlangs heroverd op de Russen.
In totaal hadden 200 passagiers kaartjes bemachtigd. Kunstenaars hadden de zeven rijtuigen beschilderd als onderdeel van het project 'Trein naar de Overwinning', meldden Oekraïense media. Honderden toeschouwers met Oekraïense nationale vlaggen en luid gejuich begroetten de aankomst van de speciale trein zaterdag op het station.
De spoorverbinding tussen de hoofdstad Kiev en Cherson werd direct na het uitbreken van de oorlog, op 24 februari, onderbroken.
Moskou heeft fel uitgehaald naar Polen. Dat weigert de Russische buitenlandminister Sergej Lavrov toe te laten tot de jaarlijkse bijeenkomst van ministers van Buitenlandse Zaken van de Organisatie voor veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), begin volgende maand. De Russen spreken van een provocerend en ongekend besluit.
Warschau wil niet dat Lavrov op 1 en 2 december in het Poolse Lodz aanwezig is bij de vergadering van de OVSE. De Polen zijn op dit moment voorzitter van de organisatie, die geldt als de grootste veiligheidsorganisatie ter wereld. Ze wijzen erop dat de Europese Unie sancties heeft afgekondigd tegen Lavrov wegens de Russische invasie in het Poolse buurland Oekraïne.
Rusland vindt dat Warschau zichzelf op deze manier in diskrediet heeft gebracht, 'maar het heeft ook onherstelbare schade toegebracht aan het gezag van de hele organisatie.' Deze vernietigende besluiten van Polen duwen de OVSE naar de afgrond, aldus Moskou verder in een verklaring.
De Russische golf van raketaanvallen is deels bedoeld om de Oekraïense voorraad aan luchtafweer te putten. Moskou hoopt dat Rusland zo dominantie in het luchtruim boven Oekraïne kan vergaren. Dat zei een woordvoerder van het Pentagon zondag.
,,Ze proberen echt de Oekraïense luchtverdediging te overweldigen en uitputten", aldus Colin Kahl, de Amerikaanse staatssecretaris van Defensie.
Russische raketaanvallen hebben inmiddels bijna de helft van het Oekraïense energienetwerk platgelegd. Dat zegt de Oekraïense overheid. De autoriteiten in hoofdstad Kiev waarschuwen dat de stad een 'complete afsluiting' van het stroomnet tegemoet zou kunnen zien terwijl de winter begint. De temperaturen in de stad liggen op dit moment rond het vriespunt.
Terwijl het kwik daalt en Kiev haar eerste sneeuw ziet, wordt gewerkt aan het herstellen van de stroomvoorziening in heel Oekraïne, na een van de zwaarste bombardementen van de civiele infrastructuur sinds het begin van de oorlog. ,,We bereiden ons voor op verschillende scenario's, waaronder een complete shutdown", zei assistent-hoofd van het stadsbestuur van Kiev Mykola Povoroznyk.
De VN heeft gewaarschuwd voor een humanitaire ramp in Oekraïne deze winter, vanwege tekorten aan stroom en water. ,,Helaas gaat Rusland door met raketaanvallen op civiele en kritieke infrastructuur. Bijna de helft van ons energiesysteem is uitgeschakeld", zei premier Denys Shmyhal.
Oleksandr Rudnyk, een mitrailleurschutter van de Oekraïense 93ste brigade, revalideert al drie maanden in een ziekenhuis in Tilburg. Hij verloor een been bij Russische beschietingen. Het liefst zou hij terug keren naar het front. Lees hier het hele verhaal.
De Russische president Poetin en zijn Turkse ambtgenoot Erdogan hebben telefonisch overleg gehad over de oorlog in Oekraïne. Erdogan heeft er op aangedrongen dat er weer diplomatieke inspanningen komen om de strijd te stoppen. Hij zei dat de recente ontmoeting in Turkije tussen topmensen van een Amerikaanse en een Russische geheime dienst belangrijk is geweest om 'een onbeheersbare escalatie' te voorkomen.
