Dit liveblog wordt afgesloten. Om het blog snel te houden, maken we een nieuw artikel aan. Al het nieuws rondom de verkiezingen is vanaf nu hier te volgen.
Caroline van der Plas (BBB) heeft opnieuw kritiek op Pieter Omtzigt. Volgens Van der Plas heeft de NSC-leider niet door hoeveel banen er verloren gaan als de veestapel snel wordt verkleind, zoals Omtzigt wil. Van der Plas wil nog wel met hem in een kabinet, maar heeft geen ‘totale Pieter-adoratie’, benadrukt ze in de speciale verkiezingseditie van podcast Politiek Dichtbij.
Henri Bontenbal, de lijsttrekker van het CDA, vindt achteraf dat zijn partij 'nooit aan dit kabinet had moeten beginnen'. Dat zei hij dinsdagmiddag tijdens een gesprek georganiseerd door de Universiteit Twente en de krant Tubantia in Enschede.
Hij reageerde ermee op een kritische vraag uit het publiek, die ging over de notitie 'functie elders' met betrekking tot voormalig CDA'er Pieter Omtzigt tijdens formatiebesprekingen in 2021, ChristenUnie-leider Gert Jan Segers die kort daarop zei niet meer met premier Mark Rutte in een kabinet te willen zitten en de houding van het CDA destijds. Het kwam tot een breuk tussen Omtzigt en het CDA. Uiteindelijk trad in januari 2022 toch Rutte-IV aan met VVD, D66, ChristenUnie en het CDA.
Bontenbal geeft toe dat het 'makkelijk is om dit achteraf te zeggen' en dat hij destijds niet 'in die schoenen stond'. Hij weet zeker dat zijn partij het besluit om in een coalitie te stappen 'met goede intenties' nam, maar vindt dat met de kennis van nu geen goede beslissing.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 kreeg het CDA 15 zetels. Inmiddels schatten peilingbureaus dat de partij op 22 november, wanneer er weer verkiezingen zijn, uitkomt op 3 tot 5 zetels.
Twee van de drie grootste partijen doen zondag niet mee aan het tweede RTL-debat. Frans Timmermans en Pieter Omtzigt hebben bedankt voor deelname, vanwege 'keuzes' die gemaakt worden in het drukke campagneschema (Timmermans) en 'de opzet' (Omtzigt).
VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz doet wel mee. Verder debatteren Wilders (PVV), Van der Plas (BBB), Ouwehand (PvdD), Jetten (D66) en Marijnissen (SP) over onder meer de woningmarkt en de zorg. Ook gaan ze in gesprek met kiezers. ,,We hebben Omtzigt en Timmermans lang geleden uitgenodigd. Ze gaan helaas niet op de uitnodiging in. We vinden het teleurstellend dat zij het gesprek over onderwerpen die de kijker echt bezighouden niet aangaan", meldt RTL-hoofdredacteur Ilse Openneer in een toelichting.Timmermans heeft twee weken geleden afgezegd, Omtzigt zojuist, vijf dagen voor het debat, meldt RTL. Omdat de twee grote partijen afmelden, is er ruimte gekomen voor de SP, daarom is Marijnissen toegevoegd aan het deelnemersveld.
Na afloop van het eerste lijsttrekkersdebat bleek zondag al dat Omtzigt neigde naar een afmelding.
De SP wil als het even lukt meedoen aan een volgend kabinet. Dat zei lijsttrekker Lilian Marijnissen dinsdagochtend op Radio 1. De SP heeft al meerdere verkiezingen op rij verloren en staat ook nu op fors verlies in de peilingen. Marijnissen verklaart dat mede doordat haar partij het imago heeft dat die partij toch nooit meebestuurt. Zo haalde haar partij bij de verkiezingen in 2006 25 Kamerzetels onder leiding van Marijnissens vader Jan. Daarna liep de partij al vrij snel weg bij de onderhandelingen over een nieuw kabinet, waarna de partij nooit meer zo groot werd als toen. Reden waarom Lilian Marijnissen dit keer benadrukt dat haar partij wel degelijk wil meebesturen in een nieuw kabinet.
Hoewel JA21 er in de peilingen niet goed voorstaat, acht partijleider Joost Eerdmans het nog altijd 'heel realistisch' dat hij aan tafel komt over de vorming van een centrumrechts kabinet. ,,Wij zijn een puzzelstukje in die formatie straks", voorspelt Eerdmans in een vraaggesprek met Nieuwsuur.
Eerdmans benadrukt dat JA21 een 'stevig rechts programma' heeft, met een veel strenger migratiebeleid en kern- in plaats van windenergie als belangrijkste speerpunten. En in tegenstelling tot bijvoorbeeld de PVV van Geert Wilders wordt zijn partij door niemand uitgesloten, zegt hij.
JA21 ontstond ruim twee jaar geleden uit een van de afsplitsingen van Forum voor Democratie. Eerdmans kwam na de verkiezingen van maart 2021 samen met Derk Jan Eppink en Nicki Pouw-Verweij in de Tweede Kamer, maar zag zijn partijgenoten onlangs allebei overlopen naar BBB. Volgens recente peilingen zou de partij nu op één à twee zetels kunnen rekenen.
NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt heeft nog altijd de voorkeur voor een minderheidskabinet. Maar mocht er na de verkiezingen toch worden gesproken over de vorming van een meerderheidskabinet, dan loopt hij daar niet voor weg. ,,Een centrumrechts kabinet behoort zeker tot de mogelijkheden", zei hij maandag bij 'Van Torentje naar Torentje', georganiseerd door Tubantia en de Universiteit Twente.
Omtzigt zei ook wel een idee te hebben welke partijen zo'n coalitie zouden kunnen vormen: ,,VVD, NSC, BBB, CDA, SGP en JA21." De PVV zit daar niet bij, ook al ziet de achterban van NSC zo'n samenwerking best zitten. Maar Omtzigt blijft de partij van Geert Wilders uitsluiten, omdat die partij in zijn ogen de rechtsstaat onvoldoende respecteert. ,,Ik zal straks opnieuw een eed afleggen op de Grondwet, en die neem ik zeer serieus", aldus Omtzigt.
Omtzigt nam in het gesprek ook al een voorschot op de verkiezingsuitslag. Hij denkt dat de VVD samen met NSC de grootste wordt, met 27 zetels elk, gevolgd door GroenLinks-PvdA met 24 zetels. Zijn oude partij, het CDA, schat Omtzigt in op 6 zetels.
Omtzigt wilde net als zondagavond opnieuw geen antwoord geven op de vraag of hij premier wil worden als NSC de grootste partij zou worden. Zijn twijfel komt voort uit het feit dat hij pas 10 weken geleden besloot mee te doen aan de verkiezingen. ,,Het gaat allemaal een beetje snel." Ook vindt hij dat de tv-debatten niet moeten gaan over de vraag wie het meest geschikt is als premier, maar over welke hervormingen nodig zijn. En er is ook nog een persoonlijke reden: ,,Is de positie van premier nog uit te voeren door een vader van een gezin die in Enschede woont?", vraagt hij zich af. ,,Ik ga mijn grenzen heel scherp bewaren."
Meer verkiezingsprogramma's van politieke partijen zijn in strijd met de rechtstaat, stelt de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 stelden zeven partijen plannen voor die rechtstatelijk niet konden. Dit jaar zijn dat er tien. Vooral op asiel en migratie doen partijen voorstellen die juridisch niet kunnen.
De NOvA hanteert een systeem van gele en rode kaarten. Plannen die 'mogelijk een risico vormen voor de rechtstaat' krijgen een gele kaart, plannen 'die regelrecht in strijd zijn met de rechtstaat' een rode kaart.
Vrijwel uitsluitend rechtse partijen krijgen een 'rode kaart' van de advocaten: JA21, FVD, BVNL, PVV, SGP en VVD krijgen allemaal meerdere berispingen. DENK is de enige 'linkse' partij die volgens de advocaten te ver gaat. Die partij wil onder meer verplichte chemische castratie voor pedoseksuelen.
De advocaten zien vooral problemen als het gaat om asiel, strenger straffen, strengere regels in gevangenissen of het zonder meer afschaffen van wetten. Zo trekken ze onder meer de rode kaart voor maximale aantallen asielzoekers per jaar, iets wat partijen als BBB, NSC, PVV, BVNL en FVD willen. Dit is namelijk in strijd met internationale verplichtingen en verdragen. Dat geldt ook voor de suggestie van de SGP om de doodstraf weer in te voeren.
Ook standaard gevangenisstraffen of minimumstraffen (JA21, PVV), levenslange straffen na drie ernstige misdrijven (JA21, BBB) of het schrappen van de stikstofwet (BVNL) kunnen rekenen op afkeur van de advocaten. Verder beperkt FVD volgens de NOvA de vrijheid van meningsuiting met 'een verbod op LHBTI+-propaganda', en gaat de VVD te ver met toezicht op islamitische weekendscholen.
Ondanks de toenemende kritiek op de verkiezingsprogramma's, is de NOvA op een paar vlakken positief. Veel voorstellen - ook van partijen die anti-rechtstatelijke plannen hebben - versterken de rechtstaat namelijk. Zo oordelen de advocaten positief over bijvoorbeeld een grondwettelijke toets, referenda of de bescherming van journalisten. ,,Het is duidelijk dat vrijwel alle partijen worstelen met het antwoord op de vraag hoe onze democratie staatkundig moet worden (her)ingericht om te voldoen aan de eisen van deze tijd." NSC wil bijvoorbeeld een grondwettelijk hof oprichten en krijgt daar een groene kaart voor.
De advocaten hebben achttien verkiezingsprogramma's doorgelicht van partijen die nu al in de Kamer zitten of een redelijke kans maken op een zetel.
De PVV is niet meer uitgesloten voor een meerderheid van rechtse kiezers. Een kabinet van VVD, NSC, PVV en BBB wordt door de achterban van die partijen zeer gewenst. PVV-kiezers snakken ernaar, zo blijkt uit een kiezersonderzoek van Eenvandaag onder 25.000 deelnemers.
In het eerste tv-debat bij RTL weigerde Pieter Omtzigt nog altijd antwoord geven op de vraag of hij premier wil worden. Volgende week dreigt hij bij dezelfde zender verstek te laten gaan. VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz noemt diens verkiezingsprogramma ‘een menukaart zonder prijzen’. En GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans neemt intussen afstand van zijn eigen verkiezingsprogramma.
De meeste partijen die hoog staan in de peilingen zijn tegen een algeheel vuurwerkverbod. GroenLinks-PvdA is de enige partij in de top vijf van Peilingwijzer die vindt dat consumentenvuurwerk moet worden vervangen door bijvoorbeeld professionele vuurwerkshows.
De populaire nieuwkomer Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt is tegen een verbod en gelooft meer in handhaving van de huidige regels, laat een woordvoerder weten. VVD, PVV en BBB zijn al langer uitgesproken tegenstander.
Sinds 2020 geldt een verbod op rotjes, vuurpijlen en ander vuurwerk met een hoog risico op verwondingen. Dat heeft de jaarlijks oplaaiende discussie over een algeheel vuurwerkverbod niet verstomd. Een derde van de vuurwerkverwondingen bij de spoedeisende hulp kwam vorig jaar door legaal vuurwerk, blijkt uit cijfers van VeiligheidNL. Gemeenten en oogartsen bepleiten al jaren dat vuurwerk afsteken alleen aan professionals moet worden overgelaten. Ook burgemeester Jan van Zanen (VVD) van Den Haag vindt dat, in tegenstelling tot het standpunt van zijn landelijke partij.
In de huidige Tweede Kamer zijn de voorstanders van een verbod nog altijd in de minderheid. Afgaande op de peilingen lijkt hier geen verandering in te komen na de verkiezingen van 22 november. Niet alleen omdat NSC en BBB tegen zijn en afstevenen op zetelwinst, maar ook omdat voorstander D66 er slecht voor staat in de peilingen.
Ingrid Michon van de VVD denkt dat het meer zin heeft om de regels die al bestaan beter te handhaven. De politica benoemt dat een groot deel van het probleem ligt bij vuurwerk dat al verboden is. De politie moet er volgens haar voor zorgen dat zo veel mogelijk vuurwerk is ingenomen ,,voordat de avond valt" met de jaarwisseling. Bovendien denkt ze dat er meer kan worden gedaan om te voorkomen dat mensen illegaal vuurwerk kopen over de grens. Partijen als NSC en ook de SP staan er vergelijkbaar in.
,,Als mensen met hun zoontje een vuurpijl af willen steken, dan moet dat gewoon kunnen", vindt partijleider Joost Eerdmans van JA21. Wat hem betreft worden vuurpijlen weer toegestaan. Ook de PVV en BBB benoemen steevast in debatten dat ze vuurwerk afsteken een waardevolle traditie vinden die behouden moet blijven.
D66 erkent dat de vrijheid om vuurwerk af te steken voor veel mensen belangrijk is, maar vindt dat niet opwegen tegen de ,,maatschappelijke gevolgen voor de veiligheid van hulpverleners, de impact op de natuur, de gezondheid van mensen en de kosten van de schade die het aanricht." ChristenUnie, Partij voor de Dieren en GroenLinks-PvdA zijn om vergelijkbare redenen voor een verbod.
Partijleider Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) wil niet koste wat kost vasthouden aan 2030 als deadline in de stikstofcrisis, zegt hij tijdens het RTL-verkiezingsdebat. Hij wil zich vooral richten op natuurherstel en wil daarin jonge, duurzame boeren tegemoet komen. ,,Dat vind ik belangrijker dan wat we precies in ons verkiezingsprogramma hebben afgesproken."
Timmermans zegt de afgelopen tijd veel jonge boeren gesproken te hebben. ,,Zij zeggen: alles zit nu vast, help ons te bewegen." Timmermans wil 'een handreiking' van die boeren beantwoorden met 'een handreiking van onze kant'.
De deadline voor stikstofvermindering ligt zeer gevoelig in Den Haag. Het vorige kabinet wilde dat in 2030 bijna driekwart van alle stikstofgevoelige natuur niet langer overbelast is. Nu staat 2035 nog in de wet voor dat doel.
Hoewel Timmermans een stikstofdeadline niet heilig vindt, wil hij desondanks niet dat de stikstofaanpak vertraagt. ,,Het mag geen excuus zijn om weer uit te stellen, zoals we de afgelopen twintig jaar hebben gedaan."
Zowel VVD-leider Dilan Yeşilgöz als Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) vindt het absurd dat NSC-voorman Pieter Omtzigt jaarlijks maximaal 50.000 migranten in Nederland wil toelaten. ,,Een slecht idee", zei Timmermans, en bovendien een 'belofte die je niet waar kunt maken.' Yeşilgöz vindt dat de instroom eerst fors naar beneden moet. Pas daarna kan eventueel over een richtgetal worden gesproken. ,,Alleen een richtgetal is echt goedkoop", zei Yeşilgöz tijdens het debat.
Eerst moeten concrete maatregelen worden genomen, zei de VVD-leider. Die mist ze in het verkiezingsprogramma van Omtzigt. ,,Het kabinet is niet voor niks gevallen. Dit zijn moeilijke besluiten die leiders moeten nemen", zei ze fijntjes.
Omtzigt nuanceerde zijn jaarlijkse richtgetal in het debat iets, toen de twee andere lijsttrekkers hem vroegen wat NSC gaat doen als er veel meer migranten naar Nederland willen komen. Als er zich een situatie voordoet, zoals de oorlog in Oekraïne, dan kan er van dat aantal worden afgeweken, zei Omtzigt. ,,Dan kun je er bijvoorbeeld een jaar overheen gaan. Maar je gaat wel proberen om het aantal daarna weer naar een normaal niveau terug te brengen.'
Yeşilgöz vindt het kwalijk dat Pieter Omtzigt zijn verkiezingsprogramma niet heeft laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. Volgens Omtzigt was hier geen tijd meer voor, aangezien de pas opgerichte partij tijd nodig had om een programma te schrijven. ,,Maar dit is als een menukaart zonder prijs", kwalificeert Yeşilgöz het programma.
Omtzigt verzekert dat hij snel laat weten hoe hij precies al zijn plannen wil betalen. ,,Maar dat zal niet deze week zijn", zo tempert hij de verwachtingen.
Yeşilgöz vindt dat teleurstellend. ,,Als ik thuis een grote uitgave doe, bespreek ik dat ook altijd met mijn man. Dit kun je de kiezer niet aandoen, het valt nu niet te zeggen waar u de rekening gaat neerleggen."
VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz vindt dat Frans Timmermans (PvdA-GroenLinks) groepen tegenover elkaar zet door steeds te benadrukken dat hij van de rijken een 'offer' wil vragen om de armsten te helpen. Mensen uit de armoede helpen lukt alleen door de lasten te verlagen en werk meer te laten lonen, aldus de liberaal in het RTL-debat. De sociaaldemocraat belast het land wat haar betreft 'kapot'.
In het debat benadrukte Timmermans het logisch te vinden 'dat je (...) aan de rijkste in Nederland een offer' vraagt om bijvoorbeeld de verhoging van het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen te betalen.
,,Ik heb het idee dat we twaalf jaar teruggaan in de tijd", wierp Yeşilgöz tegen. De afgelopen jaren heeft het kabinet van mensen met een hoog inkomen en van grote bedrijven wel degelijk en in toenemende mate een bijdrage gevraagd, stelt de VVD-leider. Ze vindt dat Timmermans Nederlanders tegenover elkaar zet. ,,Alsof je daarmee ook maar één kind uit de armoede haalt."
Timmermans moest niets hebben van de uithaal. ,,Heb je dat filmpje net niet gezien?" hield hij Yeşilgöz voor. In een eerder fragment in de uitzending was te zien hoe mensen emotioneel uitlegden dat ze hun rekeningen niet dreigen te kunnen betalen.
Dilan Yeşilgöz (VVD) en Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) verwijten Frans Timmermans dat de belastingen in het partijprogramma van GroenLinks-PvdA te veel omhoog gaan. Rijke mensen mogen van de linkse partijleider 'best wat bijbetalen'. Zo zal hij Nederland 'kapot belasten', verwijt Yeşilgöz hem tijdens het verkiezingsdebat.
,,Ik vind echt dat de overheid naar zichzelf kan kijken", zegt Yeşilgöz. Samen met Omtzigt ziet ze liever dat de overheid gaat bezuinigen om geld vrij te maken om hun plannen uit te voeren.
Wat dat betreft, kijkt Omtzigt ook kritisch naar de VVD. Het coalitieakkoord van het kabinet, waar de liberale partij ook in zat, leek 'meer op het PvdA-programma', vindt het populaire Kamerlid. Dat terwijl VVD en ook CDA en D66 minder uitgaven hadden beloofd, merkt hij op.
Volgens GroenLinks-PvdA-voorman Frans Timmermans gaan onder NSC van Pieter Omtzigt 'de sterkste schouders niet de zwaarste lasten dragen'. Dat dichtte de sociaaldemocraat Omtzigt toe in het RTL-verkiezingsdebat. Timmermans sloeg tegenover de NSC-leider een veel kritischer toon aan dan vorige week, toen de twee elkaar op eigen initiatief lang spraken tijdens een onderling debat.
,,Hoe wilt u Nederland eerlijker maken?" Met die vraag daagde Timmermans Omtzigt uit tijdens het debat. Omtzigt benadrukte zijn plannen om bijvoorbeeld de energielasten van mensen te verlagen, onder meer door de belasting omlaag te doen. Wat Omtzigt betreft komt 'het gas dat we uit de Noordzee gaan halen betaalbaar beschikbaar voor de Nederlandse huishoudens'.
Timmermans noemde het teleurstellend dat Omtzigt liever op Europees niveau de inkoop van eigen aandelen wil belasten. Hij wacht op Brussel, is de conclusie van de linkse partijleider. ,,Ik stel vast dat u geen duidelijkheid geeft over het minimumloon", voegde hij toe - een ander punt waarover de twee politici eerder twistten. ,,Dat vind ik heel jammer", concludeerde Timmermans.
Ook 2,5 week voor de verkiezingen wil Pieter Omtzigt nog altijd geen antwoord geven op de vraag of hij premier wil worden. De NSC-lijsttrekker denkt dat hij zijn hervormingsagenda het best vanuit de Tweede Kamer kan uitvoeren. Maar het Torentje wil hij tegelijkertijd ook niet uitsluiten.
,,Vandaag krijgt u daar geen antwoord op", zei Omtzigt zondagavond over de premiersvraag in het verkiezingsdebat van RTL. Daarin stond hij tegenover Dilan Yesilgöz (VVD) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA).
In de verkiezingsprogramma's van politieke partijen worden 'lang niet altijd' de keuzes gemaakt die nodig zijn voor de inwoners van Nederland, stelt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Ook wordt in de programma's weliswaar beschreven welke doelen nagestreefd worden, maar niet welke zaken prioriteit hebben.
Zo noemen alle partijen goede en betaalbare zorg heel belangrijk. Maar 'gezien de vergrijzing en de krapte op de arbeidsmarkt vraagt dit niet alleen om keuzes over de organisatie en de inrichting van de zorg, maar moet ook worden bepaald waar wel of geen zorg voor wordt verleend en wat mensen wel of niet vergoed krijgen', aldus het SCP.
Hetzelfde geldt voor de aanpak van krapte op de arbeidsmarkt. 'Sommige partijen zetten vooral in op vergroting van het totale arbeidsaanbod. Maar zit er nog genoeg rek in het arbeidsaanbod? En wat zijn de maatschappelijke 'kosten' als mensen meer uren moeten werken?', werpt het SCP op.
Het planbureau meldt dat de maatschappelijke opgaven urgent zijn, wijzend op bijvoorbeeld klimaatverandering en vergrijzing. Het vooruitschuiven van keuzes hierin, of niet kiezen, wordt 'problematisch' genoemd. 'In de programma's geven partijen vaak duidelijk aan welke collectieve doelen ze nastreven. Wat we echter nauwelijks terugzien, zijn uitspraken over zaken en doelen die de partijen minder belangrijk vinden, en voor welke andere uitdagingen de schaarse middelen dus niet of minder worden ingezet.'
Het SCP noemt het verder opvallend dat de verkiezingsprogramma's een hoog maakbaarheidsgehalte hebben. 'Bij bijvoorbeeld de opgaven rondom asiel en migratie roepen de programma's een beeld op dat de overheid daadwerkelijk 'grip' kan krijgen op de omvang en samenstelling van migratie. De ervaringen van de afgelopen jaren wijzen eerder op het tegendeel.' Het kabinet-Rutte IV viel in juli op asiel en migratie.