De Russische onderminister van Buitenlandse Zaken, Sergej Riabkov heeft gezegd dat Rusland het voor mogelijk houdt dat het met de VS op hoog niveau in gesprek gaat over 'strategische stabiliteit' zoals ontwapeningskwesties, maar over Oekraïne valt met Washington niet te praten wegens de meningsverschillen. De Kremlinwoordvoerder zei dat er voorlopig geen plannen zijn voor een ontmoeting tussen Poetin en zijn Amerikaanse ambtgenoot Biden.
Erdogan probeert sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne in februari te bemiddelen. Hij heeft goede banden met beide landen en heeft geen sancties tegen Rusland afgekondigd. Er is eerder al onderhandeld tussen Oekraïne en Rusland en daar was ook een overleg op ministersniveau in Turkije onderdeel van. Erdogan is er afgelopen zomer samen met de VN in geslaagd een Oekraïens-Russisch akkoord voor graantransporten tot stand te brengen.
Oekraïne vindt het een belangrijk signaal dat een Nederlandse rechtbank oordeelt dat een raket van Russische makelij vlucht MH17 neerhaalde. Het is een teken aan de wereld, inclusief Rusland, dat elke oorlogsmisdaad van de Russen wordt vastgelegd, onderzocht en beoordeeld, concluderen de Oekraïners.
De Oekraïense politie heeft in de stad Cherson martelkamers en graven gevonden na het vertrek van de Russische soldaten. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Denis Monastirski zijn er elf locaties gevonden waar Russen mensen gevangen hielden, in vier daarvan zouden mensen zijn gefolterd.
De politie doet nu onderzoek naar de locaties. Zo worden getuigen ondervraagd en lijken onderzocht. De minister zegt dat er 63 lijken in de regio Cherson zijn gevonden na het Russische vertrek. ,,We weten dat de zoektocht pas net is begonnen en er mogelijk nog meer martelkamers en graven worden gevonden."
Ook in andere gebieden waar de Russische militairen werden verjaagd, zoals Charkov, zijn dergelijke martelkamers gevonden. De martelkamers kunnen niet worden bevestigd door een onafhankelijke bron.
Opnieuw vallen er Russische raketten op Oekraïense energievoorziening. Op sociale media verschijnen beelden van explosies in onder meer Kiev, Dnipro en Odessa. NOS-journalist Wessel de Jong die in die laatste stad is, meldt dat de elektrische infrastructuur is geraakt . Volgens de Oekraïense premier zijn de systemen voor de gasproductie dit keer het doelwit.
Rusland mikt al weken op de energievoorziening. Dinsdag lukt het om de stroom in miljoenen huizen uit te schakelen door een 80-tal kruisraketten op meerdere grote steden. Dat was de grootste bommenregen sinds het begin van de oorlog in februari.
De graandeal tussen Rusland en Oekraïne is verlengd. De beide landen hebben in het Turkse Istanboel afgesproken nog zeker 120 dagen vrije doortocht te gunnen aan schepen met landbouwproducten uit Oekraïne over de Zwarte Zee.
Dat is een opluchting voor veel landen die gebruik maken van vooral het graan uit het oorlogsland. Veel landen in Afrika en Azië zijn afhankelijk van het graan. De deal stond even op losse schroeven nadat het vorige maand eenzijdig door Rusland werd opgezegd na een aanval op schepen in de haven van de Krim.
De Verenigde Naties is blij met de deal. ,,Dit is essentieel om voedselprijs laag te houden en een wereldwijde voedselcrisis te voorkomen", zegt de secretaris-generaal.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft ook gereageerd op het nieuws van de verdwaalde Russische raketten, of brokstukken daarvan, die zouden zijn ingeslagen in een dorp in het oosten van Polen.
Zelenski meldt dat Russische raketten zijn neergekomen in Polen. ,,We hebben al vaker gewaarschuwd dat Russische acties zich niet beperken tot alleen Oekraïne.'' De Oekraïense president zegt ook dat zijn land Polen altijd zal steunen. Hij noemt de Russische raketten die Navo-gebied raken 'een significante escalatie, die om actie vragen'. De Poolse veiligheidsraad is in crisisberaad bijeen. Het land heeft nog niet bevestigd dat de explosie is veroorzaakt door Russische raketten.
Volgens Zelenski hebben de Russen vandaag tientallen raketten afgevuurd. ,,Ze hebben maar tien doelen geraakt.''
© AFP — De Oekraïense president Volodimir Zelenksi op een foto gisteren. President Vladimir Poetin waarschuwde eind september bij de ceremonie van de inlijving van vier Oekraïense regio's, waaronder Cherson, dat Russische gebieden 'met alle middelen' zouden worden verdedigd. Hij dreigde toen ook weer met de mogelijke inzet van kernwapens.
Ondanks de terugtrekking blijft de regio Cherson Russisch, benadrukte het Kremlin. Een woordvoerder zegt dat Moskou 'geen spijt heeft' van de annexatieceremonie.
© via REUTERS — Een man in militaire kleding gebaart naast een Oekraïense vlag in Kalynivske in de regio Cherson. De terugtrekking van de Russische troepen uit de Zuid-Oekraïense stad Cherson is 'een belangrijke nieuwe fase' in de oorlog, vindt defensieminister Kajsa Ollongren. Ze wijst erop dat de grote provinciehoofdstad destijds een belangrijke plek voor de Russen was om te veroveren. ,,Het is een belangrijke stap nu ook vlak voor de winter."
De stad Cherson in het zuiden van Oekraïne is bijna onder controle van het Oekraïense leger. Dat meldt een lid van de regionale raad op Telegram. Serhiy Khlan adviseert de inwoners hun huizen niet te verlaten omdat nog wordt gezocht naar achtergebleven Russische militairen die burgerkleding hebben aangetrokken. Een groot aantal Russen verdronk volgens hem toen ze de stad probeerden te ontvluchten door de rivier over te zwemmen.
Volgens woordvoerder Natalia Humeniuk van het zuidelijke commando van het Oekraïense leger, hebben Russische troepen 'zich sinds twee weken in burgerkleding gehuld' en zijn sabotageoperaties niet uitgesloten. ,,Daarom haasten onze troepen zich niet om successen in andere steden te kunnen aankondigen maar focussen ze op achtergebleven Russen'', zei tijdens een persmoment.
Een parlementslid schrijft op Twitter dat de troepen het centrum van de stad hebben bereikt en zowel de Oekraïense als de EU-vlag hebben gehesen op het Vrijheidsplein voor het raadsgebouw. 'De lokale bevolking in Cherson is zo blij om het Oekraïense leger te zien dat ze rennen om te knuffelen, bloemen te geven en te bedanken voor de bevrijding. Een militaire vriend belde me en zei: de mensen belemmeren het oprukken, ze huilen en kunnen niet geloven dat het Russische leger er niet meer is', meldt Oleksiy Goncharenko.
Een voormalige woordvoerster van president Volodimir Zelenski plaatste eveneens foto's van de twee vlaggen voor het stadhuis met de tekst: 'Cherson is Oekraïne'.
Door de oorlog in Oekraïne zijn meer dan 100.000 Russische soldaten gestorven of gewond geraakt, schat de Amerikaanse topgeneraal Mark Milley. Waar de hoogste militaire functionaris in de VS dit op baseert is niet duidelijk. Buitenlandse persbureau zoals Reuters en AFP konden het getal niet onafhankelijk verifiëren.
Milley sprak tijdens een bijeenkomst van de Economic Club in New York over de 100.000 Russische doden en gewonden. De Oekraïense strijdkrachten kampen volgens de topgeneraal waarschijnlijk met 'een vergelijkbaar aantal' slachtoffers. Daarnaast zouden volgens Milley zo'n 40.000 Oekraïense burgers om het leven zijn gekomen sinds het conflict in februari begon.