In de beschouwing zijn de verkiezingsprogramma's van BBB, CDA, ChristenUnie, D66, Forum voor Democratie, GroenLinks/Partij van de Arbeid, Partij voor de Dieren, PVV, SP en VVD bekeken. Het SCP legt uit dat het hierbij gaat om partijen die bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 minstens vijf zetels hadden en/of op 1 oktober in de Peilingwijzer werden geschat op vijf of meer zetels. Ook zijn alleen de partijen bekeken die uiterlijk op 1 oktober hun verkiezingsprogramma hadden bekendgemaakt, waarmee het verkiezingsprogramma van Omtzigts partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) dus te laat was.
De politieke partij Samen Voor Nederland en de socioloog Laurens Buijs gaan al voor de verkiezingen uit elkaar. Als reden daarvoor noemt de partij in een verklaring de aanval van Buijs op Forum voor Democratie. ,,Vrijheid van meningsuiting staat bij Samen Voor Nederland hoog in het vaandel. Er stond een mooie social media post voor klaar, maar er zijn grenzen” zegt Michel Reijinga, de partijleider van Samen Voor Nederland, in een verspreide verklaring. ,,Alle leden op de kieslijst ondervonden last van de acties van Laurens. Het kan niet zo zijn dat onze mensen slecht slapen door alle heftige reacties, als reactie op de mening van Laurens. We moesten ingrijpen”.
Buijs stelt op X, voorheen Twitter, dat de partij hem 'cancelt'.
Eind oktober werd bekend dat Buijs als docent per februari volgend jaar vertrekt bij de Universiteit van Amsterdam (UvA). De socioloog mengt zich vaak in discussies over genderdiversiteit. Zo noemde hij het non-binair zijn ‘een lege hype’. De docent stelde ook dat hij heeft aangekaart dat de academische vrijheid wordt bedreigd door een ‘woke-cultuur’. Hij noemde zichzelf een klokkenluider en wilde daarom beschermd worden. Zijn uitspraken kwamen hem op veel kritiek te staan. Op sociale media noemde Buijs zijn critici - soms met naam en toenaam - onder meer ‘monsters’, ‘extremisten’, ‘corrupt’ en ‘levensgevaarlijk’. Vanwege zulke uitspraken had de UvA Buijs eerder dit jaar op non-actief gesteld.
Grote kans dat de tientallen zetels die naar NSC en BBB stromen, kiezers teleurgesteld achterlaten, zo vreest CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal. Dat zegt hij in het televisieprogramma Buitenhof. Die zetels komen komen voor een deel bij het CDA vandaan.
Sinds 2002 met de opkomst van de LPF van Fortuyn doet het verschijnsel van zetelvlucht zich regelmatig voor, zo zegt hij. Bontenbal: ,,Er komt steeds weer een nieuwe politieke partij waar mensen achteraan lopen.’’ Door grote beloften worden kiezers gelokt. De leegloop uit het CDA en uit andere partijen naar BBB en NSC veroorzaakt volgens de CDA’er weer nieuwe teleurstellingen. Bontenbal: ,,Er worden vrij grote beloftes gedaan om het allemaal anders te doen. Gaan die partijen dat waarmaken? De kiezer is vaak op drift, dan komt er weer een nieuw iemand, waar de kiezer weer achteraan loopt.’’
De CDA’er doelt bijvoorbeeld op de richtgetallen van BBB als het om migratie gaat. BBB wil de grens bij een instroom van vijftienduizend mensen leggen en NSC op vijftigduizend. ,,Richtgetallen, kunnen we dat waarmaken?’’ Volgens Bontenbal is het 'niet geloofwaardig' als BBB en NSC er geen beleid bij voorstellen. ,,Wat gebeurt er dan als de instroom vijftigduizend plus één is?’’
De nummers twee van zeven politieke partijen botsten bij WNLopzondag in een verkiezingsdebat. Vooral bij migratie ging het er stevig aan toe. VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans bepleit migratiebeperking om het woningtekort op te lossen. Ze zocht de confrontatie met Esmah Lahlah van GroenLinks-PvdA. Of Lahlah ook migratie wilde beperken. ,,Als mensen op de vlucht zijn, daar kun je geen getallen aan toevoegen. De grootste knop is arbeidsmigratie.’’ Lahlah schetste een falende overheid waar de VVD twaalf jaar aan de macht was geweest: ,,Het was een feest voor de pandjesbazen. We moeten als overheid weer de regie terugnemen.’’
Ook Mona Keijzer de nummer twee van BBB, viel Hermans aan. ,,Twaalf jaar niets aan migratie doen en precies de verkeerde dingen op de woningmarkt. Uiteindelijk zijn er dan minder huizen.’’ De nummer twee van Omtzigts NSC Nicolien van Vroonhoven beschimpte ook de VVD, die had in twaalf jaar best een ,,beginnetje kunnen maken" met het oplossen van het woningtekort.
Van Vroonhoven verdedigde de stelling van NSC om migratie tot vijftigduizend mensen per jaar te beperken. Studie en arbeidsmigratie zijn de grootste instromers, ,,aan die knoppen moet worden gedraaid,’’ stelde Van Vroonhoven. D66-fractievoorzitter Jan Paternotte verwierp het idee omdat Nederland een handelsland is dat voor een derde zijn inkomen uit het buitenland haalt: ..Dit maakt de economie kapot.’’
Esmah Lahlah toonde zich blij: ,,Twee partijen die verder kijken dan de instroom van vluchtelingen.’’ Haar voorstel is dat de politiek kiest welke arbeidsmigranten ze wel en welke ze niet wil hebben.
Stemmen vanaf 16 jaar is een mooie manier om jongeren meer betrokken te maken bij de politiek, zegt Hugo de Jonge die als minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk is voor de democratische rechtsstaat. ,,Maar er zijn ook argumenten tegen, en die hebben met name ermee te maken dat het stemmen echt iets groots en gewichtigs is, en dat past bij de leeftijd dat je voor de wet volwassen bent", aldus De Jonge.
Hoogleraar Sarah de Lange opperde zondag om de stemgerechtigde leeftijd in ieder geval voor de Europese verkiezingen te verlagen naar zestien, omdat dit qua wetgeving makkelijker kan dan bij de landelijke verkiezingen. Uiteindelijk wil zij dat 16-jarigen ook bij de landelijke verkiezingen kunnen stemmen. Dit gaat volgens De Jonge allebei 'niet in de nabije toekomst' gebeuren, maar 'ooit misschien wel'.
De minister geeft aan dat de discussie al lang speelt, maar dat een meerderheid van de politieke partijen vindt dat achttien de geschikte leeftijd is om voor het eerst naar het stemhokje te gaan. ,,En ik denk dat dat zo blijft", aldus De Jonge. ,,Maar tegelijkertijd ben ik wel gevoelig voor het argument dat je jongeren juist enthousiast moet maken voor de politiek". Daarom doet hij een 'hartstochtelijk pleidooi' voor meer burgerschapsonderwijs, jongerenraden en leerlingparlementen.
Zondagavond staan de partijleiders Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract), Dilan Yeşilgöz (VVD) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) tegenover elkaar in het RTL Verkiezingsdebat in Amsterdam. Zij deelden eerder al het podium tijdens het debat van College Tour, waar ook BBB-voorvrouw Caroline van der Plas aanwezig was.
Van der Plas valt nu buiten de boot. RTL had eerder al aangekondigd de drie grootste partijen uit te nodigen, op basis van de meest recente Peilingwijzer. Daarin wordt het gemiddelde genomen van verschillende peilingen. In de meest recente Peilingwijzer, van 31 oktober, staan de VVD en NSC allebei op 25 tot 29 zetels. GroenLinks-PvdA haalt in die peiling 22 tot 26 zetels. Daarna volgen de PVV (15-19) en de BBB (10-14).
Op zondagochtend staat nog een ander verkiezingsdebat op de agenda: bij WNL op Zondag gaan de nummers twee van zeven partijen met elkaar in debat. Het gaat tussen Nicolien Vroonhoven van NSC, Sophie Hermans van de VVD, Esmah Lahlah van GroenLinks-PvdA, Fleur Agema van de PVV, Mona Keijzer van de BBB, Jan Paternotte van D66 en Eline Vedder van het CDA.
Bestaanszekerheid is een van de hoofdthema's in de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen, en dat is terug te lezen in de verkiezingsprogramma's. Veel partijen zeggen er via het minimumloon voor te willen zorgen dat werkenden met een laag inkomen beter kunnen rondkomen. Maar hun voorstellen lopen uiteen en zijn lang niet allemaal even concreet.
De VVD bijvoorbeeld vindt dat ,,je met een voltijdsbaan rond moeten kunnen komen" en dat daarom het minimumloon omhoog moet. De partij noemt evenwel geen bedrag. Het CDA pleit voor een ,,adequate verhoging", maar laat eveneens in het midden hoeveel dat dan moet zijn. BBB wil ,,op lange termijn" het minimumloon verhogen, rekening houdend met ,,de gestegen kosten voor levensonderhoud", maar zegt evenmin met hoeveel.
GroenLinks-PvdA noemt in het eerste gezamenlijke programma wel een concreet bedrag: 16 euro per uur. Dat komt neer op 60 procent van het mediane brutoloon. Daarmee wil de linkse combinatie hetzelfde als haar electorale concurrent SP, die ook pleit voor 16 euro per uur. Dat moet gaan gelden voor iedereen vanaf 18 jaar, ook daar zijn de linkse partijen het over eens. Nu geldt tot 21 jaar nog het minimumjeugdloon, dat voor 18-jarigen de helft lager ligt dan het 'volwassen' minimumloon.
Ook de ChristenUnie wil het minimumloon opkrikken naar 60 procent van het mediane salaris. Daarmee zou het volgens de christelijke partij in 2028 op bijna 18 euro per uur uitkomen. Ook D66 kijkt vooruit naar datzelfde jaar, normaal gesproken het laatste waar het volgende kabinet nog over beslist. De sociaal-liberalen willen dat het minimumloon dan ,,tenminste" 17,50 euro per uur bedraagt.
Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt wil het minimumloon ,,herijken", staat in het verkiezingsprogramma. De partij vindt dat het inkomen van werkenden op zijn minst toereikend moet zijn om in de basisbehoeften te voorzien. Wat voor bedrag daar bij hoort, maakt zij niet duidelijk. NSC wil daarnaast inzetten op een betere betaalbaarheid van basisvoorzieningen als voedsel, energie en onderdak.
BVNL erkent dat een hoger minimumloon het aantrekkelijker maakt om te gaan werken. De partij wil daar evenwel niet alleen werkgevers voor laten opdraaien, en pleit voor een relatief bescheiden verhoging naar 14 euro per uur. Daarnaast moeten lagere lasten helpen om werken meer te laten lonen. BVNL is het overigens met de linkse partijen eens dat 18-plussers het volledige minimumloon moeten krijgen.
Van de partijen die in hun verkiezingsprogramma aandacht besteden aan het minimumloon, wil alleen JA21 niets weten van een verhoging. De partij vreest dat dit de inflatie verder aanwakkert. De SGP noemt het minimumloon niet maar pleit voor belastingverlaging om de positie van werkenden aan de onderkant van de arbeidsmarkt te verbeteren. Ook in het programma van Forum voor Democratie komt het woord niet voor.
Het wettelijk minimumloon gaat op 1 januari 2024 naar 13,27 euro per uur. De Tweede Kamer stemde vlak voor het verkiezingsreces in met een voorstel van GroenLinks-PvdA en ChristenUnie om halverwege het jaar een bescheiden extra verhoging door te voeren, bovenop de gebruikelijke aanpassing aan de hand van de gemiddelde stijging van de cao-lonen.
ChristenUnie-leider Mirjam Bikker steunt de koers die lokale afdelingen van haar partij maken als het gaat over homoseksualiteit, zei ze in Nieuwsuur. Het programma zocht uit dat in zeker dertien gemeenten de fracties van de ChristenUnie het zogeheten 'regenboog-stembusakkoord' steunen en de regenboogvlag hijsen op Coming Out-day. Bikker zei dat ze het ,,juist heel mooi vindt" dat lokale fracties daarin zelf een afweging maken. Ook is ze ,,dankbaar en blij" met de drie senatoren van de ChristenUnie, van wie één openlijk homoseksueel is. Verder zei ze dat ze ,,altijd zal staan voor welke keuze ook een jonge homo in mijn partij maakt, hoe hij leeft en hoe hij daarin de bijbel uitlegt".
Homoseksualiteit is een beladen onderwerp binnen de christelijke partij, maar de laatste tijd lijkt er een progressievere koers binnen de ChristenUnie. Bikker benadrukte dat dit gesprek hierover natuurlijk gevoerd wordt en dat het belangrijk is dat daar de ruimte en vrijheid voor zijn, ook voor mensen die dit nog ingewikkeld vinden. ,,Je ziet in verschillende kerken dat hier het gesprek verschillend over gevoerd wordt. Met ook nog steeds verschillende uitkomsten. Maar het staat voor mij niet in de weg van de missie die de ChristenUnie heeft: christelijke sociale politiek, voluit dienend in de samenleving zijn."
Volgens Bikker is er binnen haar partij soms verschil van opvatting over hoe men denkt over het huwelijk. ,,Daar wordt ook onder christenen verschillend over gedacht. De ChristenUnie heeft daarin een lijn en daar zal niet iedereen zich in herkennen. Maar mensen ervaren wel, hé wij zijn hier veilig. En of de lokale fractie dan wel of niet de regenboogvlag hijst. Ik vind het vooral heel belangrijk dat zij ook uitstralen dat alle mensen in mijn gemeente hier veilig zijn en dat wij staan voor hen."
VVD-leider Dilan Yesilgöz neemt afstand van de PVV. Ze zegt 'niets te zien' in het verkiezingsprogramma van de PVV. ,,Het is lang zoeken naar een overeenkomst'', zei ze in een debat met PVV-leider Geert Wilders tijdens het lijsttrekkersdebat op Radio 1.
Eerder zei Yesilgöz niet te willen uitsluiten dat haar partij na de verkiezingen met de PVV samenwerkt. Maar de kans daarop is heel klein, liet ze merken. ,,Ik zie niets in dit programma.'' Tijdens het debat verweten Wilders en Yesilgöz elkaar 'Nederland kapot te maken'. Wilders verweet de VVD de afgelopen dertien jaar niets gedaan te hebben om het aantal asielzoekers naar beneden te weren. Yesilgöz verweet Wilders op haar beurt dat hij 'al 25 jaar met plannen komt die niet kunnen'.
Volgens CDA-leider Henri Bontenbal doen de twee partijleiders aan 'een wedstrijdje verplassen wie er het meest rechts is'. Hij verweet de VVD deze zomer het kabinet te hebben laten vallen. De regeringspartijen probeerden het al maanden eens te worden over maatregelen om de migratie aan banden te leggen. Bontenbal: ,,Er lag een vergaand migratiepakket. Het is onbegrijpelijk dat de VVD om opportunistische redenen de stekker uit het kabinet heeft getrokken. Als ze echt iets hadden willen bereiken hadden dat niet gedaan.''
Volgens Yesilgöz lagen er alleen 'halfbakken oplossingen' die niets zouden hebben veranderd.
Lijsttrekker Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA blijft erbij dat Nederland geen nieuwe kerncentrales moet bouwen. De afgelopen tijd kreeg hij veel kritiek omdat hij zei dat er geen plek voor is in Nederland en geen bedrijf ze wil bouwen. Het kabinet is echter al met drie bedrijven in gesprek over de bouw van twee nieuwe centrales in het Zeeuwse Borssele.
Timmermans zei tijdens het lijsttrekkersdebat op Radio 1 dat hij niet principieel tegen kerncentrales is, maar 'praktische bezwaren' heeft. ,,Die twee kerncentrales gaan slechts 10 procent van onze energie leveren. Dat kan goedkoper en sneller via duurzame energie als wind en zon. En waar halen we het uranium vandaan? Dat komt ook uit onveilige landen, willen we daar afhankelijk van zijn?''
BBB-leider Caroline van der Plas wijst erop dat je voor één kerncentrale 40 hectare aan windmolens nodig hebt. ,,Dat is landschapsvervuiling waar mensen stress van krijgen.'' Volgens Van der Plas zijn kiezers niet enorm bezig met klimaat, maar wel met 'hoe de energietransitie haalbaar en betaalbaar kan'. ,,Niemand wil die vreselijke zonneparken en enorme toren in hun tuin. We willen 30.000 Eiffeltorens in de Noordzee boren.''
D66-leider Rob Jetten noemt het 'zorgelijk' dat de partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) de kinderopvang niet gratis wil maken. ,,Laten we niet vergeten dat de kinderopvangaffaire hier is begonnen'', zei hij in het lijsttrekkersdebat op Radio 1.
NSC-leider Pieter Omtzigt was een van de Kamerleden die de misstanden blootlegde bij de manier waarop de Belastingdienst fraude met de kinderopvangtoeslag probeerde tegen te gaan. Daarbij werden burgers ongenadig hard getroffen. Een van de ideeën achter het kabinetsplan om de kinderopvang gratis te maken, is dat zo de kinderopvangtoeslag ook kan worden afgeschaft.
NSC staat nu in de peilingen op grote winst. De partij kan op 22 november de grootste worden. Omtzigt zei bij de presentatie van zijn verkiezingsprogramma dat het onverstandig is de kinderopvang gratis te maken. Probleem is dat dan meer ouders hun kinderen naar de crèche zullen brengen en er is nu al een enorm personeelstekort in de kinderopvang, reden waarom het kabinet het plan ook heeft uitgesteld. Omtzigt doet overigens niet mee aan het debat. Hij houdt een lezing in Deventer.
De opvolger van Mark Rutte als premier zal het heel moeilijk krijgen om alle verschillende partijen met elkaar te verbinden. Dat voorspelde VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz in het lijsttrekkersdebat op Radio 1. ,,Deze campagne gaat over schillen tussen partijen. Maar het is ook belangrijk dat een premier kan verbinden. Rutte is daar ontzettend goed in. Dat wordt een uitdaging voor wie er ook straks op die stoel komt te zitten.''
Het debat begon over de situatie in de Gazastrook. Volgens Yesilgöz moet het Westen niet naïef zijn over Hamas. ,,Hun doel is vernietiging Israël en het joodse leven. Maar daarna zal het niet stoppen en zullen ze doorgaan richting het Westen.''
Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA benadrukte dat het militaire ingrijpen van Israël niet proportioneel is. Volgens hem jaagt het land zo alleen maar meer Palestijnen tegen zich in het harnas. ,,Het is een cadeau aan Hamas om zo door te gaan.'' PVV-leider Geert Wilders noemde die opmerking 'stuitend'. Volgens hem zijn de acties van Israël wél proportioneel. ,,Het land vecht voor haar bestaan. Israël wil burgerslachtoffers voorkomen, maar je kunt geen oorlog voeren zonder.''
Lees & Luistertip:
Hardlopen met Dafne Schippers, het 'kleffe handje' van Baudet en falen op migratie. Luister & lees hier wat Rob Jetten erover te zeggen heeft.Het Anne Frank Huis wordt een zogeheten bijzonder stembureau in Amsterdam. Dat heeft burgemeester Femke Halsema laten weten in een brief aan de gemeenteraad. Mensen kunnen 22 november gratis het Anne Frank Huis bezoeken en daar hun stem voor de Tweede Kamerverkiezingen uitbrengen. ,,Gelet op de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden is er speciale aandacht voor de veiligheid van dit stembureau", aldus Halsema.
Een bijzonder stembureau is niet alle uren van de verkiezingsdag geopend, schetst de burgemeester. In het Anne Frank Huis kan tussen 09.00 en 19.00 uur worden gestemd. Op reguliere stembureaus kan dat tot 21.00 uur.
Het Anne Frank Huis is dan voor ander publiek gesloten. ,,Als in de praktijk blijkt dat er weinig mensen komen stemmen, dan worden wel andere bezoekers toegelaten", zegt de burgemeester. Ook het Van Goghmuseum en de Westermoskee zijn stembureaus op een bijzondere locatie.
Gedetineerden in Nederlandse gevangenissen eisen mobiele stembureaus om ‘normaal’ hun stem te kunnen uitbrengen. De Bonjo, de belangenorganisatie voor (ex-)gedetineerden, spant daarom samen met twee gevangenen een kort geding aan tegen de Nederlandse staat.
FVD-voorman Thierry Baudet gelooft niet in coalitieonderhandelingen. Dat is 'oude politiek'. Hij voelt meer voor een zakenkabinet, waarbij wisselende meerderheden op specifieke onderwerpen worden gezocht.
Dat zei Baudet in een interview met Nieuwsuur. Hij sluit geen enkele partij uit om mee samen te werken. Afhankelijk van het onderwerp zal hij voorstellen van partijen steunen. Op asiel zal dat de PVV zijn, zei Baudet. Als het gaat over bestuurlijke vernieuwing denkt hij eerder aan D66.
Baudet hoopt bij de verkiezingen op tien zetels uit te komen. Nu heeft de partij vijf zetels in de Tweede Kamer. Bij de verkiezingen in maart 2021 haalde hij acht zetels, maar drie Kamerleden splitsten zich af. Eerder verlieten al veel politici Forum voor Democratie, waaruit JA21 ontstond.
Met de komst van partijen als BBB en NSC mag de stem van het platteland in theorie luider zijn dan ooit, in de praktijk komen de kandidaat-Kamerleden komen nog steeds vooral uit de steden. Dat blijkt uit onderzoek van deze site.
D66-leider Rob Jetten vindt migratie ‘het onderwerp waar wij als politiek het hardst hebben gefaald’. Hij wil voornamelijk arbeidsmigratie beperken door alleen arbeiders uit het buitenland te halen voor werk in de sectoren die kampen met de grootste personeelstekorten. Dat zegt Jetten in de speciale verkiezingseditie van de podcast Politiek Dichtbij
Op wie moet je stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen? Vul hier onze kieswijzer in en krijg hulp bij het bepalen van je stem.
De politiek moet 'onorthodoxe maatregelen durven nemen' om het tekort aan technische vakmensen in Nederland op te lossen, zegt Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland. Hij reageert op een bericht van statistiekbureau CBS dat havo- en vwo-scholieren steeds minder vaak voor een technisch profiel kiezen.
,,De cijfers bevestigen dat er krachtig beleid nodig is. We hebben veel technici nodig. Voor de energietransitie, innovatie in de zorg en versterking van onze infrastructuur. Zonder technici loopt ons land vast", stelt Terpstra.
Volgens hem moet het onderwijs aantrekkelijker worden en (nog) beter aansluiten op de praktijk. ,,Maar ook voor ons is er werk aan de winkel, we moeten onze sector nóg interessanter en inclusiever maken en ons nóg beter profileren", aldus de voorzitter van de branchevereniging. Hij vindt het 'heel goed' dat demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf havisten en vwo'ers oproept om een technische mbo-opleiding te overwegen. ,,Maar we wachten vooral op concreet beleid."
Volgens het CBS daalt het aandeel van de scholieren dat een diploma haalt met de nadruk op technische vakken al drie jaar op rij. Van de eerder behaalde winst op dit terrein is niks over. Tien jaar geleden spraken de technieksector, de overheid, het onderwijs en tal van andere partijen af dat het tekort aan technisch personeel moest worden teruggedrongen. Dat is dus niet gelukt.
Als de VVD en Nieuw Sociaal Contract (NSC) na de verkiezingen bij Volt aankloppen om aan te schuiven in een coalitie, dan zal die partij 'daar niet heel happig op zijn'. Dat zei lijsttrekker van de pro-Europese partij Laurens Dassen donderdag bij BNR. De opstelling van de partij van Pieter Omtzigt over Europa strookt niet met de ideeën van Volt en wat betreft vluchtelingenopvang botst de partij met zowel NSC als VVD, zegt hij.
,,Als je kijkt naar Nieuw Sociaal Contract en hun Europa-paragraaf, dan is wat zij willen precies het tegenovergestelde. Zij willen jaren terug in de tijd. Zij willen zorgen dat nationale parlementen allemaal weer een veto krijgen. Ja, dan wordt Europese samenwerking nog stroperiger, moeilijker. Dan krijgen we helemaal niks meer voor elkaar", aldus Dassen.
Ook wat betreft migratie zit ,,Pieter Omtzigt er totaal anders in dan wij. Wij willen een humanere Europese opvang. Hij wil een beperking op 50.000 migranten, waarvan ik me afvraag hoe dat überhaupt mogelijk is."
Volt heeft twee zetels in de Tweede Kamer. Bij de laatste peiling van I&O Research stond de partij op vijf zetels, bij Ipsos op drie. Bij de komende Kamerverkiezingen mikt Dassen op zes zetels, zei hij bij BNR.
De woedende reactie van D66-leider Rob Jetten op de manier waarop Thierry Baudet omging met een non-binair persoon in de studio tijdens de uitzending van NOS op 3 kwam 'uit zijn tenen'. Dat zegt Jetten in een opname van de speciale verkiezingseditie van onze podcast Politiek Dichtbij.
,,Niet alleen Baudet maar ook andere Kamerleden van Forum voor Democratie hebben de afgelopen jaren ontzettend veel homohaat gespuid, zowel in het parlement als online", reageert Jetten. ,,Dat leidt tot meer onveiligheid voor lhbti'ers in Nederland."
Dat zag de D66-leider ook in de uitzending van gisteravond gebeuren. ,,Hij heeft het over het brainwashen van de hersenen van kinderen, terwijl het simpelweg gaat om goede voorlichting zodat lhbti-jongeren minder vaak depressief zijn. Die haat van Baudet, daar moeten we ons tegen blijven uitspreken."
Volgens Jetten zit er een grens aan wat Baudet kan zeggen. ,,Vrijheid van meningsuiting komt ook met een verantwoordelijkheid, zeker bij politici. Je moet nadenken over de impact van je woorden."
De podcastaflevering met Rob Jetten verschijnt vandaag om 18 uur op online op deze site.
Lijsttrekker Frans Timmermans (GroenLinks/PvdA) heeft fel gereageerd op de uitspraken van Thierry Baudet. Hij hoopt dat in Nederland iedereen hetzelfde mag zijn. ,,Het is op extreem rechts een thema, daar hebben ze zogenaamde familiewaarden en iedereen die daar niet aan voldoet, zet je buiten spel. Dat geldt voor iedereen in de lhbtiq+-gemeenschap, het lijkt alsof ze vooral een hekel hebben aan transmensen en non-binaire mensen. Dat is voor veel mensen wennen, maar dat is nou eenmaal als je mensen de ruimte geeft om te zijn wie ze willen zijn. Dat is het mooie van Nederland", zei hij tegen 3FM-dj’s Rob Janssen en Wijnand Speelman in de Ochtendshow op.
Honderden boswachters van Natuurmonumenten vragen Nederlanders om de natuur beterschap te wensen. De beterschapswensen worden na de Tweede Kamerkamerverkiezingen aangeboden aan de nieuwe politieke leiders. ,,De politiek heeft plannen gemaakt om de natuur beter te beschermen. Nu is het zaak dat we ons aan deze afspraken houden.’’ Lees hier meer.
Werkgevers in het publieke domein moeten altijd aangifte doen als hun medewerkers te maken krijgen met agressie en geweld, en dat moet minstens leiden tot een boete. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunt een voorstel daartoe van D66.
Volgens D66 maakt 'een kleine groep onruststokers' het voor mensen met maatschappelijk belangrijke functies onmogelijk hun werk te doen. De partij denkt aan onder meer politieagenten, hulpverleners, ov-personeel, leraren, wetenschappers, advocaten, rechters en politici.
,,Het is tijd om als samenleving een norm te stellen", vindt D66-Kamerlid Joost Sneller. ,,Ons land draait op mensen die bereid zijn zich dagelijks voor anderen in te zetten. Als zij hun werk door toenemende agressie en geweld niet meer doen, loopt ons land volledig vast."
Werkgevers moeten als het aan Sneller ligt straks binnen 48 uur na een incident aangifte doen. Daarnaast wil hij dat daders een vaste, civielrechtelijke boete gaan betalen. Bij supermarkten bijvoorbeeld wordt ook standaard zo'n boete opgelegd bij winkeldiefstal.
Het voorstel van D66 kan rekenen op een brede meerderheid in de Kamer. Sneller heeft het met instemming van VVD, CDA, GroenLinks-PvdA en SP voorgelegd aan het kabinet.
Ruim zeven op de tien Nederlandse boeren vinden dat het beleid van de overheid te onvoorspelbaar is om te investeren in duurzame energie of energiebesparing, meldt de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). De brancheorganisatie vroeg 1275 boeren naar hun visie op duurzame energie via agrarisch vakblad Nieuwe Oogst. Veel ondervraagde boeren willen een beleid dat voor langere tijd stabiel is.
De onvoorspelbaarheid komt vooral door maatregelen die het kabinet neemt om de uitstoot van stikstof terug te dringen. De agrarische sector is een van de grootste uitstoters van stikstof en moet de komende jaren verduurzamen. Maar het is nog altijd niet duidelijk hoe de maatregelen er precies uitzien.
Volgens de NVDE is het belangrijk dat de nieuwe regering een duidelijke koers bepaalt voor de landbouw, zodat boerenbedrijven genoeg zekerheid hebben om grote investeringen te doen. Edwin Michiels, portefeuillehouder voor natuur en klimaat van landbouworganisatie LTO, zegt dat gunstigere voorwaarden in klimaatbeleid en het wegnemen van belemmeringen boeren en tuinders kunnen stimuleren meer te investeren in duurzame energie.
Het plan om het gezin te verankeren in de Grondwet krijgt meer steun. De drie christelijke partijen en de BBB willen zo de ‘kwetsbare’ samenlevingsvorm beschermen ‘tegen overheidsbeleid’. Nu, vinden zij, zijn wetten en regels, zoals bijvoorbeeld belastingen, te veel gericht op het individu. Lees hier meer.
Liefst 51 procent van de kiezers zegt op 22 november op een andere partij te gaan stemmen dan in 2021. Dat zo veel kiezers overstappen heeft opiniepeiler Peter Kanne van I&O Research niet eerder gezien. Lees hier meer.
Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet heeft bij een debat op NOS op 3 de woede op de hals gehaald van iemand die zich niet als man of vrouw, maar als non-binair identificeert. Baudet vertelde dat hij niet weet wat non-binair is en hij gelooft ook niet dat er meer dan twee geslachten zijn. ,,Wat is non-binair? Moet ik het even googlen?", reageerde Baudet lachend. Als de vragensteller vervolgens uitlegt wat het betekent reageert de politiek leider verward. ,,Oké. Maar ben je een man of een vrouw?" En later: ,,Jij bent iets wat niet bestaat. Ik kan ook zeggen dat ik een alien ben, maar dat bestaat niet. Wij zijn mensen."
De vragensteller reageert zichtbaar geïrriteerd op de houding van Baudet en vraagt hem vervolgens of hij zich verantwoordelijk voelt voor de bedreigingen die hij op straat krijgt. Baudet vindt van niet, maar hij wijst ze wel af. Baudet is er geen voorstander van dat kinderen op school voorlichting krijgen over geslachtsverandering. ,,Ik vind dat het buiten het leven van kinderen gehouden moet worden. En verder wens ik je het beste toe."
Dat is 'bullshit', bijt D66-leider Rob Jetten hem toe. ,,Je kunt iemand niet het beste toewensen als je niet erkent dat 'hen' er ook mag zijn. U ontkent voor heel veel Nederlanders die vrijheid, en de gevaarlijke taal die u daarbij bezigt zowel in het parlement als hier in deze uitzending. Dat leidt ertoe dat ik en heel veel anderen Twitter weer kunnen openen met nieuwe homohaat en nieuwe bedreigingen. Het gebeurt elke dag."
Overigens behoort Nederland volgens een peiling van onderzoeksbureau Motivaction tot de landen waar non-binaire mensen het meest worden geaccepteerd. In Tsjechië, Slowakije en Israël hebben meer mensen moeite met mensen die zichzelf niet volledig of uitsluitend man of vrouw voelen.
Met de stelling 'Ik heb er wel begrip voor als mensen zich niet alleen man of vrouw voelen' zijn zes op de tien Nederlandse ondervraagden het eens. Bijna drie op de tien zijn het hiermee niet eens, maar ook niet oneens; een minderheid van 12 procent heeft er geen begrip voor. Slechts 6 procent zou een vriendschap verbreken omdat iemand non-binair blijkt. Dat is relatief een heel laag percentage. Ter vergelijking: van de Amerikaanse deelnemers aan het onderzoek zou 20 procent een vriendschap om deze reden beëindigen.
Non-binaire mensen voelen zich ook tot drie keer vaker onveilig dan anderen. Ze voelen zich ook vaker eenzaam of depressief en geven hun mentale gezondheid doorgaans een lager cijfer dan mensen die zichzelf helemaal man of vrouw voelen, signaleert het onderzoeksbureau.
PVV-leider Geert Wilders mag zaterdag geen campagne voeren in winkelcentrum Mall of the Netherlands in Leidschendam. ,,De directie van Westfield Mall wil ons als PVV niet ontvangen want politiek", meldde Wilders op sociale media.
Ook Hoog Catharijne in Utrecht was niet beschikbaar als alternatief ,,vanwege veiligheid", aldus de PVV-voorman. Vanwege bedreigingen aan zijn adres uit islamitische hoek kan Wilders alleen onder zeer zware bewaking campagne voeren voor de komende verkiezingen.
,,Zo is het lastig campagne voeren", concludeerde Wilders. De afgelopen weken kon hij wel campagne voeren in de Markthal in Rotterdam en in een café in zijn thuisstad Venlo. Hij is dan altijd omringd door een groot aantal beveiligers en agenten.
Ondernemers zijn ontevreden over de politiek. Problemen worden niet aangepakt en de lasten stijgen flink. Een meerderheid vreest dat het na de verkiezingen nog erger wordt. Dat blijkt uit een groot onderzoek dat ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland hebben gehouden onder 1346 ondernemers. Die peiling is representatief voor ondernemend Nederland, volgens de organisaties. Lees hier meer.
GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans vindt economische groei broodnodig, ondanks discussies op links om af te stappen van economische groei als doel. ,,Zonder economische groei - die duurzaam is - kom je als land niet verder", zegt de sociaaldemocraat tegen het ANP. Daarmee slaat hij een andere toon aan dan zijn eigen verkiezingsprogramma.
,,Economische groei is voor ons geen heilig doel, het geluk en de gezondheid van de hele samenleving zijn dat wel", valt in het programma te lezen. ,,Maar ik heb het wel nodig om mijn ambities waar te maken", zet Timmermans daar tegenover. Binnen de PvdA en GroenLinks is, op discussieavonden en bij de wetenschappelijke instituten van de partijen, veel gesproken over 'ontgroeien' of 'degrowth'. Sommige linkse denkers vinden dat economische groei geen politieke wens meer moet zijn.
,,Ik heb niets met degrowth", zegt Timmermans daarover. ,,Ik heb wel iets met duurzame groei." Hij wil naar een circulaire economie waarbij grondstoffen zoveel mogelijk worden hergebruikt. En verder: ,,Niet meer zo afhankelijk van grondstoffen, niet meer zo afhankelijk van fossiele brandstoffen. Snelle afbouw van de fossiele subsidies, dat zijn de dingen die we moeten doen."
CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal vindt dat Pieter Omtzigt soms ‘doorslaat’ in zijn controlerende rol als Kamerlid. ,,Dan zijn er bij ministeries tientallen mensen bezig jouw Kamervragen te beantwoorden. Terwijl zij ook Toeslagenouders zouden kunnen helpen.” Lees hier meer.
Caroline van der Plas, de leider van de partij BoerBurgerBeweging, wil graag met NSC, VVD en SGP een coalitie vormen na de verkiezingen. Voorwaarde is wel dat de BBB de minister van Landbouw en Visserij levert. Dat zegt de BBB-voorvrouw in een interview met het Nederlands Dagblad.
,,Het zou mooi zijn als BBB, NSC en de VVD allemaal 25 zetels krijgen. Dan kunnen we nog één partij erbij zoeken voor een meerderheid", aldus Van der Plas tegen de krant. Die meerderheid ziet Van der Plas zitten met de SGP, waarvan ze naar eigen zeggen 'gecharmeerd' is.
Over de mogelijkheid om met GroenLinks-PvdA in een coalitie te komen, zegt Van der Plas: ,,Dan moeten we wel tot elkaar komen, en wij liggen op landbouw en klimaat ver uit elkaar. Ik geloof niet dat zij de grootste worden. Maar ook die partijen krijgen stemmers. En ik sluit geen kiezers uit."
De politica zegt er sowieso vanuit te gaan dat haar partij onderdeel uitmaakt van de na de verkiezingen te vormen coalitie. ,,Ik ga er natuurlijk in. Het lijkt mij heel raar als we daar niet voor worden gevraagd." Alleen als wordt ingezet op het onvrijwillig uitkopen van boeren of haar partij niet de minister van Landbouw mag leveren, sluit ze regeringsdeelname uit.
Meer dan de helft van het onderwijspersoneel gaat naar verwachting de komende verkiezingen op een andere partij stemmen dan de vorige keer. En vooral D66 moet het daarbij ontgelden, blijkt uit een enquête van de Algemene Onderwijsbond. Waar zo'n 23 procent van de leden van de AOb in 2021 op D66 had gestemd, overweegt nu minder dan 4 procent op deze partij te stemmen.
De enquête van de AOb is eerder deze maand uitgezet. Die is door ruim 7000 leden ingevuld. Het gaat om mensen die werken in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs.
Waren de verwachtingen na vooral de winst van D66 bij de vorige verkiezingen hoog gespannen, nu is het onderwijs minder enthousiast. Vooral vanwege onvrede over het kabinetsbeleid. ,,D66 heeft de mond vol van onderwijs, maar bakt er bitter weinig van", laat een docent uit het voortgezet onderwijs aan de AOb weten. Een zwevende onderwijsmedewerker zegt teleurgesteld te zijn ,,over de roeptoeters en de people pleasers die van alles zeggen maar niks doen".
GroenLinks-PvdA is het populairst onder het onderwijspersoneel. Bijna een derde (32 procent) van de AOb-leden zegt daarop te gaan stemmen. Nieuwkomer NSC van Pieter Omtzigt volgt op de tweede plaats met 11 procent. Daarna volgt Partij voor de Dieren (5 procent).
Volgens de AOb moeten alle coalitiepartijen inleveren. Op de VVD stemde in 2021 7,8 procent van de leden, nu overweegt 4 procent dat. Ruim een kwart is nog zwevend.
Het onderwijsbeleid van het huidige kabinet krijgt van de leden een 4,3 als rapportcijfer. Demissionair minister Robbert Dijkgraaf (D66) van Onderwijs krijgt een 5,3, de afgetreden minister Dennis Wiersma (VVD) voor Primair en Voortgezet Onderwijs een 4,7 en zijn opvolger Mariëlle Paul (VVD) een 4,6.
De lijsttrekkers Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Pieter Omtzigt (NSC) zijn elkaar tijdens een onderling debat opnieuw in de haren gevlogen over kernenergie. Timmermans noemde de discussie een 'afleidingsmanoeuvre' van rechtse partijen om het niet over echt klimaatbeleid te hoeven hebben.
Omtzigt is wel voorstander van nieuwe kerncentrales. Die zijn volgens hem onmisbaar om de omslag naar fossielvrije energie te kunnen maken, omdat het niet altijd waait en de zon niet altijd schijnt. Hij wees ook op een recent onderzoek waaruit bleek dat het elektriciteitsnet op zee door de inflatie en gestegen rente fors duurder wordt dan verwacht.
Timmermans bleef er evenwel bij dat kernenergie niet kostenefficiënt en niet nodig is in Nederland. Hij wees erop dat ook de bouw van kerncentrales duurder wordt door de gestegen rente. Dat effect is bij kernenergie zelfs sterker dan bij windenergie, betoogde hij. Kerncentrales zijn volgens Timmermans ook niet geschikt als back-up, omdat ze 'altijd aan staan'.
Overigens wilde Timmermans kernenergie niet bestempelen als breekpunt voor GroenLinks-PvdA. Hij verwacht ook niet dat andere partijen dat zullen doen. ,,Ik hoop oprecht dat de feiten en ratio hier de doorslag geven".
Voormalig adviseur van de VVD Soumaya Sahla doet aangifte wegens belediging, smaad en laster tegen Martijn Bolkestein naar aanleiding van een artikel in HP/De Tijd. Daarin stelt Martijn Bolkestein, de neef van de hoogbejaarde en zieke oud-VVD-leider Frits Bolkestein, dat Sahla de oud-VVD-leider geld heeft 'ontfutseld'. Dat meldt de NOS.
Sahla ontkende tegenover HP/De Tijd dat ze heeft geprofiteerd van haar mentor Bolkestein. In een persbericht spreekt Sahla tegen dat Bolkestein handelingsonbekwaam was. ,,Er zijn meerdere mensen die de verstandelijke vermogens tussen 2018 en 2021 van Frits Bolkestein kunnen beoordelen."
Daarnaast zegt Sahla dat het bij de overheid bekend was dat Bolkestein haar sponsorde. ,,Dat is een privékwestie en hoort niet in het publiek domein thuis."
De VVD liet maandag in een verklaring weten dat het partijlidmaatschap van Sahla met onmiddellijke ingang is opgezegd, nadat de familie Bolkestein de beschuldigingen had bevestigd.
Het belastingstelsel moet eenvoudiger en eerlijker, daarover zijn de lijsttrekkers Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Pieter Omtzigt (NSC) het eens. Maar het zwaarder aanslaan van bedrijven en vermogenden, een vurige wens van de verenigde linkse partijen, kan nog niet direct op instemming rekenen bij de oud-CDA'er.
Werkenden betalen 40 procent belasting over hun inkomen, mensen die hun inkomsten uit vermogen halen 28 procent, zei Timmermans tijdens een zelf georganiseerd onderling debat met Omtzigt. Hij vindt dat oneerlijk. Ook bedrijven moeten wat hem betreft echt meer gaan bijdragen.
,,Ik aarzel bij een hogere vermogensbelasting", reageerde Omtzigt. Hij wees erop dat de overheid al eens is teruggefloten omdat spaarders meer kwijt waren aan belasting dan dat zij aan rente ontvingen, en dat daarvoor compensatie is betaald. ,,Wees voorzichtig wie je pakt", waarschuwde hij. Tegelijkertijd erkent ook Omtzigt dat de allerrijksten te weinig bijdragen.
Timmermans wil daarnaast af van de lange reeks uitzonderingen die het belastingstelsel telt. Minder maatwerk maakt het stelsel volgens de oud-Eurocommissaris minder fraudegevoelig, makkelijker uit te voeren en beter te behappen voor burgers. Hij vindt daarbij Omtzigt aan zijn zijde. ,,We moeten door de hele lijst van uitzonderingen heen", aldus de NSC-leider.
Mocht GroenLinks-PvdA in een kabinet komen, dan wil lijsttrekker Frans Timmermans in de eerste honderd dagen van dat kabinet een Nederlandse 'green deal'. Als eurocommissaris was Timmermans verantwoordelijk voor de Europese variant van dat grote klimaatplan.
In Nederland zal zo'n deal moeten draaien om de vergroening van steden en dorpen, een alliantie tussen boeren en boswachters om de natuur te verbeteren en een nieuw, groen verdienmodel als vervanging van de fossiele economie. Timmermans vertelde over zijn plannen in een gesprek met Pieter Omtzigt van NSC, dat door de partijen zelf was georganiseerd.
Wat GroenLinks-PvdA betreft gaan sociale maatregelen hand in hand met klimaatbeleid. Zo moeten vooral sociale huurwoningen snel worden verduurzaamd. Steden moeten bovendien groener worden, en dorpen beter bereikbaar met het openbaar vervoer.
Het is volgens Timmermans 'niet onmogelijk' om een pact te sluiten tussen boeren en natuurbeheerders. ,,Wat is de toekomst van de Nederlandse landbouw", is daarbij wat de sociaaldemocraat betreft de hamvraag. Want "de natuur in Nederland, mensen, kachelt achteruit".
NSC-leider Pieter Omtzigt heeft begrip voor het Nederlandse kabinet, dat zich onthield van het stemmen over een VN-resolutie die een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas vraagt. ,,Ik snap de stem tot onthouden met de uitleg die gegeven was", aldus de politicus in een gesprek met GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans in Arnhem.
Dat Nederland graag een 'expliciet statement' had willen zien waarin het Israëlische recht op zelfverdediging wordt gesteund, deelt Omtzigt. Maar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties kan hoe dan ook niet zoveel, meent de NSC-voorman. Om echt iets te doen, moet Nederland wat hem betreft de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof steunen. Die is een onderzoek naar Gaza gestart, en was recent aan de grens, benadrukt Omtzigt.
Dat laatste kon op steun rekenen van Timmermans. Die is evengoed teleurgesteld in het kabinet. De groene sociaaldemocraat vindt dat het kabinet wel voor de resolutie had kunnen stemmen. Met een stemverklaring had het kabinet ook prima de steun voor het zelfverdedigingsrecht voor Israël duidelijk kunnen maken. ,,Ik had voor de resolutie gestemd", aldus Timmermans. De oorlog tussen Hamas en Israël ligt uiterst moeilijk in de combinatie van PvdA en GroenLinks. In de achterban van Timmermans rommelde het de afgelopen tijd dan ook.