Begin deze week liet het Oekraïense ministerie van Defensie via Facebook weten dat ruim 77.000 Russische soldaten zijn omgekomen sinds de start van de oorlog. Gewonden zijn niet meegeteld. Ook dit getal is niet onafhankelijk geverifieerd.
Premier Mark Rutte heeft gebeld met de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Volgens de president hebben ze onder meer gesproken over de wederopbouw van de Oekraïense energievoorziening. Die is de laatste maanden ernstig beschadigd geraakt door aanvallen van de Russische krijgsmacht.
Rutte zette een deel van het telefoongesprek op Twitter. Hij belooft in de video dat Nederland Oekraïne blijft steunen. ,,In het bijzonder tijdens de komende winter, maar ook daarna. Zo lang als nodig." De premier spreekt van ,,aanhoudende Russische agressie" tegen Oekraïne, ook op burgerdoelen en de energie- en drinkwatervoorziening van het land.
De twee spraken volgens Zelenski verder over militaire steun, onder meer om het Oekraïense luchtruim te verdedigen. Daarnaast zou gesproken zijn over de afspraken die gemaakt zijn om ervoor te zorgen dat de export van graan uit Oekraïne voortgezet kan worden. Het land probeert er onder meer via de Verenigde Naties voor te zorgen dat de Oekraïense havens die daarvoor nodig zijn, gebruikt kunnen worden.
De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe heeft zijn troepen bevolen zich terug te trekken van de westelijke oever van de rivier de Dnipro en dus uit de stad Cherson. Het besluit is ingegeven door de Oekraïense aanvallen in de buurt van de Zuid-Oekraïense stad. Kiev reageert echter wantrouwend.
In een tv-uitzending zei de Russische generaal Sergej Soerovikin, de opperbevelhebber van de troepen in Oekraïne, dat het niet langer mogelijk is om de stad Cherson te bevoorraden. Hij toonde zich een voorstander van het opwerpen van verdedigingslinies op de oostelijke oever van de Dnipro. ,,We zullen de levens van onze soldaten en de gevechtscapaciteit van onze eenheden redden", zei Soerovikin. ,,Het is zinloos om ze op de westelijke oever te houden."
Het besluit volgt op een al weken aanhoudende Oekraïense opmars naar Cherson en inspanningen van Rusland om meer dan 100.000 inwoners te evacueren uit de stad. Zondag meldde het pro-Russische bestuur van de stad dat Cherson geen stroom en water meer heeft door Oekraïense aanvallen op elektriciteitskabels.
De aankondiging markeert mogelijk een van de belangrijkste terugtrekkingen van Rusland en een potentieel keerpunt in de oorlog, die inmiddels bijna negen maanden duurt. De terugtrekking heeft ook symbolische waarde: Cherson was de eerste regionale hoofdstad die viel tijdens de Russische invasie van 24 februari en behoorde tot de gebieden die het Kremlin beweerde te annexeren na de referenda die het in september organiseerde. President Vladimir Poetin zei destijds dat de gebieden voor altijd Russisch zouden zijn.
De aankondiging was al voorzien op invloedrijke Russische oorlogsblogs, waar de terugtrekking als een bittere pil wordt beschreven. Uit Kiev komen sceptische reacties. Presidentieel topadviseur Andrej Podoljak moet eerst nog maar zien of de vijand echt de stad verlaat. ,,Totdat de Oekraïense vlag boven Cherson wappert, heeft het geen zin om te praten over een terugtrekking van Rusland."
De Europese Commissie wil vanaf januari op vaste momenten gemiddeld 1,5 miljard euro per maand naar Oekraïne sturen om het land te helpen lopende uitgaven te doen. Voor heel 2023 wordt 18 miljard euro aan gunstige leningen voor de regering in Kiev uitgetrokken. Dit geld wil het dagelijks EU-bestuur op de financiële markten lenen, iets wat de EU veel makkelijker en goedkoper kan doen dan Oekraïne. Kiev hoeft dan tot 2033 geen rente en aflossing aan de EU te betalen.