Het personeelstekort in de zorg zorgt al te lang voor problemen in de sector. Dat kwam maandag tijdens een verkiezingsdebat over gezondheidszorg in het Haagse cultuurhuis Amare naar voren uit de woorden van VVD, CDA, GroenLinks-PvdA, PVV en BBB. Maar volgens de BBB ligt de verantwoordelijkheid niet in eerste instantie bij de politiek.
Het personeelstekort wordt naast de krapte op de arbeidsmarkt ook in de hand gewerkt door de regeldruk voor zorgpersoneel, zeiden onder meer BBB en PVV. ,,Mensen lopen gillend weg voor al dat papierwerk", zei Mona Keijzer (BBB). Zij vindt wel dat in eerste instantie de verantwoordelijkheid bij de zorg zelf ligt om werken in de zorg aantrekkelijker te maken. ,,En als die het niet doet, dan ga ik het doen", aldus Keijzer.
De andere partijen zien wel gelijk een taak voor de overheid weggelegd om het personeelsprobleem in de zorg aan te pakken. CDA-Kamerlid Bart van den Brink en VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans denken bijvoorbeeld dat innovaties een grotere rol moeten spelen om zorgverleners werk uit handen te nemen. Hermans benoemde het voorbeeld van een robot die materiaal verzamelt voor een operatie, waardoor het zorgpersoneel meer tijd heeft voor direct contact met de patiënt. Ook Keijzer is te spreken over innovaties.
GroenLinks-PvdA-Kamerlid Julian Bushoff vindt ook dat zorgverleners zo veel mogelijk aan het bed moeten kunnen staan. Maar hij is geen voorstander van bovenaf bepalen welke innovaties gebruikt moeten worden, omdat dat per zorgsituatie verschilt. Als het aan Bushoff ligt zorgt de politiek voor meer loon, met een minimumloon van 16 euro per uur, en meer als nodig. Ook PVV-Kamerlid Fleur Agema wil 'de portemonnee opentrekken' omdat 'het salaris echt achter blijft'.
Verder begon Bushoff tijdens het debat dat werd georganiseerd door geneesmiddelenbedrijven Janssen, MSD en Amgen over de 'onacceptabele' hoge winsten bij farmaceutische bedrijven. Daarvoor kon hij vanuit het publiek op lof rekenen, omdat hij zich in 'het hol van de leeuw' aan medicijnprijzen waagde.
Pieter Omtzigt van Nieuw Sociaal Contract en Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA gaan in Arnhem met elkaar in debat. Ze geven hun visie over onder meer goed bestuur, bestaanszekerheid en klimaatverandering. Het is bijzonder dat partijen zelf een debat organiseren tussen hun lijsttrekkers. Lees hier meer.
Ook online is te merken dat de verkiezingscampagne langzaamaan op stoom komt: de uitgaven van politieke partijen aan advertenties beginnen op te lopen. Halverwege oktober gaven zij in een week samen ruim 100.000 euro uit aan advertenties bij de moederbedrijven van Facebook en Google, melden onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam. Voor het eerst in de campagne komen de wekelijkse uitgaven boven deze grens uit.
GroenLinks-PvdA heeft met afstand het meest uitgegeven: ruim 41.000 euro. Daarna volgen Volt (20.000 euro) en D66 (9000 euro). Onderzoekers hebben dit vastgesteld op basis van gegevens die de internetbedrijven hebben vrijgegeven over de periode van 19 tot en met 25 oktober. De sociale media TikTok en X delen amper gegevens over uitgaven aan politieke advertenties en zijn daarom niet meegenomen in de analyse.
Nieuw Sociaal Contract en de VVD - die hoog staan in de peilingen - geven nog weinig uit aan politieke advertenties. De liberalen hebben in een week circa 1600 euro uitgegeven en de partij van Pieter Omtzigt heeft voor zover bekend nog helemaal niet geadverteerd bij de genoemde techbedrijven.
In de advertenties van GroenLinks-PvdA gaat het vooral over de standpunten van de samenwerkende linkse partijen, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, wonen en beleid tegen racisme. Het gezicht van lijsttrekker Frans Timmermans is weinig te zien. Volt heeft vooral de portemonnee getrokken om een filmpje onder de aandacht te brengen waarin lijsttrekker Laurens Dassen het klimaatstandpunt van de partij uitlicht.
Politieke partijen geven tijdens verkiezingscampagnes doorgaans tonnen uit aan onlineadvertenties. Tijdens de verkiezingscampagne voor de Kamerverkiezingen van 2021 kwamen de gezamenlijke uitgaven boven de 2 miljoen euro uit. Tot nu toe hebben partijen hier veel minder aan uitgegeven. Door de vroege val van het kabinet hebben partijen weinig tijd gehad om hun campagnekassen te vullen.
Bibliotheken gaan intensiever samenwerken met scholen en de kinderopvang om het plezier in lezen bij kinderen te vergroten en hun leesvaardigheid te verbeteren. Demissionair minister Mariëlle Paul (Onderwijs) en staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media) stellen hiervoor de komende drie jaar in totaal 74 miljoen euro beschikbaar.
Concreet kunnen 1800 kinderdagverblijven en scholen in het primair onderwijs, het vmbo en het praktijkonderwijs voor het eerst gaan samenwerken met de bibliotheek. Daarnaast kunnen ruim 6000 kinderopvanglocaties en scholen hun bestaande samenwerking met de lokale bibliotheek verder uitbouwen.
Zij krijgen extra ondersteuning van zogenoemde leesconsulenten. Deze deskundigen helpen leerlingen bijvoorbeeld met het uitzoeken van een boek dat bij hen past, ondersteunen bij het organiseren van leesactiviteiten en ze kijken met schoolteams wat er nodig is om leerlingen sneller een boek te laten pakken.
Ook kunnen ze ondersteunen als een school een leesplan wil opstellen en helpen bij het opbouwen of uitbreiden van een bibliotheekcollectie. Scholen die dit het hardste nodig hebben, omdat ze relatief veel leerlingen hebben met een risico op leerachterstanden, krijgen extra ondersteuning.
VVD-icoon Frits Bolkestein was Soumaya Sahla’s ingang naar de macht. Maar daarna gingen veel meer politieke partijen met de ex-terrorist om tafel. Hoe de omstreden anti-terreurexpert het Binnenhof binnendrong. ,,In het meest gunstige geval leeft zo iemand in een fantasiewereld.’’ Lees hier meer.
De VVD heeft het partijlidmaatschap van Soumaya Sahla met onmiddellijke ingang opgezegd. Dat meldt HP/De tijd. De ex-terroriste heeft volgens familie een enorm bedrag ‘ontfutseld’ van hoogbejaarde en zieke Frits Bolkestein, schreef het tijdschrift eerder. Volgens de familie Bolkestein gaat het in totaal om ongeveer een ton.
Sahla ontkent dat zij heeft ‘geprofiteerd’ van haar ‘mentor’ Bolkestein. Ze zegt dat ze een ‘promotietraject’ in Leiden zou gaan volgen, en dat Bolkestein dit wilde financieren. Dat wordt bevestigd door haar promotor, Andres Kinneging. Hij zegt tegen HP/De Tijd: ,,Het was volkomen duidelijk dat hij haar betaalde en dat hij dat uit vrije wil deed, omdat hij haar wilde steunen. En er was met de verstandelijke capaciteiten van Frits Bolkestein, zeker in de periode 2018 en 2021, helemaal niets aan de hand.”
Sahla werd veroordeeld voor deelname aan een terreurorganisatie, maar maakte schoon schip en was bezig aan een opmars als radicaliseringsexpert binnen de VVD. In 2022 moest ze haar functie echter neerleggen nadat Geert Wilders haar aanwezigheid in de Kamer ter discussie stelde. Maar afgelopen tijd werkte ze aan haar terugkeer binnen de VVD.
,,Het Hoofdbestuur van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie heeft het partijlidmaatschap van mevrouw S. Sahla met onmiddellijke ingang opgezegd. Zij is daarmee geen lid meer van de VVD", schrijft de partij in een verklaring.
Lees hier het hele verhaal.
Stemhulp het Kieskompas is sinds de nacht van zondag op maandag te raadplegen. Het Kieskompas telt dertig stellingen op basis van onderzoek naar wat kiezers belangrijk vinden, waaronder bouwen en wonen, asiel en migratie en klimaat en milieu. Ook heeft Kieskompas een aantal thematische stemhulpen, zoals het WoonKieskompas, het ZorgKieskompas en het EnergieKieskompas.
Zo'n vier procent van de mensen die de stemhulp gebruiken, zegt dat de uitkomst bepalend is. ,,Een kleine groep volgt dus blind wat eruit komt", zegt een woordvoerder van Kieskompas. Hij benadrukt dat Kieskompas geen stemadvies wil bieden. ,,We willen inzicht geven in waar politieke partijen voor staan. De afweging ligt bij de mensen zelf."
Volgens de woordvoerder zijn de mensen die de stemhulp direct na de lancering invullen vaak al zeker van hun stem. ,,Daarna volgen mensen die nog twijfelen tussen een aantal partijen. Zij vullen de stemhulp vaak de week voor de verkiezingen in. Op de dag van de verkiezingen raadplegen mensen die echt nog niet weten op welke partij ze gaan stemmen de stemhulp meestal."
Mensen die weinig weten van politiek, kunnen bij de stemhulp een avatar met de naam Steffie inschakelen voor uitleg bij de stellingen. Het Kieskompas werd voorafgaand en tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 zo'n 2,5 miljoen keer ingevuld.
Het CDA wil zowel arbeids- als asielmigratie inperken, zei CDA-partijleider Henri Bontenbal zaterdag op een lezing in Amersfoort. ,,Nederland kan de huidige migratie niet dragen." Wat arbeidsmigratie betreft, vindt Bontenbal dat er duidelijkheid moet komen over het soort economie dat Nederland voor de toekomst wil 'en waarvoor we arbeidsmigratie nodig hebben', zei Bontenbal.
,,Migratie ontwricht samenlevingen. Van de 'braindrain' van jonge mensen die naar elders trekken, tot de opeenstapeling van problemen in kwetsbare wijken en de druk op huisvesting en publieke voorzieningen", betoogde Bontenbal. In 2022 ging het volgens hem om ruim 227.000 migranten die naar Nederland kwamen. ,,Deze aantallen kunnen we niet aan. Ons huidige beleid voor asiel en migratie is niet klaar voor de toekomst."
Het aantal dat Bontenbal noemde, is aan de lage kant. Het kabinet meldde begin deze maand dat er vorig jaar 403.000 migranten naar Nederland kwamen, in een rapportage met cijfers over migratie. Daaronder bevonden zich ruim 108.000 mensen die voor het Russische geweld in Oekraïne vluchtten.
Bontenbal gaf een sneer naar zowel links als rechts. ,,Links kijkt weg. Rechts doet alsof we simpelweg de grenzen kunnen sluiten. Dat gaat ons niet uit de problemen helpen", zei hij in een eerste lezing in een serie van drie, op weg naar de Kamerverkiezingen van 22 november.
De christendemocraten willen het debat 'ontgiften' en zowel arbeids- als asielmigratie inperken, 'maar wel vanuit het eerlijke perspectief dat dit jaren gaat kosten'. Bovendien kan die inperking alleen in Europees verband worden bereikt, vindt zijn partij. ,,Doen alsof er makkelijke oplossingen zijn, voedt het cynisme in de samenleving", zei de CDA-leider.
,,Verstandige migratie is een keuze", benadrukte Bontenbal. ,,Een keuze voor de mensen, die terecht een beroep doen op onze bescherming. Maar ook de keuze voor de mensen, die we ook echt nodig hebben op onze arbeidsmarkt." Als voor een hoogwaardige economie wordt gekozen, 'hebben we niks aan distributiecentra langs de snelweg, waar alleen goedkope arbeidsmigranten tegen veel te lage lonen pakketjes versturen, zonder enige waarde toe te voegen.'
Oud-CDA'er Mona Keijzer is wel degelijk de premierskandidaat van BBB. Als de partij niet de grootste wordt, maar wel gaat meeregeren is Keijzer de vicepremier van de partij, bevestigt BBB-voorvrouw Caroline van der Plas. Daags nadat Van der Plas Keijzer als premierskandidaat had gepresenteerd, maakte Van der Plas terugtrekkende bewegingen.
Eind augustus kreeg de pers een uitnodiging van BBB voor 1 september, waarop stond dat BBB dan de premierskandidaat zou presenteren. Dat gebeurde ook. Een paar dagen later nuanceerde Van der Plas tot verbazing van onder meer de media die kandidatuur in het tv-programma Humberto. ,,Wij hebben Mona Keijzer gepresenteerd als de nummer 2 van de Kamerlijst", zei Van der Plas toen.
In De Telegraaf zegt Van der Plas zaterdag dat Keijzer 'onze premierskandidaat' is, en vicepremier voor het geval BBB niet de grootste wordt.
Volgens Van der Plas heeft ze 'al heel vaak gezegd' dat Keijzer de premierskandidaat is, zegt ze in een telefonische toelichting. Ze vindt het merkwaardig dat hierover weer vragen worden gesteld. ,,Ze is gepresenteerd als onze premierskandidaat, maar staat in eerste instantie op nummer 2. Als we worden gevraagd om een premier te leveren, dan is Mona onze kandidaat."
Ze voegt daar aan toe dat het geen premiersverkiezingen zijn, maar verkiezingen voor de Tweede Kamer. BBB staat nu op 11 zetels in de laatste peiling van I&O Research.
Demissionair premier Mark Rutte zegt dat hij inderdaad te lang is aangebleven als premier. Bij Den Haag FM vroeg presentator Ron Fresen of hij het eens was met Yesilgöz deze ochtend in een interview met deze site. Yesilgöz gaf daarin aan dat 'met de kennis van nu' Rutte beter eerder het stokje had kunnen overdragen.
Zo zei hij tijdens de uitzending: ,,Je merkt dat als je dit lang doet de effectiviteit afneemt." Ook zei hij dat schandalen -bevingsschade in Groningen, de toeslagenaffaire- aan hem kleven. ,,Logisch.” Maar dat dwong wel tot compromissen met andere partijen. ,,En dat gaat ten koste van je eigen cluppie”, zei hij verwijzend naar de VVD.
Dilan Yesilgöz vindt ‘terugkijkend’ en ‘met de kennis van nu’ dat Rutte na de coronapandemie het stokje beter had kunnen overdragen aan een ander, zegt ze in een interview met deze site.
Yesilgöz vond Rutte een goede premier. ,,Mark heeft ons door de financiële crisis en de coronacrisis geloodst.’’ Maar dat hij zo lang aanbleef, heeft er volgens haar wel voor gezorgd dat hun partij het VVD-profiel verloor. Lees hier het interview met de VVD-leider.
Lijsttrekker van GroenLinks-PvdA Frans Timmermans is 'beducht voor' een rechtse coalitie, mocht zijn partij bij de Tweede Kamerverkiezingen niet de grootste worden. Als een partij verkiezingen wint en de leiding neemt in de coalitievorming dan wordt niet snel naar je gekeken ,,als je van links komt", zo ziet Timmermans.
De voormalige Eurocommissaris deed zijn uitspraken in Groningen, waar hij een presentatie gaf van de werkbezoeken die hij afgelopen weken aflegde in het land. Gevraagd of hij denkt niet in een coalitie te komen als bijvoorbeeld Pieter Omtzigt (NSC) de grootste wordt zei hij: ,,Ik ken dit land een beetje. De neiging om als links niet groot genoeg is dan toch maar weer over rechts te gaan, zit heel diep bij politieke partijen ingebakken. We staan sterker als we de grootste zijn."
Op het podium in een zaal van De Oosterpoort in Groningen luisterden een paar honderd belangstellenden naar een vraaggesprek tussen Timmermans en drie mensen die hij tijdens zijn tour door Nederland heeft gesproken over hun problemen en zorgen. Kamerlid Habtamu de Hoop leidde het gesprek. Aan het woord kwamen een medewerker in de jeugdbescherming, een slachtoffer van de aardbevingen in Groningen en een initiatiefnemer van een energiecorporatie.
Tijdens de bijeenkomst legde Timmermans meerdere malen de nadruk op het belang van het herstel van vertrouwen in de overheid. Ook het onderwerp bestaanszekerheid kwam geregeld terug in de woorden van de lijsttrekker. Komende maandag gaat Timmermans in gesprek en debat met Omtzigt in Arnhem. Ook NSC presenteert betrouwbaarheid en bestaanszekerheid als belangrijkste thema's. Beide partijen staan momenteel - samen met de VVD - bovenaan in de peilingen.
GroenLinks-PvdA heeft op meerdere punten 'hele grote overeenkomsten' met Omtzigt, erkent Timmermans. Hij zei dat hij onlangs koffie dronk met de voormalig CDA'er en dat de twee 'al heel gauw de diepte in' gingen over 'allerlei onderwerpen'. Hij wil maandag zowel de verschillen als die overeenkomsten duidelijk gaan maken ,,zodat mensen een keuze kunnen maken".
Het kabinet verhoogt het minimumloon en de uitkeringen op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. Dat maakten minister Carola Schouten (Armoedebeleid) en staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties) bekend op een persconferentie op Bonaire. Ze reageren hiermee op het recent gepubliceerde rapport van de Commissie Thodé. Die stelde vast dat één op de drie bewoners van de eilanden niet rond kan komen, hoewel een groot deel van hen werkt.
De onderzoekscommissie heeft het kabinet aanbevolen om het minimumloon per maand op de eilanden te verhogen tot een bedrag ter waarde van 1750 Amerikaanse dollars (1654 euro). De Tweede Kamer keurde eerder deze week al een plan goed om dit advies te volgen en hier gaat het kabinet dus in mee. Schouten voegt daaraan toe dat ook de uitkeringen "fors" zullen worden verhoogd.
Bovendien kondigt de bewindsvrouw ook een subsidie aan om de kosten van water, internet en energie te drukken. Een energietoelage voor mensen met de laagste inkomens zal bovendien volgend jaar blijven bestaan.
Van Huffelen spreekt van een ,,,hele belangrijke stap om te zorgen dat het leven van iedereen hier op het eiland beter wordt". Ze kondigt ook maatregelen aan om het openbaar vervoer op de eilanden te ondersteunen en gratis schoolmaaltijden te verstrekken.
Het minimumloon gaat flink omhoog door de aangekondigde maatregel. Op Bonaire bedraagt het minimumloon momenteel 1236 dollar, op Saba 1443 dollar en op Sint-Eustatius 1446 dollar.
Lijsttrekkers gaan vrijdagavond in debat met elkaar in het zogenoemde Regenboog Verkiezingsdebat. Dat wordt gehouden in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam en is een initiatief van COC Nederland. De avond wordt ingeleid door voorzitter Astrid Oosenbrug van COC Nederland en Debbie Helaha van COC Leiden.
Het kabinet stelt nog eens 15 miljoen euro beschikbaar voor humanitaire hulp aan de inwoners van Gaza, maakte demissionair minister Liesje Schreinemacher (Ontwikkelingssamenwerking) vrijdag bekend kort na de ministerraad. Eerder ontving de regio van Nederland al 10 miljoen euro aan hulpgelden.
Het kabinet is ermee akkoord dat de maximale gevangenisstraf voor deelneming aan een terroristische organisatie omhooggaat van vijftien naar twintig jaar, meldt minister Dilan Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid. Zij had dit vorig jaar al aangekondigd en vervat in een wetsvoorstel, dat nu naar de Tweede Kamer gaat.
Het voorstel richt zich op deelnemers van organisaties die terroristische misdrijven plegen waarop een levenslange gevangenisstraf staat. Dan gaat het bijvoorbeeld om het plegen van aanslagen en ander ernstig terroristisch geweld.
,,Het verhogen van het strafmaximum van vijftien naar twintig jaar geeft een belangrijk signaal af aan mensen die zich willen aansluiten bij terroristische organisaties die door middel van het meest grove en destructieve geweld hun ideologie aan anderen willen opleggen. De deelnemers zijn medeverantwoordelijk. Daar hoort wat mij betreft een straf bij die dat nog duidelijker maakt", aldus Yeşilgöz.
Na de Tweede Kamer moet ook de Eerste Kamer nog akkoord gaan met het voorstel.
De Partij voor de Dieren stapt in een links kabinet ‘als dat kan’. Dat zegt partijleider Esther Ouwehand in de speciale verkiezingseditie van de podcast Politiek Dichtbij. Lees hier meer.
Forum voor Democratie legt na de aanval op lijsttrekker Thierry Baudet de komende dagen de campagneactiviteiten stil, laat de partij weten. Baudet heeft aan de aanval in Gent, waarbij hij hard op zijn hoofd werd geslagen met een paraplu, een lichte hersenschudding overgehouden. Tegen de dader is volgens de partij aangifte gedaan. Lees hier meer.
In het holst van de nacht, zo rond drie uur, heeft de Tweede Kamer met miljarden geschoven in de laatste stemmingen voor het verkiezingsreces. Onder meer om het minimumloon te kunnen verhogen, de accijns op brandstof laag te houden en voor lagere rente bij studieleningen. Ook gaan spaarders meer belasting betalen.
In dit artikel lees je alle besluiten op rij: Kamer smijt in één nacht met miljarden: spaartaks omhoog, hoger minimumloon en goedkoper bier en brandstof
De belastingvoordelen en andere regelingen die gebruik van fossiele brandstoffen stimuleren, moeten voor 2030 zijn afgeschaft. Dat vindt althans GroenLinks-PvdA. De partijen dienen hiervoor een wetsvoorstel in. Het is onzeker of dit voorstel een meerderheid krijgt. Het kabinet betwijfelt bovendien of het mogelijk is alle fossiele subsidies in zo'n korte tijd af te schaffen.
De partijen, die sinds vrijdag één fractie vormen, willen de klimaatwet aanpassen waardoor het kabinet jaarlijks wordt verplicht ,,per fossiele subsidie duidelijk maken in welke categorie een bepaalde subsidie valt, welke concrete stappen er zijn gezet en welke stappen worden gezet om een subsidie af te bouwen". Fractievoorzitter Jesse Klaver voelt een verplichting aan volgende generaties om de subsidies af te bouwen. "Want deze werken het klimaatbeleid tegen. Het moet niet blijven bij mooie beloftes."
Het demissionaire kabinet becijferde onlangs dat deze fossiele subsidies veel meer bedragen dan gedacht. Het gaat om een kleine 40 miljard tot meer dan 46 miljard euro per jaar. Maar, benadrukt het kabinet, voor zeker 22 miljard euro zit Nederland gebonden aan internationale afspraken, waaronder verdragen. Die zijn niet zomaar opgezegd. Het afschaffen van de regelingen kan bovendien nadelig uitpakken voor de koopkracht van mensen.