De EU-lidstaten en het Europees Parlement moeten het voorstel goedkeuren. Vicevoorzitter Valdis Dombrovskis van de Europese Commissie riep de lidstaten op snel in te stemmen, zodat het geld meteen in januari al naar Kiev kan. Het bedrag zou bijvoorbeeld voor een kwartaal vooruit kunnen worden overgemaakt.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski tweet als reactie dat hij 'dankbaar' is voor de aankondiging van 18 miljard euro steun voor 2023. ,,Dit toont de ware solidariteit van de EU. Samen weerstaan we de Russische agressie, samen zullen we Oekraïne weer opbouwen, samen zullen we in de EU zijn", aldus Zelenski.
Oekraïne heeft naar schatting 3 tot 4 miljard euro per maand nodig. Zo moet de overheid pensioenen betalen en scholen en ziekenhuizen draaiende houden. Ook landen als de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk springen naar verwachting bij, evenals financiële instellingen als de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Voor dit jaar had de EU al 9 miljard euro aan zogeheten macrofinanciële steun toegezegd. Daarvan is 3 miljard overgemaakt. Volgens Dombrovskis wordt nog deze maand 2,5 miljard euro gestort en kort daarna 0,5 miljard. De lidstaten zijn het nog niet eens over de resterende 3 miljard euro.
Het Witte Huis heeft Oekraïne 'stevige steun' toegezegd in de oorlog tegen Rusland, ongeacht de uitslag van de tussentijdse verkiezingen van dinsdag. ,,We zijn ervan overtuigd dat de Amerikaanse steun standvastig en onwrikbaar zal zijn", zei woordvoerder Karine Jean-Pierre maandagavond tegen verslaggevers. Biden streeft tot dusver naar samenwerking tussen partijen ter ondersteuning van Oekraïne.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski had de Verenigde Staten eerder opgeroepen eensgezind zijn land te blijven steunen, ook na de tussentijdse parlementsverkiezingen in de VS. In zijn dagelijkse videoboodschap drong de Oekraïense leider maandagavond aan op 'standvastige eenheid' in de VS totdat de vrede is hersteld.
De leider van de Republikeinse oppositie in het Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, zei onlangs dat als zijn partij de verwachte meerderheid in het Congres wint, er in de toekomst geen 'blanco cheque' meer voor Oekraïne zal zijn. Dit leidde tot de vrees dat de Republikeinen de massale Amerikaanse militaire en economische hulp aan Oekraïne zouden inperken na de 'midterms'.
De Amerikaanse autoriteiten steunen volgens de zegsvrouw van het Witte Huis ook de deelname van Oekraïne aan de volgende G20-top als Rusland daar aanwezig is. Deze top van de Groep van Twintig - negentien staten en de Europese Unie - vindt op 15 en 16 november plaats in Indonesië.
© AP — Karine Jean-Pierre tijdens haar persconferentie in het Witte Huis, maandag. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zal de G20-top in Indonesië bijwonen maar naar verwachting alleen virtueel. Dat meldt de Oekraïense publieke omroep Suspilne, daarbij verwijzend naar het presidentiële kantoor in Kiev. De top van de 20 belangrijke geïndustrialiseerde landen en opkomende staten die een snelle groei doormaken, vindt op 15 en 16 november plaats in Bali.
De Russische president Vladimir Poetin zal deelnemen 'als de situatie dat toelaat', zei zijn Indonesische ambtsgenoot en gastheer van de top Joko Widodo dinsdag, eraan toevoegend dat Poetin virtueel aanwezig zou kunnen zijn.