De wetsaanpassing is volgens GroenLinks-PvdA 'een logische vervolgstap' nadat de partij samen met D66 genoeg steun had gekregen in de Kamer om het kabinet onderzoek te laten doen naar de afbouw van fossiele subsidies. Maar die motie kreeg een meerderheid dankzij onder meer de VVD, die juist benadrukte een abrupte afbouw niet te steunen. "Er wordt geen besluit genomen over afbouw", maar louter onderzocht, benadrukte VVD-Kamerlid Silvio Erkens.
Ook het kabinet gaf aan dat er waarschijnlijk ook langere afbouwtermijnen worden onderzocht dan de voorgestelde twee, vijf of zeven jaar. Voor de afbouw van veel regelingen is immers een langere termijn nodig, benadrukte demissionair klimaatminister Rob Jetten.
De Tweede Kamer heeft het demissionaire kabinet gevraagd om nog voor de zomervakantie van volgend jaar met een wet te komen die een verbruiksbelasting (accijns) op e-sigaretten of vapes regelt. Het kabinet had aangegeven voorstander te zijn van zo'n accijns, nu een Europees plan daartoe te lang op zich laat wachten. Maar een specifiek verzoek van de Kamer vond het kabinet wel nodig, vanwege zijn eigen demissionaire status.
Vooruitlopend op de Europese plannen moet er dus al in Nederland zo'n accijns komen, vindt een meerderheid van de Kamer. Over de motie van D66 wordt donderdagavond laat pas gestemd, maar de ondertekenaars van de oproep hebben samen al een meerderheid.
Tijdens het vragenuurtje vorige week had demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid) aangegeven alleen zijn 'demissionaire bescheidenheid en terughoudendheid' te kunnen laten varen als de Kamer specifiek om zo'n belasting zou vragen. Ook nu het kabinet wél de ruimte krijgt om zelf aan de slag te gaan met zo'n accijns, zal het nog 'best even duren' voordat de heffing is ingevoerd. Maar zelfs een officieel besluit hierover uit Brussel zou nog lang op zich laten wachten: dit komt op zijn vroegst in 2025.
Een op de vijf jongeren tussen de 12 en de 25 jaar heeft in het afgelopen jaar gevapet, meldde kennisinstituut Trimbos recent. Dat is volgens veel Kamerleden zorgwekkend, temeer veel jongeren die regelmatig vapen, daarnaast ook normale sigaretten roken. Een accijns moet het hoge verbruik verminderen.
De Tweede Kamer wil de rente op studieleningen voor studenten van de leenstelselgeneratie verlagen. Een voorstel van het Kamerlid Omtzigt om dat te regelen, lijkt een meerderheid te gaan halen, meldt de NOS.
Het plan wordt mede ingediend door GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en Volt. Behalve deze partijen zullen PVV, CDA, BBB, Partij voor de Dieren en Forum voor Democratie donderdagavond waarschijnlijk voor stemmen.
Omtzigt stelt voor om de belastingkorting voor hoogopgeleide expats te versoberen. De miljoenen die dat oplevert, moeten worden gebruikt om de studenten van de zogenoemde 'pechgeneratie' tegemoet te komen. Met hoeveel procent de rente door het plan omlaag kan, is niet duidelijk en ook niet wanneer studenten er iets van merken.
Parlementair verslaggever Niels Klaassen en columnist en cabaretier Renske Kruitbosch praten hier afwisselend over de verkiezingscampagne. Deze week Renske Kruitbosch over de suikertaks van ‘CDA light’ en de populariteit van de politieke leiders. Lees hier meer.
Bij het RTL-verkiezingsdebat op zondag 5 november staan Dilan Yeşilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) tegenover elkaar. De grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen BBB doet niet mee aan dit debat. Eerder was al bekend dat de lijsttrekkers van de drie grootste partijen uitgenodigd zouden worden, maar onduidelijk was nog wie precies.
De drie zijn gekozen op basis van 'de meest recente Peilingwijzer' aldus RTL Nieuws, dat meldt dat zij hebben toegezegd aanwezig te zijn. In die peiling, een combinatie van metingen door I&O Research en Ipsos/EenVandaag, komt de VVD uit op 25 tot 29 zetels, Nieuw Sociaal Contract op 24 tot 30 en GroenLinks-PvdA op 21 tot 25 zetels. De PVV (16-20 zetels) en de BBB (10-14 zetels) staan lager.
Op dit moment is Omtzigt nog een eenmansfractie in de Kamer, GroenLinks en PvdA hebben opgeteld 17 zetels en de VVD 34. In de huidige Kamer zijn VVD, D66 (24 zetels) en PVV (16 zetels) de grootste fracties.
Voorheen werden grote debatten meestal met een grotere groep lijsttrekkers georganiseerd, maar Omtzigt heeft onder meer aangegeven niet mee te willen doen aan tv-debatten waarin partijleiders te weinig ruimte krijgen om hun standpunten toe te lichten.
Het RTL-debat begint om 21.30 uur en is live vanuit debatcentrum Felix Meritis in Amsterdam. ,,Onder leiding van presentatoren Daphne Lammers en Fons Lambie gaan de drie kopstukken in debat over verschillende thema's zoals klimaat, migratie, bestaanszekerheid en leiderschap. Ook kunnen de lijsttrekkers elkaar uitdagen voor een een-op-eendebat", aldus RTL Nieuws, dat een week later nog een debat organiseert met zes lijsttrekkers.
De Tweede Kamerverkiezingen zijn op woensdag 22 november.
Het kabinet moet ingrijpen om te voorkomen dat de scheepsbouwsector in Nederland verdwijnt. Gezant 'sectoragenda maritieme maakindustrie' Marja van Bijsterveldt wil dat Nederland weer een land van scheepsbouwers wordt, en denkt dat veel meer typen schepen weer op Nederlandse bodem kunnen worden ontworpen, gebouwd en onderhouden. Daar is nadrukkelijk wel regie door en steun van de overheid voor nodig, want doordat de overheid de afgelopen decennia scheepswerven amper heeft gesteund, zijn de problemen groot.
Het kabinet wil dan ook ingrijpen, en steekt de komende twee jaar 60 miljoen euro in innovatieve scheepsbouw. Dit moet helpen droge voeten te behouden, de energietransitie te versnellen, en de economische en militaire veiligheid te borgen, zegt het kabinet in reactie op het rapport van CDA'er Van Bijsterveldt. Ze denkt dat 'alleen al in de categorie commerciële zeeschepen' in tien jaar tijd een verdubbeling mogelijk is van het aantal schepen dat in Nederland wordt gemaakt. Nu gaat het nog om 44 schepen gemiddeld per jaar, in 2033 moeten dit 90 schepen worden. ,,Ook zullen in Nederland meer marineschepen en schepen voor de Rijksrederij gebouwd gaan worden in de komende jaren."
Weilanden mogen niet meer zomaar worden vol gelegd met zonnepanelen. Het kabinet wil dat gemeentes en provincies nieuwe zonnepanelen op daken en gevels leggen en alleen als het echt niet anders kan op landbouw- en natuurgrond. Lees hier meer.
De homepage van de website StemWijzer was donderdagochtend tijdelijk onbereikbaar. Inmiddels doet de site het weer. De Stemwijzer zelf was wel bereikbaar, zei een woordvoerster van ProDemos, de organisatie achter de stemhulp voor de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november.
Meerdere websites van de organisatie waren donderdag niet bereikbaar vanwege problemen bij het bedrijf dat de sites huisvest, zo legt de woordvoerster uit. Wat de problemen heeft veroorzaakt, is niet bekend. Voor de Stemwijzer zelf is inmiddels een omweg gemaakt, en is te vinden via tweedekamer2023.stemwijzer.nl/
De stemhulp ging woensdag online en is gebaseerd op belangrijke verkiezingsthema's. Voorafgaand en tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 werd de stemhulp van ProDemos miljoenen keren ingevuld. Eind oktober lanceert ProDemos nog Young Voice, een stemhulp voor jongeren.
Begin deze maand kende nog maar 1 op de 6 Nederlanders zijn naam. Voor een lijsttrekker die meedoet aan de verkiezingen is dat bepaald geen beste score. En dus timmert Denk-leider Stephan van Baarle aan de weg. Vooral deze week liet hij van zich horen, in het debat over het conflict tussen Israël en Hamas. Al kreeg hij wel de hele Kamer over zich heen.
Toch piekert Van Baarle piekert er niet over zijn toon over Israël te matigen. Het conflict tussen Israël en Palestina biedt hem in campagnetijd juist een kans om aan zijn bekendheid te werken. Want op dat gebied is er werk aan de winkel. ,,Het lijkt alsof hij aan het radicaliseren is.”
Lees hier het hele verhaal.
Thierry Baudet wordt voor de tweede keer in twee jaar tijd in verband gebracht met het ronselen van volmachtstemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. De FvD-leider deed op een partijbijeenkomst een oproep aan zijn leden om via volmachten namens anderen op de partij te stemmen.
De Kiesraad, het hoogste adviesorgaan van de regering op het gebied van kiesrecht en verkiezingen, noemt die oproep onwenselijk. Experts vinden dat het Openbaar Ministerie in actie moet komen. ,,Als ze dat niet doen is dit een overduidelijk signaal dat de Kieswet moet worden aangescherpt”, waarschuwt staatsrechtdeskundige Douwe Jan Elzinga.
Lees hier het hele verhaal.
Parlementair verslaggever Niels Klaassen en columnist en cabaretier Renske Kruitbosch praten hier afwisselend over de verkiezingscampagne. Niels is deze week bij de campagne-aftrap van de PVV in Venlo. Daar speelt Wilders een thuiswedstrijd, zijn kiezers totaal idolaat. Maar sommigen vragen om een minder felle toon.
Ook altijd al een dag Kamerlid willen zijn? D66'er Carline van Breugel is het echt. Of, om precies, te zijn, anderhalve dag. Ze werd woensdagmiddag geïnstalleerd in de Tweede Kamer, die donderdagavond met verkiezingsreces gaat. Dan zijn er tot na de verkiezingen van 22 november geen vergaderingen. Van Breugel hoopt wel op een terugkeer, al is haar plek 24 op het eerste gezicht niet verkiesbaar.
Lees hier het hele bericht over de bliksemcarrière van Van Breugel als Kamerlid.
In een zelf georganiseerd debat gaan de lijsttrekkers van Nieuw Sociaal Contract (NSC) en GroenLinks-PvdA, Pieter Omtzigt en Frans Timmermans, komende maandagavond in gesprek over 'de toekomst van Nederland'. Omdat ze allebei de overtuiging delen 'dat de uitdagingen van deze tijd meer gesprek op inhoud vragen, hebben ze het initiatief genomen voor deze bijzondere bijeenkomst', meldden de partijen in een persbericht.
Het debat, onder leiding van Diana Matroos, vindt plaats in Luxor Live in Arnhem. Anderhalf uur lang praten en debatteren de twee over de thema's goed bestuur, klimaat en bestaanszekerheid, zo is de bedoeling. ,,Timmermans en Omtzigt zetten uitgebreid hun visie op deze thema's neer om vervolgens met elkaar het debat aan te gaan. Per thema zoeken ze zo naar wat hen bindt en onderscheidt", aldus de partijen over de opzet.
Bij het evenement is ruimte voor enkele honderden bezoekers, daarnaast is het online te volgen.
Lijsttrekkers en andere kandidaten halen opgelucht adem bij de publicatie van de nieuwe StemWijzer: na invullen staat hun eigen partij met afstand bovenaan bij de populaire stemhulp. Een enkeling behaalt net niet de 'score' van 100 procent, wat betekent dat de antwoorden van de politici volledig overeenkomen met de standpunten van de partij. Lijsttrekker Edson Olf van Bij1 komt uit op 97 procent. Waarschijnlijk omdat hij een keer te veel het neutrale antwoord heeft gegeven op een van de stellingen, vermoedt hij.
Directeur Eric Stokkink van ProDemos zegt dat de organisatie alle verkiezingsprogramma's heeft uitgeplozen en vervolgens zorgvuldig een selectie heeft gemaakt van stellingen. Die moesten uiteenlopen qua onderwerp, voor links en rechts belangrijke thema's bevatten en duidelijke verschillen laten zien tussen partijen.
,,Blijkbaar blijk ik een echte CDA'er te zijn, mooi toch?", zegt CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal tevreden na de StemWijzer te hebben ingevuld. ,,Ik zou mezelf wel een onvoldoende hebben gegeven als het niet 100 procent zou zijn", zegt de nummer zes van Nieuw Sociaal Contract Eddy van Hijum, gezien hij hoofdverantwoordelijke was voor het verkiezingsprogramma.
Lijsttrekker Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren vindt het bij sommige stellingen lastig om haar mening te vatten in de antwoorden 'eens', 'oneens' of 'geen van beiden'. Zo vindt ze het in principe goed dat de overheid mensen financieel bijstaat om een elektrische auto te kopen. Maar dat geld moet wat haar betreft niet naar de rijken gaan en zo'n maatregel moet onderdeel zijn van een groter plan, waarbij ook onder meer het openbaar vervoer een belangrijke rol speelt.
De StemWijzer is vanaf woensdag door iedereen online in te vullen. Door hun mening te geven over dertig stellingen kunnen mensen zien welke politieke partij het dichtst bij hun overtuigingen staat en waarom. Nederlanders doen dat doorgaans massaal. In 2021 werd de stemhulp 7,8 miljoen keer geraadpleegd.
Kandidaat-Kamerlid Jasper Rekers van de BoerBurgerBeweging trekt zich terug nadat is gebleken dat hij in de coronacrisis tal van politici voor 'kindermishandelaar', 'pharmahoer' en 'van nicht tot nazibitch' uitmaakte op X, het toenmalige Twitter.
Jasper Rekers staat op nummer dertien op de kandidatenlijst van de BBB, maar zal als hij gekozen wordt zijn zetel niet innemen. Hij runde twee jaar lang een anoniem Twitter-account waarin hij aan de lopende band publieke figuren beledigde en nazi-vergelijkingen maakte, regelmatig riep hij op tot tribunalen en opstanden.
Nadat hij geconfronteerd werd met onderzoek van persbureau ANP naar zijn online verleden ontkende Rekers aanvankelijk. Nadat de BBB was geïnformeerd, gaf hij toch toe. Hij heeft zijn excuses aangeboden aan de partij. Die zegt niet op de hoogte te zijn geweest van de scheldpartijen, is 'erg geschrokken' van de inhoud van de tweets. De partij neemt er afstand van.
Rekers heeft aan BBB laten weten dat de tweets uit een 'donkere periode in zijn leven' komen. ,,Ik maakte mij ernstige zorgen over de ontwikkelingen in de maatschappij en dat had effect op mijn gemoedstoestand", zegt Rekers in een reactie. Hij voegt toe slechts een deel van de aan hem voorgelegde uitingen te herkennen. Mochten zijn uitlatingen mensen hebben gekwetst, 'dan spijt mij dat ten zeerste', zegt hij.
Lees hier het hele verhaal.
De StemWijzer van ProDemos wordt woensdag aan het einde van de ochtend gelanceerd, als eerste stemhulp voor de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Later volgen nog andere stemhulpen, zoals het Kieskompas. Eerder lanceerde ProDemos al de StemmenTracker, waar mensen kunnen zien hoe partijen de afgelopen tijd over verschillende onderwerpen in de Tweede Kamer hebben gestemd.
De StemWijzer telt dertig stellingen, gekozen uit een lijst van 95. Ze zijn opgesteld door een redacteur die alle (concept)programma's die beschikbaar waren van politieke partijen heeft bekeken. Ook is gekeken naar wat in het nieuws kwam en wat kiezers zelf aangeven belangrijk te vinden. De stellingen zijn vervolgens voorgelegd aan partijen.
De stemhulp is gebaseerd op belangrijke verkiezingsthema's, legt projectleider Anne Valkering uit. ,,Denk daarbij aan bestaanszekerheid, klimaat, wonen en migratie." De StemWijzer wordt woensdagochtend vanaf 11.00 uur gepresenteerd in Nieuwspoort in Den Haag. Verschillende lijsttrekkers van politieke partijen en kandidaat-Kamerleden zullen de dertig stellingen bij de presentatie invullen.
Voorafgaand en tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 werd de stemhulp van ProDemos miljoenen keren ingevuld. Eind oktober lanceert ProDemos nog Young Voice, een stemhulp voor jongeren.
Denk publiceerde dinsdagavond zijn verkiezingsprogramma, dat begint met '10 doordenkers', opvallende maar ook omstreden standpunten. Denk-leider Stephan van Baarle spreekt van 'serieuze punten' die de partij 'al langer bepleit'.
Zo staat er een bewerkte afbeelding van PVV-leider Geert Wilders achter tralies met de tekst 'Moslimhaat keihard bestraffen'. Een initiatiefwet om moslimhaat harder aan te pakken gaat Van Baarle niet indienen, ook zal hij geen aangifte doen tegen de PVV-leider, zegt de Denk-leider in een toelichting: ,,Maar Wilders is wel hét symbool van moslimhaat, vandaar ons punt."
Ook plaatst Denk opnieuw een omstreden plaatje van een grote Palestijnse vlag over de complete Israëlische en Palestijnse gebieden en noemt dat de 'éénstaatoplossing' onder Palestijnse vlag, waardoor Israël geen land meer heeft. In een Kamerdebat dinsdagavond kwam Van Baarle zwaar onder vuur te liggen van veel andere partijen toen hij zijn debatbijdrage afsloot met de leus 'From the river to the sea, Palestine will be free'. De spreuk wordt gezien als antisemitisch, omdat die het bestaansrecht van Israël zou ontkennen. Kamervoorzitter Vera Bergkamp sprak Van Baarle direct aan, JA21-fractieleider Joost Eerdmans liet weten 'versteld' te staan. Hij sprak van 'openlijke Jodenhaat'. Van Baarle weigerde zijn woorden terug te nemen.
In het verkiezingsprogramma pleit Denk ook nog voor de optie van chemische castratie van pedoseksuelen: ,,Wij willen pedoseksualiteit al langer harder aanpakken, en chemische castratie noemden wij ook al vaker in debatten als optie."
Naast deze opvallende en omstreden 'doordenkers' schrijft de partij ook over kansengelijkheid van jongeren dat ze willen verbeteren, het aanpakken van het klimaatprobleem en het goedkoper maken van boodschappen.
GroenLinks en PvdA doen al samen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen, maar vanaf vrijdag vormen de huidige twee fracties ook één fractie in de Tweede Kamer. De 'samensmelting' maakte Kamervoorzitter Vera Bergkamp bekend. Jesse Klaver (GroenLinks) wordt fractievoorzitter en gaat nu leiding geven aan 17 Kamerleden.
In de praktijk deed hij dat al sinds de start van het nieuwe jaar. PvdA-fractieleider Attje Kuiken had toen al haar vertrek aangekondigd. Ook bij de Algemene Politieke Beschouwingen voerde Klaver al het woord namens 'verenigd links'.
Bovendien gaat de Tweede Kamer donderdag met verkiezingsreces. Tot de verkiezingen wordt er dan niet meer vergaderd. Het is 'een formaliteit', zegt een woordvoerder van de fractie. ,,We hebben een gezamenlijke lijst, daar hoort ook een gezamenlijke fractie bij."
Omtzigt wil minstens twee nieuwe kerncentrales en stikstof verminderen om de natuur te herstellen. De veestapel moet kleiner en de partij wil een stop op de bouw van nieuwe megastallen, zei Omtzigt. De partij wil de industrie 'vergroenen, maar niet verjagen'. NSC wil windparken op zee en zonnepanelen op daken en stoppen met de aanleg van grote windparken en zonnevelden.
Kraamzorg moet gratis worden en de jaarlijkse tandartscontrole moet terug in het basispakket. Verder moeten de 'marktwerking en bureaucratie' in de zorg 'rigoureus' worden beperkt. Ook wil NSC streekziekenhuizen behouden.
Net zoals de BBB wil NSC zich meer richten op de regio. ,,Grote delen van het land, buiten de Randstad, zijn verwaarloosd."
Lijkt zijn programma niet erg veel op de CDA-koers? Omtzigt: ,,U zult veel overeenkomsten zien, ik ben niet ineens radicaal anders tegen zaken gaan aankijken. Maar het hoofdstuk over bestuurlijke vernieuwing is wel radicaal anders, zoals ons plan voor een correctief referendum.”
Niet op alle vragen ligt er overigens nu een antwoord. Zo wil Omtzigt nog altijd niet zeggen of hijzelf premier wordt, als hij die kans zou krijgen.
Stikstof wil NSC op een volledig andere manier aanpakken. Geen opkoop meer van piekbelasters op basis van het rekenmodel Aerius. Maar wel reductiedoelen om de uitstoot terug te brengen per sector: uit landbouw, industrie, verkeer en zee- en luchtvaart. Boeren gaan werken met een afrekenbare stoffenbalans, zodat ze precies kunnen aangeven hoeveel zij uitstoten en hoeveel ze besparen.
In en rond Natura 2000-gebieden wil NSC gebiedsgerichte maatregelen nemen voor het behoud of herstel van de natuur. Bijvoorbeeld tegen verdroging. Extensiveren van veebedrijven in de naaste omgeving blijft een optie. Niet stikstof is bepalend, maar wel de actuele staat van de natuur, schrijft de partij.
Omtzigt wil dat Nederland de NAVO-norm gaat halen, dat 2 pocent van het bbp wordt besteed aan defensie.
Hij wil ook dat rijke Nederlanders die nu in Monaco of Zwitserland wonen vanwege de lage belastingen 'een eerlijke bijdrage' gaan leveren.
Omtzigt wil de btw op hotels en vakantieparken verhogen.
Omtzigt: ,,Met dit programma is er niets af. Dit is ook op geen enkele manier in vier jaar te doen. Wat in 10, 15 jaar kapot is gegaan, heeft meer tijd nodig. Maar u zult zien dat we als dit doen, de overheid beter gaat functioneren en dat minder mensen afhaken van de politiek."
Omtzigt pleit ook voor een suikertax, en sowieso zwaardere belasting van ongezonde producten.
Pieter Omtzigt pleit in zijn langverwachte programma andermaal op het oprichten van een constitutioneel hof, een hof dat aangenomen wetten gaat toetsen aan de grondwet. Omtzigt wil ook een nieuw kiesstelsel, waarbij vanuit districten Kamerleden worden gekozen. Dat aantal Kamerleden wil hij wel op het huidige aantal houden.