Widodo, die dit jaar voorzitter is van de G20, zei dat Poetin vorige week tijdens een telefoongesprek niet had uitgesloten dat hij de top op Bali zou bijwonen en dat hij indien mogelijk zou deelnemen. ,,Maar zo niet dan vraagt hij misschien om het virtueel te doen", zei de Indonesische president dinsdag volgens persbureau Reuters tegen verslaggevers. Dat deed hij tijdens zijn bezoek aan een aantal plaatsen op Bali waar de bijeenkomst wordt gehouden.
De Britse zakenkrant Financial Times citeerde Widodo eerder met de woorden dat zijn telefoongesprek met Poetin bij hem een 'sterke indruk' had achtergelaten dat de Russische president niet zou komen.
De top in Indonesië, waaraan volgens Widodo minstens 17 leiders van de G20 deelnemen, zal naar verwachting worden gedomineerd door de spanningen over de Russische agressieoorlog in Oekraïne.
Internationale bedrijven die in Rusland blijven opereren 'financieren rechtstreeks Russische oorlogsmisdaden en genocide in Oekraïne', meldt de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba op Twitter.
'Ik herhaal mijn oproep aan hun klanten en partners om deze merken te boycotten totdat ze stoppen met het maken van bloedwinsten en zich terugtrekken uit Rusland", vervolgt de minister. Hij publiceerde daarbij een top 50-lijst van Europese en Amerikaanse bedrijven die volgens hem nog altijd in Rusland actief zijn.
Daar staan onder andere de Nederlandse financiële concerns Aegon en ING, zorgtechnologieconcern Philips en levensmiddelenproducent Unilever op. Ook farmaceuten als Pfizer, AstraZeneca en Novartis worden genoemd. Bedrijven als grondstoffenhandelaar Glencore, voedingsmiddelenconcern Kraft Heinz en zuivelfabrikant Danone en energiebedrijf Engie prijken eveneens op de lijst.
Philips laat in een reactie weten dat de activiteiten in Rusland zijn afgeschaald tot het leveren van medische systemen zoals MRI-scanners. ,,In lijn met alle wetgevingen en sancties blijven we dat doen. Toegang tot zorg is een basismensenrecht, zegt een woordvoerder.
Een woordvoerster van Unilever verwijst naar een eerdere verklaring van het bedrijf van maart. Het concern gaf toen aan dat alle import en export van producten in en uit Rusland was stopgezet. ,,We zullen niet verder investeren in het land en we zullen ook niet profiteren van onze aanwezigheid in Rusland", stelde het concern. Unilever gaat wel door met het leveren van 'dagelijkse essentiële voedsel- en hygiëneproducten gemaakt in Rusland aan mensen in het land."
Door het verlies aan vliegtuigen en het grootschalige gebruik van raketten kan Rusland zijn grootschalige aanvallen op de Oekraïense infrastructuur niet langer op dezelfde schaal voortzetten. Dat meldt de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) op basis van verschillende bronnen die deze beoordeling ondersteunen.
Volgens Oekraïense informatie verloor Rusland al 278 vliegtuigen sinds het begin van de oorlog, op 24 februari. Daarnaast gaan Britse inlichtingendiensten ervan uit dat Rusland deze verliezen niet op korte termijn zal kunnen compenseren. Last but not least zou het land al 80 procent van zijn moderne raketsystemen hebben afgevuurd op Oekraïense doelen. Rusland zou nog slechts zo'n 120 van deze Iskander-raketten in zijn arsenaal hebben.
Deze omstandigheden noodzaakten Rusland tot het kopen van meer wapensystemen - vooral raketten - in Iran. De twee landen sloten volgens het rapport overeenkomsten voor de aankoop van ballistische korteafstandsraketten van het type Fateh-110 en de variant Zolfaghar. Volgens het ISW wordt Rusland in toenemende mate afhankelijk van wapenleveringen uit Iran om zijn offensief tegen Oekraïense infrastructuur voort te kunnen zetten.