Een volgend coalitieakkoord van de nieuwe regering zou zich ‘tot hoofdlijnen moeten beperken’. Dat moet meer ruimte laten voor de Tweede Kamer om beleid te maken. Omtzigt voelt bovendien voor ‘vakministers’ die niet lid zijn van aan partij. Dat moet ‘normaal’ worden, aldus NSC.
Omtzigt wil géén gratis kinderopvang, géén kilometerheffing en wil de stikstofuitstoot in 2035 'significant' hebben teruggedrongen. Omtzigt wil wel zowel het klimaatfonds, het stikstoffonds als het groeifonds schrappen.
Lijsttrekker Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA is in het tv-debat van College Tour aangevallen op zijn standpunt dat Nederland geen nieuwe kerncentrales moet krijgen. ,,Niet haalbaar en betaalbaar", aldus de Timmermans.
,,Grote onzin", reageerde Caroline van der Plas van de BBB. Volgens haar neemt Timmermans dat standpunt in onder druk van de achterban van GroenLinks. Volgens Dilan Yeşilgöz (VVD) laten studies juist zien dat kernenergie een ,,mooi onderdeel" kan zijn van de energiemix. Soms is er geen zon en wind en dan is het goed om terug te kunnen vallen op kernenergie, aldus Pieter Omtzigt (NSC).
De vier lijsttrekkers debatteren in de aula van de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze zijn door College Tour uitgenodigd omdat ze eerder in het tv-programma van KRO-NCRV hebben opgetreden.
Pieter Omtzigt presenteert dinsdag het verkiezingsprogramma van zijn partij Nieuw Sociaal Contract (NSC). Alleen NSC heeft nog geen verkiezingsprogramma bekendgemaakt. Kiezers lijken daar vooralsnog niet wakker van te liggen; de partij van oud-CDA'er Omtzigt maakt volgens recente peilingen kans de grootste te worden bij de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november.
Op de vraag of hij ook premier wil worden als dat gebeurt, wil Omtzigt ook na aandringen nog altijd geen antwoord geven. Hij benadrukte opnieuw dat dit niet zijn ambitie is en dat hij het belangrijker vindt de veranderingen te bewerkstelligen die volgens hem nodig zijn. ,,De stoel is niet mijn doel." Maar tegelijkertijd sloot hij niets uit.
Omtzigt besloot pas eind augustus met een eigen partij mee te doen aan de verkiezingen. Hij presenteerde eerder al wel een kandidatenlijst met 44 namen.
Pieter Omtzigt van Nieuw Sociaal Contract (NSC) laat in het midden met wie hij wil regeren. In het tv-programma College Tour wilde hij niet zeggen welke partij zijn voorkeur heeft om een kabinet mee te vormen. Het gaat hem naar eigen zeggen niet om de 'poppetjes'.
Hij wilde alleen kwijt dat hij op het gebied van bestaanszekerheid zich "meer verwant voelt" met GroenLinks-PvdA en de BBB. ,,Als het op migratie aankomt, denk ik dat er met de VVD iets makkelijker zaken te doen zijn."
Ook Dilan Yeşilgöz van de VVD wilde geen voorkeur uitspreken in het eerste verkiezingsdebat. Laat eerst de kiezer spreken, zei zij. Ze wil alleen geen 'halfbakken oplossingen' voor de problemen van het land, herhaalde zij.
,,Als er zoveel geluld wordt in een nieuwe coalitie heb ik er helemaal geen zin meer in", reageerde BBB-leider Caroline van der Plas grappend. Zij maakte duidelijk met Omtzigt een coalitie te willen vormen. ,,En als de VVD iets minder links wordt, zie ik de VVD ook nog wel zitten." GroenLinks-PvdA zal eerst ,,heel veel water bij de wijn moeten doen" voordat de BBB-leider ruimte ziet om met deze combinatie te gaan regeren. ,,We verschillen op fundamentele punten behoorlijk van mening."
Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA zei onlangs in de NRC dat het goed zou zijn als de VVD een tijdje niet in de regering zou zitten, en blijft daarbij. De liberalen geven er weinig blijk van te hebben geleerd van wat er allemaal mis is gegaan in het toeslagenschandaal, zei hij. Hij richtte zich daarbij met name tot Omtzigt, die als Kamerlid een sleutelrol speelde bij het blootleggen van dat schandaal.
Politieke partijen willen dat de overheid zich wat minder in Den Haag centreert, leert een blik op de verkiezingsprogramma’s. ,,Er moet meer aandacht zijn voor de spreiding van overheidsinstanties door heel Nederland.” Lees hier meer.
In het eerste van een reeks tv-debatten in de verkiezingscampagne tastten vier partijleiders zondagavond nog af. Enkele observaties maakten het treffen van Pieter Omtzigt, Frans Timmermans, Caroline van der Plas en Dilan Yesilgöz wel de moeite waard. Lees hier meer.
Premier Mark Rutte overlegt maandag in Israël met premier Benjamin Netanyahu over de oorlog met Hamas. Ook staat tijdens het eendaagse bliksembezoek een ontmoeting met de Palestijnse president Mahmoud Abbas op de agenda.
Hij zal bij Netanyahu pleiten voor terughoudendheid bij het gebruik van geweld. Een grote zorg is dat het conflict escaleert en dat andere landen en bewegingen in de regio zich met de strijd gaan bemoeien. Er zijn al schermutselingen aan de grens met Libanon.
Rutte zal verder pleiten voor een duurzame humanitaire corridor voor het dichtbevolkte Gaza om zo voedsel, water en brandstof naar binnen te brengen. Israël heeft Gaza, dat meer dan twee miljoen inwoners telt, van de buitenwereld afgesneden. Ook moeten buitenlanders Gaza kunnen verlaten.
Volgens Rutte moet Israël de dreiging van Hamas wegnemen en de meer dan tweehonderd gijzelaars in handen van Hamas vrij krijgen. Maar ,,Israël moet er alles aan doen om te voorkomen dat burgers het slachtoffer worden van de strijd tegen Hamas", aldus de demissionaire premier.
Al meer dan twee weken zijn er zware gevechten. De strijd begon met de aanval van Hamas, die in de EU op de terreurlijst staat, op Israël. Aan Israëlische zijde vielen al 1300 doden. In Gaza kwamen volgens Hamas al meer dan 4600 mensen om.
Hoewel het vertrouwen in de politiek laag is, zijn veel Nederlanders wél geïnteresseerd in politiek. Eén op de vier is zelfs zeer geïnteresseerd. Acht van de tien is van plan te gaan stemmen, en meer dan de helft vindt het positief tot zelfs heel positief dat er veel nieuwe gezichten in de Tweede Kamer komen. Lees hier meer.
In het eerste grote televisiedebat van de campagne staan Yesilgöz (VVD), Omtzigt (NSC), Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Van der Plas (BBB) zondag tegenover elkaar. Bij het door College Tour georganiseerde debat zijn ook studenten aanwezig. Het debat begint om 20.15 uur.
D66-leider Rob Jetten heeft hard uitgehaald naar de VVD en haar leider Dilan Yeşilgöz. Op het congres in Apeldoorn zei Jetten dat zijn partijgenoten niet meer rouwig moeten zijn dat het kabinet gevallen is. ,,Doorregeren, met een partner die continu de uitgang zoekt naar rechts, staat een daadkrachtig en stabiel landsbestuur in de weg."
Yeşilgöz heeft eerder aangegeven de PVV van Geert Wilders niet op voorhand uit te sluiten als coalitiepartner. Dat gebeurde onder het leiderschap van Mark Rutte de afgelopen verkiezingen wel. Het kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie viel in juli over migratie.
Hoewel de VVD-leider zegt af te willen van 'waterige compromissen', willen de liberalen volgens Jetten de deur openzetten voor Wilders. ,,Het enige wat Dilan Yeşilgöz wil laten verwateren zijn de Nederlandse waarden. De liberale waarden waar dit land op is gebouwd."
De aanval op de VVD leverde hem een staand applaus op. Jetten zegt 'bezorgd' te zijn over de 'onbegrijpelijke koers' van de leider van de VVD. Maar uitsluiten als coalitiepartner wil hij de VVD zeker niet. ,,Als het brede midden elkaar alleen maar gaat uitsluiten, dan krijg je uiteindelijk nog meer politiek op de flanken en daar wordt Nederland niet beter van."
Volgens Jetten staat zijn eigen partij voor het 'progressieve midden' en is zij altijd bereid om compromissen te sluiten. In zijn speech noemde hij onderwijs als het speerpunt van D66. ,,Waar andere partijen bij het verdelen van het geld altijd kiezen voor andere prioriteiten, is de keuze van D66 helder: onderwijs, onderwijs, onderwijs!"
De partij staat er in de peilingen slecht voor. D66 heeft nu 24 zetels in de Tweede Kamer. In de peilingen staat ze op ongeveer zeven. Jetten heeft er vertrouwen in dat de komende weken het tij zal keren. Hij wijst daarbij onder meer op het feit dat veel kiezers nog geen keuze hebben gemaakt op wie zij gaan stemmen.
De diplomatieke druk om te komen tot een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas moet flink opgevoerd worden, aldus D66-lijsttrekker Rob Jetten. De Europese Unie moet daarvoor zijn invloed gebruiken bij Israël, zei hij op een congres van zijn partij in Apeldoorn.
Een bestand is volgens hem nodig om de humanitaire situatie in de Gazastrook te verbeteren en er weer gewerkt kan worden aan een tweestatenoplossing. In Gaza zitten ongeveer 2 miljoen Palestijnen vast. Israël bombardeert de kuststrook en heeft het gebied volledig van de buitenwereld afgesloten. Zaterdag kwamen via Egypte twintig vrachtwagens met hulpgoederen Gaza binnen.
Het is volgens Jetten begrijpelijk dat in het begin direct na de aanval van Hamas de aandacht vooral ging naar de zelfverdediging van Israël. ,,Maar we zijn nu twee weken verder in de oorlog waarin actie alleen nog maar meer tegenactie uitlokt. Dat vraagt dat de internationale gemeenschap echt probeert hier met duurzame oplossingen te komen."
We moeten voor beide groepen opkomen, aldus de D66-voorman. ,,Terecht veroordelen we luidkeels de terreur van Hamas en spreken we ons uit voor de veiligheid van Israël. Maar dan kunnen we als Westen niet fluisteren en zwijgen als ook Israël schendingen van het internationaal recht begaat", aldus Jetten.
Om te voorkomen dat ouderen straks niet meer verzorgd kunnen worden, heeft Nederland meer zorgpersoneel uit het buitenland nodig. Als we betere zorg willen, is dat de eerlijke boodschap, zei D66-lijsttrekker Rob Jetten zaterdag op een partijcongres. Lees hier meer.
PVV-leider Geert Wilders heeft voor thuispubliek in zijn geboortestad Venlo de verkiezingscampagne afgetrapt. Hij zocht daarbij specifiek toenadering tot de VVD en nodigde de liberalen uit om samen met de PVV in een coalitie te stappen. Alleen zo kan een nieuw kabinet tot rechts beleid komen, denkt hij. ,,Nederland heeft een grote en sterke PVV nodig. Die is nodig omdat wij als geen andere partij kunnen knokken voor minder immigratie, minder asiel, voor minder terreurdreiging."
,,We moeten schoon schip maken", zei Wilders tegen zijn 150 aanwezige aanhangers in het tjokvolle café De Blauwe Markt. Zij reageerden enthousiast op de plannen van Wilders. Dat zijn, zoals bekend van de oppositieleider: hij wil helemaal geen immigratie, maar deze op zijn minst zo veel als mogelijk beperken.
Hij wees erop dat het kabinet miljarden stopt in klimaatmaatregelen, terwijl veel gezinnen de rekening niet kunnen betalen. ,,Wij kiezen voor Nederlanders eerst!", hield hij de toehoorders voor. ,,Ik kan het niet goed verstaan", zo riep hij iedereen op nogmaals te roepen: ,,Nederlanders eerst."
Traditioneel heeft Wilders in zijn thuisstad Venlo een grote aanhang. Voor zijn bezoek waren allerlei veiligheidsmaatregelen getroffen. Op straat was de politie met meerdere agenten voor het café zichtbaar aanwezig. Ook beveiligers zagen zoals gebruikelijk toe op Wilders' veiligheid. Het PVV-boegbeeld staat al jarenlang onder zeer strenge beveiliging vanwege dreigingen.
De integriteitssecretaris van de Partij voor de Dieren heeft een kort geding aangespannen, meldt de NOS. Dat dient volgende week. Aanleiding zou de recente verklaring van het nieuwe partijbestuur zijn waarin alle integriteitsmeldingen tegen partijleider Ouwehand ongegrond worden verklaard.
In die verklaring wordt onder meer ingegaan op het verwijt dat Ouwehand in een e-mail druk zou hebben gezet op de integriteitsmedewerker. Het bestuur wijst dat van de hand en zegt dat Ouwehand ook op dit punt correct heeft gehandeld.
De integriteitssecretaris, die in dienst is bij de partij, neemt nu dus gerechtelijke stappen. Zij en haar advocaat willen niet op de zaak ingaan. Het bestuur van de Partij laat weten alle vertrouwen te hebben in de uitkomst.
De Partij voor de Dieren staat gewoon op het stembiljet bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Een boos oud-lid had bezwaar gemaakt tegen de deelname van de partij, onder meer om beschuldigingen aan het adres van lijsttrekker Esther Ouwehand. De Raad van State, de hoogste rechter, heeft de klacht afgewezen en daarmee is de kandidatenlijst van de partij definitief goedgekeurd.
De klager stelde dat er 'geen diepgaand onderzoek' was gedaan naar Ouwehand. Het vorige partijbestuur beschuldigde haar van een mogelijke integriteitsschending. Ook zei de klager dat de partij gebruik had gemaakt van kunstmatige intelligentie bij het opstellen van de kandidatenlijst. Op beide beweringen gaat de Raad van State niet inhoudelijk in, de rechters concluderen alleen dat dit geen redenen zijn om een partij uit te sluiten.
Ook een ander bezwaar werd afgewezen. Geert Sterenborg, leider van een naamloze lijst, was het er niet mee eens dat hij in geen enkele kieskring mag meedoen.
De Kiesraad heeft vorige week vrijdag de kandidatenlijsten voor de Kamerverkiezingen vastgesteld. Daar zijn acht bezwaren tegen ingediend. Vijf daarvan zijn nu afgehandeld. De Raad van State bepaalde donderdag dat lijsttrekkers Dilan Yeşilgöz (VVD) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) kandidaat blijven, en dat de kleine partij LEF - Voor de Nieuwe Generatie niet op het stembiljet komt in de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba.
Mensen die onbedoeld een fout maken bij het doorgeven van informatie aan de overheid, moeten voortaan niet meer direct een sanctie opgelegd krijgen, zoals een korting op een toeslag of uitkering. Dat vindt D66-verkiezingskandidaat Hans Vijlbrief die daarvoor een plan heeft ontwikkeld, zo maakte hij op een bijeenkomst in Groningen bekend. Fouten maken is volgens hem menselijk en dat geldt zeker als de regels complex zijn zoals vaak het geval is bij de overheid.
Vijlbrief - derde op de kandidatenlijst voor D66 - is nu nog staatssecretaris in het demissionaire kabinet en houdt zich bezig met Groningen. De problemen daar hebben hem aangezet tot het plan. In Groningen ervaren de bewoners veel gedoe met de afhandeling van schade aan hun huizen als gevolg van tientallen jaren gaswinning. Zo kunnen de schadeformulieren complex zijn. Een foutje leidt er al toe dat een vergoeding niet wordt toegekend en mensen een bezwaarprocedure moeten beginnen.
De D66'er wijst erop dat private partijen zoals bedrijven hun cliënten eerst een herinnering sturen als een rekening bijvoorbeeld nog niet is betaald. In het publieke domein moet dit soort dingen in zijn ogen ook gebeuren bij een eerste fout. Als mensen een 'recht op vergissen' krijgen, kan een fout nog hersteld worden en hoeft die niet zulke grote gevolgen te hebben, aldus de sociaal-liberaal.
De afgelopen jaren kwamen duizenden mensen in grote problemen omdat zij forse bedragen aan kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen. Dat gebeurde vaak nadat ze soms kleine foutjes hadden gemaakt in de aanvragen. De Belastingdienst had hier geen boodschap aan en vorderde na jaren alle verstrekte toeslagen terug. De Tweede Kamer onderzoekt het gevoerde fraudebeleid. Het vorige kabinet viel over de toeslagenaffaire.
De Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA heeft spijt van haar steun voor een motie van de SGP waarin het recht op zelfverdediging van Israël tegen het geweld van Hamas wordt benadrukt. Dat staat in een verklaring die de samenwerkende linkse partijen op hun gezamenlijke website hebben gezet.
In de eerder deze week aangenomen motie spreekt de Kamer zich ook uit voor noodhulp aan Israëlische zijde, mocht daar behoefte aan zijn. Dat was voor GroenLinks-PvdA 'de enige reden' om voor te stemmen. De linkse combinatie vindt dat 'alle partijen indien nodig moeten kunnen rekenen op humanitaire steun'.
De fractie gaf wel vooraf in een stemverklaring aan het niet met alle formuleringen van SGP-voorman Chris Stoffer eens te zijn. Desondanks heeft de motie, die de afgelopen dagen veelvuldig rondging op social media, geleid tot 'boosheid en onbegrip' bij een deel van de achterban, stellen de partijen vast.
,,Het was nooit onze bedoeling om schendingen van het internationaal humanitair recht te bagatelliseren of er uitzonderingen op te formuleren", schrijft de fractie in de verklaring. ,,We hadden hier een andere keuze moeten maken. Het was beter geweest als we zelf een motie hadden ingediend met onze eigen bewoordingen, en deze motie niet hadden gesteund."
Lijsttrekkers Dilan Yeşilgöz (VVD) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) mogen zoals verwacht gewoon meedoen aan de Kamerverkiezingen op 22 november. De Raad van State heeft bezwaren tegen hun kandidatuur afgewezen. Dat was het laatste obstakel voor de verkiezingen.
Een van de klagers vond dat Yeşilgöz geen kandidaat zou mogen zijn 'vanwege strafrechtelijke bezwaren'. Wat die bezwaren zijn, is niet bekend. Een ander zei bij de PvdA melding te hebben gemaakt over het gedrag van een echtpaar. Timmermans had volgens de klager aangifte moeten doen en zou dat niet hebben gedaan. Daarom zou hij geen kandidaat-Kamerlid moeten zijn, was het verhaal. De Raad van State ziet in beide zaken geen reden om de lijsttrekkers van de stembiljetten te schrappen.
De Raad van State verwacht later donderdag uitspraak te doen over een ander bezwaar, van de politieke partij LEF - Voor de Nieuwe Generatie. Die mag van de Kiesraad niet meedoen in de kieskring Bonaire. Daaronder vallen de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. De partij moest vorige week donderdag uiterlijk om 17.00 uur minstens tien ondersteuningsverklaringen inleveren. Toen de partij dat wilde doen, zouden de mensen te horen hebben gekregen dat ze te laat waren, omdat het in Nederland inmiddels 17.00 uur was. Volgens de partij geldt de lokale tijd op Bonaire, en dan zouden ze nog op tijd zijn geweest.
Eén persoon heeft bezwaar gemaakt tegen deelname van de Partij voor de Dieren, onder meer omdat die partij gebruik zou hebben gemaakt van kunstmatige intelligentie bij het indienen van de kandidatenlijsten. Geert Sterenborg, leider van een naamloze lijst, mag in geen enkele kieskring meedoen, maar is het daar niet mee eens. Over die twee zaken doet de Raad van State waarschijnlijk vrijdag uitspraak.
De laatste drie bezwaren worden maandag behandeld. Iemand vindt dat Forum voor Democratie valse beweringen doet om kiezers te misleiden, en daarom geweigerd moet worden. Een ander klaagt over deelname van de PVV, omdat leider Geert Wilders het enige lid van die partij is. De partij Nederland met een PLAN zegt door ambtenaren te zijn gehinderd bij het ondertekenen van de ondersteuningsverklaringen.
Uiterlijk maandag moeten de rechters uitspraak doen. Daarna zijn de kandidatenlijsten definitief. De Kiesraad heeft 1126 kandidaten van 26 partijen goedgekeurd.
Onderzoeksplatform Follow the Money komt met het bericht dat het Kremlin al jaren probeert om invloed te krijgen in de PVV. Partijleider Geert Wilders bezocht in 2018 Moskou, georganiseerd door het extreemrechtse Doema-lid Leonid Slutsky. Die probeert vaker westerse politici voor zich te winnen.
Wilders zelf laat zich publiekelijk niet uit over het bezoek. Maar de partij doet moeite om de politieke banden met Rusland stil te houden, blijkt volgens Follow the Money uit gelekte documenten.
Het Nederlandse stikstofbeleid moet 'behoorlijk over de kop gegooid worden', wil Nederland uit de stikstofcrisis komen. Dat zegt Harm Holman tijdens een verkiezingsdebat in de Achterhoek over landbouw, georganiseerd door de LTO en weekblad Nieuwe Oogst. Holman staat op plek 20 van de kandidatenlijst van Nieuw Sociaal Contract (NSC), de nieuwe partij van Pieter Omtzigt. Toch zal ook de veestapel moeten krimpen, vindt NSC.
Het is voor het eerst dat de partij standpunten deelt op het gebied van landbouw: NSC heeft nog steeds geen verkiezingsprogramma gepubliceerd. Over vijf weken zijn de Tweede Kamerverkiezingen.
Holman vindt de stikstofwet 'onzinnig' en 'een enorme dooddoener die in essentie niet deugt'. Dat de rechter zich eraan moet houden, komt volgens hem omdat in Nederland niet getoetst wordt aan de grondwet, anders had de stikstofwet volgens hem geen stand gehouden. In de wet staat dat in 2035 74 procent van de stikstofgevoelige natuur onder een kritische grens moet vallen en dus geen gevaar meer loopt door stikstof.
NSC wil af van die grens, de zogeheten kritische depositiewaarde. Bovendien moet de overheid kijken naar wat een boer daadwerkelijk uitstoot, in plaats van berekenen hoeveel stikstof in de natuur neerslaat. De staat van de natuur moet leidend worden in plaats van theoretische modellen en het kabinet moet niet 'op de stoel van de boer zitten, maar kaders stellen'. Met andere woorden: de overheid bepaalt het doel, de boer bepaalt hoe die dat haalt. Het zijn stellingen die gedeeld worden met meerdere partijen, waaronder de BBB en het CDA.