De Russische bezetters in Oekraïne bereiden zich volgens Britse militaire experts voor op Oekraïense doorbraken langs het front. Hiertegen zijn onder meer verdedigingssystemen gebouwd rond de bezette Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol, blijkt dinsdag uit de dagelijkse inlichtingenupdate over de oorlog van het ministerie van Defensie in Londen.
'Rusland versterkt zijn linies in alle bezette gebieden', aldus de verklaring. Volgens de Britten moet dit bij een frontdoorbraak waarschijnlijk een snelle Oekraïense opmars in de weg staan. Als onderdeel van een landbrug naar het bezette Zwarte Zee-schiereiland van de Krim, is Marioepol van bijzonder strategisch belang.
Het Britse ministerie van Defensie publiceert sinds het begin van de agressieoorlog dagelijks informatie over het verloop van de strijd. Daarmee wil de Britse regering de Russische voorstelling van zaken tegengaan. Moskou beschuldigt Londen van een desinformatiecampagne.
Een deel van de Oekraïense vluchtelingen in Nederland maakt zich zorgen of ze wel in Nederland kunnen blijven, meldt de NOS. Afgelopen maanden deelde de IND aan zo'n 68.000 Oekraïners in Nederland een verblijfssticker uit, maar een paar honderd Oekraïners vielen buiten de boot. Strikt genomen vallen zij net buiten de Europese beschermingsrichtlijn.
Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne zijn er zo'n 100.000 Oekraïners naar Nederland gekomen. Wie oud genoeg is mag hier werken, maar daar is sinds 1 november wel een speciale sticker voor nodig. Werkgevers moeten daar ook op controleren. De stickers bewijzen dat Oekraïners onder 'Tijdelijke Beschermrichtlijnen' vallen en dus een verblijfsstatus hebben. De IND laat weten dat mensen zonder sticker worden verzocht terug te keren, tenzij ze een asielprocedure starten.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft zondagavond kritiek geuit op de Iraanse wapenleveringen aan Rusland. ,,Iran ondersteunt het terroristische regime in Rusland en draagt bij tot een verlenging van de oorlog en de dreiging die de Russische agressie vormt voor de wereld'', aldus Zelenski in een videoboodschap.
Zonder de steun van Teheran aan Moskou zou Oekraïne volgens Zelenski al dichter bij vrede zijn en zouden ook oplossingen voor de wereldwijde voedsel- en energiecrisissen al meer voelbaar zijn. ,,Wie Rusland helpt om deze oorlog langer te laten duren moet ook de verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van deze oorlog'', aldus Zelenski.
Teheran gaf zaterdag toe Rusland drones geleverd te hebben, maar gaf aan dat het slechts om kleine aantallen ging. Zelenski beschuldigde Teheran vervolgens van leugens.
De Oekraïense president zei ook dat Rusland zondag opnieuw Iraanse drones ingezet heeft in Oekraïne. Volgens Zelenski plant Rusland nieuwe massale aanvallen op Oekraïense infrastructuur. Al bijna 4,5 miljoen Oekraïners kampen met stroomonderbrekingen door Russische aanvallen.
© ANP / EPA — Een demonstratie in Kiev tegen de Iraanse inmenging in de oorlog in Oekraïne. De burgemeester van Kiev heeft inwoners gewaarschuwd voor een complete black-out van stroom. Burgemeester Vitali Klitsjko heeft gezegd dat inwoners moeten overwegen om de hoofdstad te verlaten. Volgens hem is het vooruitzicht van een volledige stroomuitval niet uit te sluiten omdat Rusland nog steeds aanvallen voorbereidt en uitvoert op de infrastructuur van de stad.
Sinds zondagavond hebben Kiev en zes andere regio's opnieuw te maken met grote stroomstoringen. President Zelenski omschreef de situatie als 'heel moeilijk' en zei dat meer dan 4,5 miljoen Oekraïners nu zonder elektriciteit zitten.