Toch erkent NSC wel dat er een stikstofcrisis is en dat onder meer de veestapel kleiner moet. Holman zegt niet hoeveel die moet krimpen. In het concept-landbouwakkoord, dat het kabinet met de boeren wilde sluiten, was al overeenstemming dat het aantal dieren afhankelijk van het gebied naar beneden moest.
Acht mensen en partijen zijn in beroep gegaan tegen het vaststellen van de kandidatenlijsten voor de Tweede Kamerverkiezingen door de Kiesraad vorige week. Vijf van de acht zaken worden donderdag behandeld en de andere drie maandag.
Een van de klagers vindt dat VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz geen kandidaat mag zijn 'vanwege strafrechtelijke bezwaren'. Wat die bezwaren zijn, is niet bekend. Een ander maakt bezwaar tegen de kandidatuur van Frans Timmermans, lijsttrekker van GroenLinks-PvdA. De klager zegt bij de PvdA melding te hebben gemaakt over het gedrag van een echtpaar. Timmermans had volgens de klager aangifte moeten doen en zou dat niet hebben gedaan. Daarom zou hij geen kandidaat-Kamerlid moeten zijn, is het verhaal.
Een andere zaak gaat over de Partij voor de Dieren. Daar vindt iemand dat de partij gebruik heeft gemaakt van kunstmatige intelligentie bij het indienen van de kandidatenlijsten. Daardoor zouden er fouten kunnen ontstaan, waardoor de lijsten mogelijk niet kloppen. Geert Sterenborg, leider van een naamloze lijst, mag in geen enkele kieskring meedoen, maar is het daar niet mee eens en stapt daarom ook naar de Raad van State.
De politieke partij LEF - Voor de Nieuwe Generatie mag niet meedoen in de kieskring Bonaire. Daaronder vallen de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. De partij had er niet genoeg ondersteuningsverklaringen ingeleverd, maar kon dit nog herstellen. Dat moest voor afgelopen donderdag 17.00 uur gebeuren. Toen de partij dat wilde doen, zouden de mensen te horen hebben gekregen dat ze te laat waren, omdat het in Nederland inmiddels 17.00 uur was. Volgens de partij geldt de lokale tijd op Bonaire, en dan zouden ze nog op tijd zijn geweest.
Het is nog niet bekend waar de drie zaken van maandag over gaan. De Raad van State moet uiterlijk maandag uitspraak doen in de acht zaken. Dan zijn de kandidatenlijsten definitief. De Kamerverkiezingen zijn op 22 november. De Kiesraad heeft 1126 kandidaten van 26 partijen goedgekeurd.
De Tweede Kamer blikt woensdag terug op de rommelige verkenning in 2021, die leidde tot een vertrouwenscrisis op het Binnenhof. Na de aanstaande verkiezingen moet herhaling worden voorkomen. Sommige partijen pleiten dan ook voor de terugkeer van de koning als verkenner.
SBS6 organiseert voor het eerst in het 28-jarig bestaan van de zender een verkiezingsdebat. Op 16 november presenteert Wilfred Genee samen met Hart van Nederland-verslaggevers Merel Ek en Sam Hagens een debat met de lijsttrekkers van de vier grootste partijen in de peilingen, heeft Talpa bekendgemaakt. Na afloop is er in Vandaag Inside een nabeschouwing met Genee, Johan Derksen en René van der Gijp.
Volgens Talpa wordt het debat geen traditionele. Er wordt gesproken over de thema's gezondheidszorg, wonen, migratie en rondkomen. Nederlanders die hiermee te maken hebben, leggen hun verhaal voor aan de lijsttrekkers en debatteren mee.
Op basis van de peilingen van 1 november wordt bepaald welke lijsttrekker welkom zijn. Nu zouden dat Pieter Omtzigt (NSC), Dilan Yeşilgöz (VVD), Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Geert Wilders (PVV) zijn.
Eerder kondigden de NOS en RTL al verkiezingsdebatten aan. De Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op 22 november.
Kamerlid van GroenLinks Kauthar Bouchallikht krijgt opnieuw te maken met veel online haat, nadat ze zaterdagavond bekend maakte haar zetel op te geven als ze wordt verkozen bij de verkiezingen van 22 november. Dat laat haar partij weten.
Er wordt opgeroepen tot een steunactie. 'We willen wat doen om te laten zien dat zij er niet alleen voor staat', aldus de initiatiefnemers. Het is de bedoeling dat dinsdag om 12.00 uur een bericht wordt gedeeld op sociale media.
De parlementariër maakte zaterdagavond bekend zich terug te trekken van de kieslijst omdat ze de context rondom de situatie in Israël de afgelopen week heeft gemist in de uitingen van PvdA-GroenLinks. Maar volgens de Kiesraad is het te laat om haar naam van de stembiljetten te halen.
Met ‘foute’ filmpjes en een spervuur aan vragen drijft de fractie van Denk Utrechtse politici tot razernij. De gemeenteraad is het zat en beschuldigde Denk-voorman Mahmut Sungur vorige week van intimidatie. Sungur is woest, spreekt van een ‘dikke leugen’ en doet op zijn beurt aangifte van laster tegen waarschijnlijk meerdere fractievoorzitters. Een analyse: hoe de ‘methode-Denk’ de sfeer op het stadhuis verziekt. Lees hier meer.
Het Kamerlid van GroenLinks Kauthar Bouchallikht zal haar zetel opgeven als ze wordt verkozen bij de verkiezingen van 22 november, zegt een woordvoerder van de partij. De parlementariër maakte zaterdagavond bekend zich terug te trekken van de kieslijst omdat ze de context rondom de situatie in Israël de afgelopen week heeft gemist in de uitingen van PvdA-GroenLinks. Maar volgens de Kiesraad is het te laat om haar naam van de stembiljetten te halen.
,,Ze heeft laten weten haar zetel niet in te nemen, maar zal afstaan aan de volgende op de lijst", zegt een woordvoerder van de partij. Bouchallikht zelf heeft aangegeven niet bereikbaar te zijn voor vragen van journalisten.
Vrijdag heeft de Kiesraad de kandidatuur van Bouchallikht en ruim 1100 andere kandidaat-Kamerleden goedgekeurd. Daarmee is het te laat om te voorkomen dat ze op de kieslijst komt. Na de verkiezingen houdt ze wel de optie om haar zetel te weigeren. ,,Niet aannemen van benoeming", heet dat officieel. Afgaande op de peilingen is de kans groot dat het Kamerlid met haar zeventiende plek deze keus voorgelegd krijgt.
Partijleider Esther Ouwehand hoopt dat er na de machtsstrijd bij de Partij voor de Dieren een 'klinkende' overwinning bij de verkiezingen mogelijk is. Bij de aftrap van de verkiezingscampagne zij ze terug te kijken op een 'pijnlijke en moeilijke tijd'. Ouwehand bedankte de leden die haar gesteund hebben in de strijd met het partijbestuur dat haar aan de kant wilde zetten.
Half september escaleerde het al langer sluimerende conflict tussen de partijleider en het toenmalige bestuur, toen dat besloot om haar niet langer voor te dragen als lijsttrekker. Ze zou zich hebben schuldig gemaakt aan integriteitsschendingen. Wat volgde was een verwoede machtsstrijd die is beslist in het voordeel van Ouwehand. Het bestuur trad uiteindelijk terug. Het daarop volgende bestuur pleitte de politica na een onderzoek vrij van de beschuldigingen. Dat was reden voor de tijdelijk teruggetreden partijleider om weer terug te keren. De ruzie was reden voor Leonie Vestering om te stoppen als Kamerlid.
De groene agenda waarvoor Frans Timmermans als Eurocommissaris verantwoordelijk was, wil hij als GroenLinks-PvdA-lijsttrekker nu ook naar Nederland halen. Het nieuwe kabinet moet, vindt Timmermans, binnen 100 dagen met zo’n Green Deal voor Nederland komen. ,,Dat is me in Europa gelukt, ik zou niet weten waarom dat in Nederland niet zou lukken", zei Timmermans later in een toelichting.
Die Green Deal moet de toekomstvisie voor Nederland worden, met plannen om steden en dorpen te vergroenen, de natuur te herstellen en de industrie duurzamer te maken. Die deal moet er zijn ‘voor rijk en arm, voor boeren en boswachters, voor werkgevers en werknemers’, zei Timmermans in zijn congresspeech.
,,We moeten ons bij het bouwen aan dit plan niet uit elkaar laten spelen”, zegt de voorman van GroenLinks-PvdA. ,,Vergis je niet: er zijn krachten die dat zullen blijven proberen.” Maar het mag niet ‘de groenen versus de rooien’ worden, vindt Timmermans. ,,Dat is lariekoek. De sociale strijd en de strijd voor het klimaat gaan hand in hand.”
Zo wil Timmermans het ‘isolatie-offensief’ voor huizen beginnen bij sociale huurwoningen, zodat mensen met een krappe beurs de 'voordelen van verduurzaming voelen in hun portemonnee' doordat hun energierekening lager wordt.
Ook wil hij de landbouw – samen met de boeren – hervormen, en voor een schone industrie zorgen. De huidige industrie, die hij ‘ooit de trots der natie’ noemt, is ‘volledig aangedreven door kolen, olie en gas’. ,,Op die oude voet kunnen we niet door. Maar laat er geen misverstand over bestaan: ik wil dat er plek is in Nederland voor een maakindustrie om trots op te zijn.”
Timmermans kijkt ook naar de Europese natuurherstelwet voor inspiratie. Ook daarvan wil hij een Nederlandse versie, de Nederlandse natuurherstelwet, en bijbehorend akkoord. Hierin moeten doelen worden vastgelegd voor 2030, 2040 en 2050. Ook moeten ‘reddingsplannen’ worden gemaakt voor de Veluwe, de Oostvaarderswold en de Peel.
Het wettelijk minimumloon moet niet in stapjes, maar in één klap omhoog naar 16 euro per uur. Daarvoor hebben de leden van GroenLinks-PvdA gestemd.
De partijbesturen hadden het amendement ontraden. Zij waarschuwden dat een te snelle verhoging van het minimumloon een zware wissel trekt op de staatskas, omdat ook uitkeringen als de AOW mee stijgen. Volgend jaar bedraagt het minimumloon iets meer dan 13 euro per uur.
GroenLinks-PvdA heeft de interne discussie over het geweld in het Midden-Oosten bezworen. Met name binnen GroenLinks was er onvrede over de reactie van de partijtop op het gruwelijke geweld van Hamas in Israël afgelopen zaterdag. Zij vonden dat er 'te eenzijdig' steun werd uitgesproken voor Israël. Er werd door partijleden gewerkt aan kritische actuele moties, maar die zijn nu samengevoegd tot één motie, die ook namens de twee partijbesturen van GroenLinks en PvdA werd ingediend.
De motie, waar 96 procent van de leden voor stemden, is genuanceerd. In de tekst wordt de Kamerfractie opgeroepen zowel 'de gruwelijke aanval' door Hamas in Israël 'in de meest krachtige termen' te veroordelen, solidariteit uit te spreken met alle slachtoffers en nabestaanden en wordt opgeroepen de gegijzelden vrij te laten. Maar de tekst stelt ook dat 'collectieve bestraffing' van de Gazanen 'indruist tegen het internationaal humanitair recht' en 'per direct moet stoppen'. Daarnaast moet Nederland zich inzetten voor een humanitaire corridor voor burgers uit Gaza en moet pleiten voor het herstel van 'basale levensbehoeften' als water, voedsel en elektriciteit.
Op het congres zijn veel keffiyeh's zichtbaar, een sjaal die vaak wordt gezien als een symbool voor Palestina.
De leden van GroenLinks-PvdA willen de monarchie verruilen voor een parlementaire republiek. Dat wordt nu opgenomen in het verkiezingsprogramma. ,,Het kost bakken met geld en je krijgt er niks voor terug", zo vatte een partijlid de monarchie samen op het congres in Rotterdam. De leden waren overtuigd: iets meer dan 50 procent van de leden stemde voor de aanpassing van het verkiezingsprogramma.
Helemaal nieuw is dat niet: GroenLinks pleit al jaren voor een afschaffing van de monarchie. PvdA was minder uitgesproken.
Het allereerste gezamenlijke partijcongres van GroenLinks-PvdA is sowieso historisch, maar ook het mogelijk grootste partijcongres ooit. De partijen, vandaag bijeen in de grote zaal van Ahoy, kregen 5000 aanmeldingen. Ook niet-leden zijn welkom. En ook 5000 nieuwe leden sinds de val van het kabinet, zei GroenLinks-partijvoorzitter Katinka Eikelenboom.
Het congres begon vanmorgen met een moment stilte vanwege de 'slachtpartij van Hamas' en de 'tegenreactie in Palestina'. ,,Het zijn gebeurtenissen die ons diep raken", zei oud-Kamerlid Ineke van Gent, die de dagvoorzitter is. Vanmiddag wordt er nog gesproken over actuele moties over de situatie in Israël en Gaza. Daarover is in de partij enige onenigheid. Een aantal GroenLinks-leden vond de reactie van de partijtop, waaronder lijsttrekker Frans Timmermans, te eenzijdig.
Ook spreekt Timmermans einde van de middag voor het eerst het partijcongres toe. Meer lezen over Timmermans? Dat kan hier.
Onder de 1126 mensen die kandidaat zijn om verkozen te worden in de Tweede Kamer zijn ook enkele bekende Nederlanders.
Zwemmer Maarten van der Weijden is lijstduwer voor de VVD. Hij staat 80e op hun kandidatenlijst. Bij de ChristenUnie staan weerman Reinier van den Berg (49e plaats) en terrorismedeskundige Beatrice de Graaf (50e) op de lijst. Actrice Romana Vrede is veertiende op de lijst van BIJ1. Een plekje hoger op de lijst van die partij is de bekende dragqueen Ma'MaQueen.
Kickbokser Alistair Overeem is lijstduwer van Belang van Nederland. Prostitutie-activiste Metje Blaak is lijstduwer voor Piratenpartij - De Groenen. Linda Nooitmeer, voorzitter van slavernij-instituut NiNsee, staat 65e op de lijst van D66.
Een meerderheid van de Nederlanders, 57 procent, is voor de invoering van een correctief referendum, blijkt uit onderzoek van I&O Research. Het onderzoeksbureau analyseerde in welke mate de Nederlandse bevolking referenda en andere democratische vernieuwingen steunt.
Bijna twee op de drie Nederlanders zijn voorstander van referenda 'in het algemeen'. Wel is het type referendum van invloed op de publieke steun, blijkt uit de analyse van I&O. Zo kunnen gemeentelijke referenda op steun rekenen van 71 procent van de Nederlanders. Bij landelijke referenda ligt dat percentage op 61. Van de ondervraagden is 58 procent voor bindende referenda. Voor niet-bindende referenda is dat slechts 37 procent.
I&O onderzocht ook hoe Nederlanders tegenover enkele andere democratische vernieuwingen staan. Daaruit blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders voor een direct gekozen Eerste Kamer en een gekozen burgemeester is. De steun voor deze laatste vernieuwing is wel met 10 procent afgenomen sinds 2019. Ook over het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd is Nederland tegenwoordig minder enthousiast. Slechts 19 procent is hiervoor, waar dat in 2019 nog 25 procent was.
Vrijdagmiddag stelde de Kiesraad in een openbare hoorzitting vast dat 26 partijen in totaal zullen deelnemen bij de Tweede Kamerverkiezingen in november. Twintig daarvan doen mee in alle kieskringen, van de overige 6 kan het dus zo zijn dat ze alsnog niet op je stembiljet zullen staan.
De partijen die al in de Tweede Kamer zaten krijgen de eerste lijsten, verdeeld op het aantal behaalde zetels bij de vorige verkiezingen. VVD staat dus op 1 en D66 op 2. Omdat PvdA en GroenLinks als gezamenlijke lijst de verkiezingen in gaan, worden hun behaalde zetels gecombineerd. Zij belanden hierdoor op lijst 3.
Omtzigt moest als nieuwkomer meedoen met een loting over zijn lijstnummer, en die begon dus pas na de 16 al bestaande partijen. Zijn Nieuw Sociaal Contract heeft uiteindelijk lijst 19 toebedeeld gekregen. Wybren van Haga lootte met zijn BVNL lijst nummer 18.
In totaal hadden 29 partijen zich met kandidatenlijsten gemeld, maar Jezus Leeft, Partij voor de Ontwikkeling en een blanco lijst wisten alsnog niet genoeg ondersteuningsverklaringen te verzamelen om in ook maar één kring met de verkiezingen mee te kunnen doen.
De volledige lijst is als volgt:
1. VVD
2. D66
3. GroenLinks-PvdA
4. PVV
5. CDA
6. SP
7. Forum voor Democratie
8. Partij voor de Dieren
9. ChristenUnie
10. Volt
11. JA21
12. SGP
13. DENK
14. 50Plus
15. BBB
16. Bij1
17. PiratenPartij - De Groenen
18. BVNL - Groep Van Haga
19. Nieuw Sociaal Contract
20. Splinter
21. Libertaire Partij
22. LEF - Partij voor de Jongeren
23. Samen voor Nederland
24. Nederland met een PLAN
25. Partij voor de Sport
26. Politieke Partij voor een Basisinkomen
Er komt meer fysieke ruimte voor bedrijven in de komende decennia in Nederland. Die beslaat nu 2,6 procent van het Nederlandse oppervlak exclusief water. In 2050 moet dat zijn gegroeid naar 3 procent, een toename van 15 procent. De ministerraad is, op voorstel van demissionair minister Micky Adriaansens (Economische Zaken), akkoord gegaan met een plan dat dit regelt: het Programma Ruimte voor Economie.
Het programma heeft ten doel om ,,te voorkomen dat bedrijven door ruimtegebrek niet hierheen komen of vertrekken, we klimaatdoelen niet halen of dat er te weinig locaties zijn waar innovatieve onderzoekers en start-ups kunnen samenwerken". In het plan, dat in oktober vorig jaar al werd aangekondigd, is al geregeld dat er tot en met 2030 jaarlijks 700 hectare grond bijkomt voor de economische sector.
Politieke partijen moeten de kans krijgen om zich digitaal aan te melden voor verkiezingen. Daarvoor pleit de voorzitter van de Kiesraad, Wim Kuijken. Hij deed zijn oproep vrijdag bij het vaststellen van de kandidatenlijsten voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november.
Partijen die willen meedoen aan de verkiezingen moesten afgelopen maandag hun kandidatenlijsten inleveren op het kantoor van de Kiesraad in Den Haag. In totaal 29 partijen deden dat. Behalve die lijsten moesten de partijen ook minstens dertig ondersteuningsverklaringen per kieskring aanleveren. Elke kandidaat moest bovendien schriftelijk instemmen met kandidaatstelling. In een paar dagen tijd moesten medewerkers van de Kiesraad ,,meer dan 12.000 A4'tjes" beoordelen, aldus Kuijken. ,,Dat is een beetje zonde van het papier, heel tijdrovend en in het algemeen foutgevoelig."
Na de vorige Kamerverkiezingen had de Kiesraad ook geadviseerd om partijen de mogelijkheid te geven lijsten en verklaringen digitaal in te dienen. Dat zou ,,robuuster en efficiënter" zijn. Ook wil de Kiesraad dat de termijnen worden aangepast nu er veel meer partijen geregistreerd zijn. Kuijken: ,,Het is niet meer zoals decennia geleden. Daarvoor is wetgeving nodig. We willen dat daar tempo mee gemaakt wordt."
Nu Jaap Smit zijn afscheid heeft aangekondigd, gaat de provincie Zuid-Holland op zoek naar een nieuwe commissaris van de Koning. GroenLinks-PvdA, de grootste fractie in de Provinciale Staten, hoopt op een vrouw. BBB wil graag iemand die 'jong van geest' is en 'neutraliteit uitstraalt'. De PVV zoekt 'een verbinder met hart voor de Staten'.
Smit bereikt in maart de pensioengerechtigde leeftijd van 67 jaar. De CDA'er, sinds 2014 commissaris van de Koning in Zuid-Holland, neemt op 1 september afscheid. Dat is bijna 1,5 jaar voor zijn tweede termijn afloopt.
Er zou een vaste verkenner moeten komen in de formatiefase direct na de verkiezingen voor de Tweede Kamer, staat in een advies van de Raad van State. De vice-president van de Raad van State lijkt hiervoor het meest geschikt, aldus het belangrijke adviesorgaan van de regering. Het is opgesteld op verzoek van de Tweede Kamer.
Volgens de Raad van State moet de verkenner niet meer een persoon zijn, maar 'een 'vaste' functionaris (een bestaand publiek ambt)'. Daarbij kijkt de raad vooral naar ambten die in het verleden ook al bij de formatie waren betrokken. Dan komen vooral de voorzitter van de Eerste en Tweede Kamer en de vice-president van de Raad van State in aanmerking.
De voorzitters van het parlement leveren mogelijk niet de stabiele variant op waar de Tweede Kamer naar op zoek is, aldus het advies. De vicepresident staat op wat meer afstand van de dagelijkse politiek en adviseert het parlement. Maar ook bij deze keuze kan 'een zekere politieke gevoeligheid niet worden uitgesloten', aldus de raad.
,,Een goed verloop van de verkenningsfase vraagt om een aantal duidelijke spelregels", staat verder in het advies. Die ontbreken momenteel. De verkenning na de laatste verkiezingen twee jaar geleden eindigde in chaos. De oorzaak waren gefotografeerde aantekeningen van toenmalig verkenner Kajsa Ollongren. Daarin werd verwezen naar een 'functie elders' voor Pieter Omtzigt.
De verkenner of verkenners gaan aan de slag na de verkiezingen voor een periode van minimaal twee en maximaal drie weken. Ze worden door de Tweede Kamer aangewezen. Vaak betrof het een (oud-)minister. De verkenner of verkenners vragen aan de fractieleiders van de Tweede Kamer wat voor kabinet er moet komen. Daarna brengen zij verslag uit aan de Kamer.
Annabel Nanninga, fractievoorzitter van JA21 in Amsterdam, vertrekt per 1 november uit de gemeenteraad van Amsterdam. Woensdag heeft ze haar ontslagbrief aan burgemeester Femke Halsema gestuurd.
Volgens Annabel Nanninga (45) is het tijd voor doorstroming en vernieuwing en vraagt het raadswerk ‘meer tijd en bezieling dan ik kan geven’. ‘Mijn werk in de Senaat en de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen, waarvoor ik mij kandidaat heb gesteld, vergen tijd en toewijding,’ schrijft ze. Nanninga is campagneleider van JA21 en staat op plek twee op de kieslijst.