De Belarussische nieuwszender NEXTA heeft een video gedeeld via Twitter waarin een kilometerslang massagraf met Russische soldaten te zien is. De beelden zouden genomen zijn in de Oost-Oekraïense regio Loehansk. Boven de video staat het bijschrift 'Poetin heeft #Loehansk bevrijd van de indringers'. Het is niet duidelijk wanneer de beelden precies zijn gemaakt.
In de video rijdt een voertuig langs het kilometerslange massagraf. De begraafplaatsen zijn versierd met vlaggen, bloemen en foto’s van de gesneuvelde militairen.
In juni beweerde Rusland dat het 97 procent van Loehansk had 'bevrijd', wat het Kremlin dichter bij zijn doel bracht om het industriële hart van Oekraïne volledig te veroveren. Eerder dit najaar annexeerde Rusland Loehansk na illegale referenda.
De Russische terugtrekking uit Cherson is een list om de vijandelijke troepen in een dodelijk straatgevecht te lokken, stelt een woordvoerster van het Oekraïense leger.
Op beelden is te zien dat gigantische voorraden munitie en brandstof aangelegd worden. Heel wat Russische troepen zouden ook burgerkledij aangetrokken hebben om zich te verschansen in lege burgerwoningen. ,,Russische militairen willen heel graag de illusie wekken dat ze gevlucht zijn, maar wij hebben objectief bewijs in handen dat ze gebleven zijn”, aldus Natalia Humeniuk. ,,Sterker nog, ze hebben net alles in gereedheid gebracht voor een bloederige strijd. Hun elitetroepen en topcommandanten zijn verhuisd naar de linkeroever van de Dnjepr. De troepen die achterblijven op de rechteroever kunnen geen kant meer uit. Zij zullen moeten vechten tot de laatste snik.”
Alle tekenen die wijzen op een terugtrekking zouden met andere woorden in scène gezet zijn. Denk bijvoorbeeld maar aan de Russische vlag die plots verdween van het belangrijkste bestuursgebouw van Cherson. Of het beruchte checkpoint dat er plots verlaten bij ligt.
De militaire geschiedkundige Igor Kopõtin twijfelt echter of het om een list gaat. ,,Cherson lijkt te belangrijk om zomaar op te geven, maar anderzijds hebben wel degelijk heel wat soldaten de stad verlaten. Er is op dit moment niet genoeg info voorhanden om hier uitsluitsel over te geven. De Russen lijken er wel in geslaagd om een drievoudige verdedigingslinie op te zetten, met artillerie en steun vanuit de lucht. De bevrijding van Cherson wordt sowieso een moeilijke opgave voor het Oekraïense leger.”
De Oekraïense opmars gaat nu al gepaard met zware verliezen. Naar verluidt sneuvelen er honderden soldaten per dag aan het front. De resterende inwoners van Cherson zitten sinds gisteren ook zonder water en elektriciteit. De Russen wijzen met een beschuldigende vinger naar Oekraïne, dat met opzet drie betonpijlers van een hoogspanningslijn beschadigd zou hebben.
De Amerikanen onderhandelen in het geheim met Rusland om de spanningen af te bouwen rond de mogelijke inzet van kernwapens in Oekraïne. Nationaal Veiligheidsadviseur Jake Sullivan voerde vertrouwelijke gesprekken met zijn Russische tegenhanger en een andere topadviseur van president Vladimir Poetin. De contacten moesten de kans op een nucleair conflict verminderen, meldt de Amerikaanse krant The Wall Street Journal.
De gesprekken vonden plaats toen de regering in Moskou steeds vaker de inzet van kernwapens en radioactief besmette, zogenoemde vuile bommen ter sprake bracht. De Russen beschuldigden Oekraïne herhaaldelijk ervan vuile bommen te willen gebruiken, maar Moskou leverde geen bewijs voor die bewering.
Oekraïne ontkent dat het een vuile bom wil inzetten. De regering in Kiev en westerse landen vermoeden dat Rusland zelf zulke plannen heeft, om vervolgens Oekraïne de schuld in de schoenen te schuiven.