Mocht Nanninga niet verkozen worden in november, dan keert ze niet terug in de gemeenteraad. In een toelichting zegt ze bewust nu al de keuze te maken. ,,Ik vind het niet kies te wachten tot ik zeker weet of ik de Kamer in kom. Op het moment dat je de ambitie kenbaar maakt om weg te gaan, dan moet je ook niet te lang blijven zitten.”
SP, FvD, en CDA hebben fouten gemaakt bij het indienen van hun kandidatenlijsten bij de Kiesraad. Dat blijkt uit het proces verbaal dat de raad vandaag heeft gepubliceerd. Gisteren werd bekend dat er in totaal 29 partijen mee willen dingen in de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november.
In totaal gingen 15 partijen de fout in. Bij de SP, FvD, het CDA en 50Plus ging het om kleine foutjes: ontbrekende data van ondertekening en een missend kopietje van een geldig ID-bewijs.
'Nieuwe' partijen, dus partijen die hiervoor nog niet in de Tweede Kamer zaten, gingen meer de fout in. Zo missen onder andere de Piratenpartij, Samen voor Nederland, Partij voor de Sport en Partij voor Basisinkomen nog handtekeningen in meerdere kieskringen. Jezus Leeft en de Partij voor Ontwikkeling is het niet gelukt om handtekeningen in één van de twintig kieskringen in te kunnen dienen.
Verder valt nog op dat een aantal partijen hun eigen naam verkeerd hebben ingediend. Zo moet PartijvdSport eigenlijk PARTIJvdSPORT zijn, en Samen voor Nederland had Samen Voor Nederland moeten zijn. LEF - Partij voor de Jongeren stond überhaupt nog niet geregistreerd bij de Kiesraad.
De partijen hebben tot donderdag 17.00 uur stipt om hun fouten te corrigeren, en dus ook om nog handtekeningen op te halen in de missende kieskringen. Lukt dat niet, dan worden kandidaten van de lijsten geschrapt, of doet in het ergste geval een partij dus toch niet mee.
Er doen in totaal 29 partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Dat maakte de Kiesraad dinsdagavond bekend. Dat is minder dan het recordaantal van 37 partijen in 2021.
Een nieuw kabinet moet veel meer investeren om Nederland in te richten op klimaatverandering en extreem weer, stellen de waterschappen. Ook moet er letterlijk ruimte worden gemaakt in ons land. En dat gaat de burger voelen in de portemonnee. Lees hier meer.
Het kabinet wil komen tot een nationale aanpak van funderingsschade. Het heeft de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) gevraagd hiertoe een voorstel voor te bereiden, schrijft minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken) aan de Tweede Kamer. Een nieuw kabinet kan daar dan vervolgens mee aan de slag, samen met medeoverheden, maatschappelijke partijen en burgers.
Met de huidige aanpak en maatregelen om funderingsschade aan te pakken, kan niet worden opgebokst tegen toekomstige ontwikkelingen zoals bodemdaling en klimaatverandering. Door onder meer de verwachte langdurige periodes van droogte zal het aantal schadegevallen aan de fundering van gebouwen verder toenemen, schrijft De Jonge. Een steviger en integrale aanpak op nationaal niveau onder regie van het Rijk is nodig, vindt het demissionaire kabinet.
Bij een onveranderd klimaat wordt de funderingsschade tot 2025 geschat tussen 5 en 39 miljard euro. Bij toenemende droogte kan dat schadebedrag met 3 tot 15 miljard oplopen, schetst De Jonge. De schattingen over het aantal gebouwen dat tot 2050 risico loopt op funderingsschade loopt uiteen van 500.000 tot 750.000. Bij woningen wordt uitgegaan van 1 miljoen schadegevallen.
Paalrot, door lage grondwaterstanden, is een voorbeeld van funderingsschade. Ook bodemdaling kan leiden tot schade aan de fundering van woningen en gebouwen.
,,Funderingsschade is een ingewikkeld vraagstuk, zonder snelle oplossingen en met vele verschillende verantwoordelijkheden. Het is een vraagstuk dat het Rijk, decentrale overheden, woningcorporaties, vastgoed- en huiseigenaren niet alleen op kunnen lossen. Het is een gezamenlijke opgave", schrijft De Jonge.
Het advies moet uiterlijk 1 maart 2024 klaar zijn.
Het EenVandaag-verkiezingsdebat De Toekomst van Nederland wordt onder toeziend oog van ruim duizend studenten op maandag 20 november gehouden in Ahoy Rotterdam. Dat geeft organiserende omroep AVROTROS maandag bekendgemaakt.
,,Bij het debat ligt de nadruk op jongeren. Er worden thema's behandeld die voor jongeren ook belangrijk zijn, daarom proberen we ze erbij te betrekken. Dit is een goede locatie daarvoor", legt een woordvoerder uit. In de RTM Stage, een zaal die tot bijna 8000 mensen kan hosten, zullen Dilan Yeşilgöz (VVD), Frans Timmermans (GL/PvdA), Geert Wilders (PVV), Rob Jetten (D66), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) vijftig minuten lang met elkaar in debat gaan onder leiding van presentator Pieter Jan Hagens.
In het debat komen de thema's migratie, klimaat en economie/bestaanszekerheid aan bod, drie thema's die volgens de omroep ,,de komende jaren bepalend zijn voor hoe Nederland eruitziet". De studenten in de zaal zijn afkomstig van het mbo, hbo en de universiteit en krijgen een stem in korte filmpjes die de drie debatten inleiden. Het debat is maandag 20 november vanaf 18.20 uur te volgen bij NPO 1 en NPO Radio 1.
50PLUS doet mee aan de komende Tweede Kamerverkiezingen. Even was het de vraag of de ouderenpartij wel voor de Kiesraad-deadline op maandag tot een kandidatenlijst kon komen, maar dat is toch gelukt. In een onlinevergadering hebben leden niet bestuurskandidaat Ellen Verkoelen, maar de recent geroyeerde Gerard van Hooft tot lijsttrekker benoemd.
Vorig weekeinde werd Van Hooft nog door de politie verwijderd uit de fysieke ledenvergadering van 50PLUS, dat bekendstaat om interne conflicten. De partij had Van Hoofts lidmaatschap afgenomen, maar de rechter maakte dat royement recent ongedaan. De Brabander ligt in de clinch met het bestuur, dat Verkoelen naar voren had geschoven. De ledenvergadering werd afgebroken, en is zaterdag online voortgezet.
De kersverse lijsttrekker erkent dat "het op een ongebruikelijke manier is gebeurd", maar benadrukt dat er nu een door de leden vastgestelde lijst is. Van Hooft bevestigt dat hij een kleine meerderheid (51 procent) achter zich kreeg, tegenover Verkoelens 48 procent. Ook de nummers twee en drie zijn gewijzigd ten opzichte van de conceptlijst.
In de peilingen staat de partij op nul zetels.
Pieter Omtzigt is vrijdagavond met de hele top 20 van de kandidatenlijst van Nieuw Sociaal Contract (NSC) uitgenodigd bij Op1 om het publiek kennis te laten maken met de partij. Dat laat Bert Huisjes namens het programma weten.
,,Omdat het een nieuwe partij is en we graag de gezichten erbij willen laten zien", vertelt Huisjes. Omdat alle twintig kandidaten komen, verwacht Huisjes niet dat iedereen aan het woord komt. Wel hoopt hij dat het publiek meer te weten komt over de partij en de kandidaten. ,,We willen hier een goede journalistieke aflevering mee maken en een goed gesprek hebben."
De talkshow heeft een aantal politieke specials in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezing in november. Zo schoven eerder Mona Keijzer en Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging (BBB) aan op 'de politieke vrijdag' van Op1.
Esther Ouwehand gaat toch als lijsttrekker voor de Partij van de Dieren de verkiezingen in. Dat heeft het nieuwe partijbestuur besloten. Een onderzoek naar klachten over de integriteit van het Kamerlid leverde geen bewijzen op.
De nieuwe voorzitter Michiel Knol stelt dat in een ‘zorgvuldige en intensieve procedure’ is gekeken naar de negen meldingen die tegen Ouwehand waren ingediend. Die bleken allemaal afkomstig van het voormalige partijbestuur. Een jurist en externe deskundigen hebben meegewerkt. ,,Geen van de negen meldingen bleek gegrond”, stelt voorzitter Knol.
Daarmee is Ouwehand officieel van alle blaam gezuiverd en lijkt een einde te komen aan enkele maanden van interne machtsstrijd.
Fractievoorzitter Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren heeft de afgelopen tijd de partijmedewerker onder druk gezet die de integriteitsmeldingen tegen haar behandelt. Dat bevestigen verschillende bronnen aan NRC.
Zo heeft de advocaat van Ouwehand in een brief aan het partijbestuur geëist dat deze onafhankelijke 'integriteitssecretaris' de meldingen zou behandelen vóór het ledencongres van zondag 24 september. Partijleider Ouwehand stuurde zelf een e-mail met stevige verwijten aan de integriteitssecretaris, wat Ouwehand bevestigt tegen NRC. Dat ligt gevoelig, omdat Ouwehand zelf ook het onderwerp is van integriteitsmeldingen.
De integriteitssecretaris reageert niet op vragen van NRC. In de afgelopen tijd heeft zij zich genoodzaakt gezien zelf ook een advocaat in te schakelen, bevestigen verschillende bronnen. Ook heeft de integriteitssecretaris overwogen zelf een melding te doen tegen Ouwehand wegens intimidatie. De vraag hierbij was bij welke instantie een integriteitssecretaris zélf een integriteitsmelding kan doen.
De politiek heeft de afgelopen twintig jaar te weinig gedaan voor gehandicapten, waardoor deze mensen nog steeds tegen dezelfde problemen aanlopen. Dat concludeerde een deel van de Tweede Kamer donderdagavond in een debat over het gehandicaptenbeleid. Zaken als personeelstekort, achterstelling van gehandicapten in het publieke leven en bureaucratie speelden toen ook al, en dat frustreert veel Kamerleden.
SP-Kamerlid Peter Kwint ziet bovendien dat de problemen 'eerder groter dan kleiner' zijn geworden. Naast de problemen van toen, heeft de gehandicaptenzorg volgens hem nu ook te maken met instellingen die dreigen failliet te gaan. Dat zou "ondenkbaar" zijn in de tijd dat Kwint nog in de gehandicaptenzorg werkte, zo'n twintig jaar geleden. Ook kaart hij het huidige probleem aan van "honderden miljoenen die verdwijnen in zakken van uitzendbureaus", om zo de personeelstekorten op te vangen met zzp'ers.
Tijdens het debat bracht Lucille Werner (CDA) in dat de conclusie van een rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau van twintig jaar geleden dezelfde is als die in het meest recent verschenen rapport, namelijk dat mensen met een handicap minder deelnemen aan het publieke leven. Zij zei dit zelf als ervaringsdeskundige ook te voelen, en deed daarom in haar laatste debat over dit thema een dringende oproep aan het kabinet om met concrete stappen te zorgen dat mensen met een beperking volwaardig mee kunnen draaien in de samenleving.
VVD-Kamerlid Harry Bevers ging in zijn betoog zelfs dertig jaar terug naar de tijd dat hij werkte als maatschappelijk werker, en vertelde dat toentertijd werd ingezet om meer oog te hebben voor de potentie van mensen met een licht verstandelijke beperking, deze groep telt nu ruim twee miljoen mensen. Dat hij ,,veel van toen" terugziet ,,in de plannen van nu", maakt dat aan hem "een zeker ongemak knaagt".
In het debat werden verschillende ideeën geopperd om het leven van gehandicapten beter te maken. Van spraakcomputers en het schrappen van ingewikkelde regelingen, tot het inzetten van gespecialiseerde vertrouwenspersonen en een slot op het inhuren van zzp'ers. Volgens Kees van der Staaij (SGP) is vooral beleid nodig dat niet alleen uit is op vooruitgang boeken, maar ook focust op vooruitgang vasthouden. Hij ziet namelijk in de debatten over dit thema dat ,,drempels die eerder verdwenen waren, gewoon in de loop van de tijd weer terugkomen".
Politieke partijen moeten dit jaar met minder geld de verkiezingscampagne in dan bij eerdere edities. Enkele politieke suikerooms die eerder miljoenen doneerden, houden ditmaal de hand op de knip. Lees hier meer.
Een petitie tegen extra accijnzen op bier is in een paar dagen tijd 20.000 keer ondertekend. De petitie is afgelopen weekend in het leven geroepen nadat het kabinet op Prinsjesdag aankondigde bovenop de wijziging van het accijnssysteem per 1 januari een extra verhoging door te voeren. Hierdoor kan de verhoging van de belasting oplopen tot meer dan 50 procent, zeggen brancheorganisaties Nederlandse Brouwers en CRAFT.
Het demissionair kabinet heeft op Prinsjesdag het voorstel voor een extra accijnsverhoging gepresenteerd als onderdeel van het Belastingplan 2024. Dit betreft een verhoging van de accijns met 16,2 procent.
,,Maar dat is het niet het hele verhaal", benadrukt directeur Meint Waterlander van Nederlandse Brouwers. Eerder is namelijk al besloten dat er voor de bieraccijns een nieuw systeem komt waarbij ook gelet wordt op hoeveel alcohol er precies in een biertje zit. Een glas tripelbier op een terras zou door de optelsom van veranderingen zo'n 30 cent duurder kunnen worden, rekent Waterlander voor.
De verhoging komt volgens CRAFT, dat opkomt voor meer dan 170 onafhankelijke brouwers in Nederland, hard aan in de sector. ,,Het is heel wrang om te constateren dat het kabinet de mond vol heeft van bestaanszekerheid, maar dat hetzelfde kabinet geen enkel oog heeft voor de bestaanszekerheid van brouwerijen", zegt CRAFT-voorzitter Jos Oostendorp. ,,Nu vele brouwerijen de grootste moeite hebben hun hoofd boven water te houden, vrees ik dat de forse accijnsverhoging per 1 januari de genadeslag kan worden voor vele brouwerijen."
De branche wil de petitie 'Voorkom Extra Bierbelasting' op 17 oktober aan de Tweede Kamer aanbieden. De brouwers verwachten dat er komende dagen nog meer handtekeningen bij zullen komen.
Oppositiepartij Sterk Lokaal Flevoland vindt het niet nodig dat er een opvolger komt voor de opgestapte BBB-gedeputeerde Jurie van den Berg. Volgens de partij is het huidige aantal van vijf gedeputeerden voor een provincie als Flevoland voldoende. Van den Berg diende dinsdag onder druk van Provinciale Staten zijn ontslag in, omdat hij zich 'niet gesteund voelt'.
De BBB, de grootste partij in de Provinciale Staten van Flevoland met tien zetels, liet in een reactie weten 'zo spoedig mogelijk' een vervanger te willen vinden. Sterk Lokaal Flevoland zegt er 'absoluut op tegen' te zijn dat BBB weer een tweede gedeputeerde krijgt en vindt een college van vijf personen genoeg. BBB had als enige coalitiepartij twee gedeputeerden, de VVD, ChristenUnie, SGP en PVV elk één.
,,Het zou de BBB sieren zich te richten op de kwaliteit van de nog zittende gedeputeerde in plaats van voor de macht binnen het college te gaan", aldus Statenlid Wout Jansen van de lokale partij, die vorige week al een motie van wantrouwen tegen Van den Berg wilde indienen en daarmee zijn vertrek inleidde. ,,Een toontje lager zingen bij de BBB is nu op zijn plaats."
Ook aan de komende Tweede Kamerverkiezingen op 22 november wordt veel aandacht besteed op televisie. Zowel RTL als de NOS komen weer met extra uitzendingen en debatten.
Op RTL 4 zijn er twee debatten te zien, laat RTL donderdag weten. Bij het eerste, dat op 5 november wordt uitgezonden, komen drie lijsttrekkers van de grootste partijen aan het woord. Bij het tweede debat op 12 november zijn zes lijsttrekkers aan de beurt. Daarnaast zal er in de week voor de verkiezingen elke avond een lijsttrekker aanschuiven in de talkshow Beau. Ook in de nieuwsuitzendingen wordt veel aandacht besteed aan het laatste verkiezingsnieuws. Zo zijn er ook speciale uitzendingen van het RTL Ontbijtnieuws.
Bij de NOS zijn er ook weer televisiedebatten, laat een woordvoerder desgevraagd weten. Daarnaast komt er een zesdelige serie van NOS op 3 waarin lijsttrekkers aan de tand worden gevoeld en is er een Jeugdjournaal-debat.
De NOS besteedt ook op de radio aandacht aan de verkiezingen. Zo zal op NPO Radio 1 een debat worden uitgezonden en is er 's ochtends in aanloop naar de verkiezingen dagelijks een lijsttrekker te horen in het journaal. De precieze programmering van de NOS wordt op een later moment bekendgemaakt.
Nieuw Sociaal Contract (NSC) heeft in de afgelopen dagen duizenden ondersteuningsverklaringen ontvangen, genoeg om in alle twintig kieskringen mee te doen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Dat meldt de politieke partij, opgericht door oud-CDA'er Pieter Omtzigt.
Omtzigt noemt het 'fantastisch dat zoveel mensen Nieuw Sociaal Contract concreet steunen'. Hij zegt overweldigd te zijn door de grote hoeveelheid ondersteuningsverklaringen. Eerder zei hij nog dat hij niet wilde dat zijn partij te snel te groot zou worden. Meedoen in slechts een paar kieskringen zou het aantal stemmen op zijn partij binnen de perken kunnen houden. Maar daar kwam hij later op terug. ,,Alleen door in heel Nederland mee te doen kan de partij zijn plannen waarmaken", stelde Omtzigt eind vorige maand.
De partij deed vorige week een oproep aan mensen om een ondersteuningsverklaring te tekenen en die naar de partij te sturen. Volgens de partij stonden mensen op sommige gemeentehuizen in de rij om deze te tekenen. ,,Veel ingezonden verklaringen waren voorzien van persoonlijke boodschappen, aanmoedigingen en succeswensen." Komende maandag moeten de verklaringen ingeleverd zijn bij de Kiesraad.
In de peilingen scoort de partij steevast erg hoog. Nog voordat hij bekendgemaakt had een partij op te richten, schommelde het aantal zetels al rond de dertig, hoger dan alle andere partijen. Daarna is het aantal virtuele zetels iets gezakt, tot 25. In veel peilingen gaat de partij kop aan kop met de VVD.
Tweede Kamerlid voor de VVD, Jeroen van Wijngaarden, verlaat de politiek en wordt algemeen directeur van Dufas, de branchevereniging voor vermogensbeheerders. Van Wijngaarden (45) neemt op 27 oktober afscheid van de Tweede Kamer, zo meldt hij in een persbericht.
Van Wijngaarden was ruim zeven jaar actief voor de VVD in de Tweede Kamer en voerde het woord op de terreinen justitie, migratie en defensie. Hij staat niet op de kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen op 22 november.
De BoerBurgerBeweging (BBB) heeft de nummer 43 van haar kieslijst gehaald. Dat bevestigt partijvoorzitter Erik Stegink naar aanleiding van berichtgeving van het Nederlands Dagblad, zonder in te willen gaan op de toedracht. De kandidaat zelf, Yasin Makineli, zegt dat hij van de lijst is gehaald omdat hij weigerde de Armeense genocide te erkennen als een historisch feit. Hij vindt dat niet politici, maar historici hierover moeten oordelen. Lees hier het hele verhaal.
Gedeputeerde Jurie van den Berg van de BBB in Flevoland heeft zijn ontslag ingediend. Hij lag al enige tijd onder vuur omdat hij geen beste indruk maakte in vergaderingen. Saillant detail: als hij vóór het weekend was gestopt, zou hij recht hebben op veel minder wachtgeld. En dat leidt tot onbegrip. Lees hier alles.
De partij 50PLUS hoopt aanstaande zaterdag de chaotisch geëindigde ledenvergadering van afgelopen weekend voort te zetten en af te ronden, zegt een zegsman van het huidige partijbestuur. Het is nog niet zeker of het de partij lukt een fysieke vergadering te organiseren. De ouderenpartij overweegt een digitale ledenbijeenkomst.
Er is haast geboden: voor maandag moet de partij de kandidatenlijst hebben goedgekeurd en ingediend bij de Kiesraad, anders doet 50PLUS niet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen in november. Maar de vergadering van afgelopen zaterdag ontaardde vlug in een ruzie die zo hoog opliep dat de politie eraan te pas kwam.
Gerard van Hooft daagde de lijsttrekker kandidaat van het bestuur, de Rotterdamse fractievoorzitter Ellen Verkoelen, uit. Hij ligt al langer overhoop met het huidige bestuur, dat hem onder meer beticht van het ronselen van stemmen. De spanning liep zaterdag zo hoog op dat Van Hooft door de politie naar buiten werd begeleid. De vergadering eindigde zonder dat de kandidatenlijst of het verkiezingsprogramma waren vastgesteld.
Tijdens de vergadering zei voorzitter Jorien van den Herik bij de volgende vergadering af te treden, net zoals twee andere bestuursleden. Hij beschouwt zichzelf nu als 'demissionair'. Dat laatste is reden genoeg voor Van Hooft om nu naar de rechter te stappen, omdat iets dergelijks niet kan volgens de statuten van de partij. Van Hooft zegt duidelijkheid te willen via een kort geding wie nu in feite de partij leidt. Het is nog niet bekend of en wanneer dat kort geding zal dienen.
Politieke partij Bij1 gaat er ‘alles aan doen’ om bij de komende verkiezingen de Kamerzetel vast te houden, ondanks het vertrek van oprichter en boegbeeld Sylvana Simons. ,,We moeten optimistisch blijven”, stelde de nieuwe lijsttrekker Edson Olf na afloop van het partijcongres.
Lees hier: Bij1 gaat ‘alles doen’ om zonder boegbeeld Simons zetel te behouden: ‘Het kan ook zonder Sylvana’
De Rotterdammer, werkzaam als consultant en binnen BIJ1 actief als vicevoorzitter en wijkraadslid, staat voor de taak om de partij opnieuw de Kamer in de loodsen. Dat lijkt volgens de jongste peilingen een hele klus te worden.
Zijn voorganger Simons had twee pogingen nodig om dat doel te bereiken. Zij werd in maart 2021 gekozen tot Kamerlid, nadat ze daar vier jaar eerder te weinig stemmen voor had behaald. Simons kondigde afgelopen zomer haar vertrek aan als partijleider, deels om gezondheidsredenen, maar ook wegens aanhoudende ruzie in de partij.
Erevoorzitter Jan Nagel van 50Plus roept het bestuur en de leden van de ouderenpartij op ‘met spoed’ de rijen te sluiten en alsnog een kandidatenlijst vast te stellen voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november. Hij zou het ‘een schande’ vinden als 50Plus door intern gedoe niet aan de verkiezingen mee zou kunnen doen.